Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy bugün Ankara'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki Türk heyeti ile Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesi konusunu görüşmek için bir araya geldi.
Görüşmenin ardından 19 Kasım'da düzenlenen ortak basın toplantısında Cumhurbaşkanı Erdoğan "Ateşkesi hızlandıracak, adil ve kalıcı barışın önünü açacak önerileri Rusya ile de ele alma konusunda hazırız" dedi.
Zelenskiy de "Acil bir barış ve bunun güvenlik garantisi altına alınması için çaba gösteriyoruz" ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan konuşmasında yeniden imar konusunda da Ukrayna'ya katkı sunmayı hedeflediklerini, ABD'nin barış sürecine dahil olmasını da önemsediklerini belirtti.
Erdoğan'ın ardından konuşan Ukrayna lideri, Türkiye'ye savaşın başından gösterdiği "ilkeli tutum" için teşekkür etti, savunma sanayisinde ortak üretim projelerini de görüştüklerini ekledi.
Zelenskiy son dönemde ateşkes görüşmelerinde "pek çok sürecin hızlandığını ve canlandığını" söylerken buna dair perspektifini şöyle anlattı:
"Rusya savaşın ve insan öldürmenin hiçbir şekilde ödüllendirilmeyeceğini anlamalıdır.
"Komşularına karşı böyle bir savaş başlatma imkanı da kalmamalıdır.
"Güvenlik garantileri çok önemlidir, barış garanti altına alınmalıdır."
Yıl sonuna kadar esir değişimlerini tekrar başlatmayı hedeflediklerini söyleyen Zelenskiy Türk diplomasisinin gücüne güvendiklerini ve "Moskova'da anlaşılabilir olmasına önem verdiklerini" de ekledi.
ABD Başkanı Donald Trump'ın özel temsilcisi Steve Witkoff'un da Ankara'da Zelenskiy ile görüşmesi bekleniyordu. Ancak daha sonra çıkan haberlerde Witkoff'un yapmayı planladığı görüşmenin ertelendiği bildirildi.
Zelenskiy'nin özel kalem müdürü Andriy Yermak "ABD Özel Temsilcisi Steve Witkoff dahil olmak üzere, ABD yönetiminin temsilcileriyle sürekli iletişim halindeyim" dedi.
Zelenskiy, bugünkü Türkiye ziyaretini sosyal medya hesabından duyurmuştu.
"Müzakereleri yoğunlaştırmaya hazırlanıyoruz ve müttefiklerimize sunacağımız çözümler üzerinde çalışıyoruz. Savaşın sonunu tüm gücümüzle yaklaştırmak Ukrayna'nın birinci önceliğidir" diyen Zelenskiy, ayrıca esir değişimi için de çalışmaların sürdüğünü kaydetti.
Ukraynalı yetkililer de basına yaptıkları açıklamalarda, Zelenskiy'in Ankara'da yapacağı görüşmelerin, ABD'nin Rusya-Ukrayna savaşının müzakereler yoluyla sona erdirilmesi için yeniden devreye girmesini sağlamayı amaçladığını kaydettiler.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Burhanettin Duran, Zelenskiy'nin 19 Kasım'da Ankara'ya yapacağı "çalışma ziyareti"nde "stratejik ortağımız Ukrayna'yla ikili gündemimizdeki konuların yanı sıra Rusya-Ukrayna savaşına dair güncel gelişmeler ile İstanbul Süreci başta olmak üzere ateşkesin tesisi ve kalıcı çözüme yönelik çabaların ele alınması öngörülmektedir" diye açıklama yaptı.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov ise Rus basınına yaptığı açıklamada, Ankara'daki görüşmelerde Rus tarafının yer almayacağını söyledi. Ancak Peskov, görüşmelerden sonra bilgilendirilmeyi beklediklerini de kaydetti.
ABD devreye girer mi?
ABD Başkanı Trump, 20 Ocak'ta göreve başladıktan sonra Rusya'nın Şubat 2022'de başlayan Ukrayna işgalini sonlandırmak için girişimlerde bulunmuş ama başarılı olamamıştı.
Ukrayna dosyasını ele alan Witkoff'u Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmek üzere beş kez Moskova'ya gönderen Trump, Putin ile 15 Ağustos'ta Alaska'da görüşmüş, ancak sonuç alınamıştı.
Putin ve Trump, Ekim sonunda Budapeşte'de görüşmek üzere sözleşmişler, ancak Ukrayna-Rusya savaşını sona erdirecek görüşme zemininin oluşmaması nedeniyle iptal etmişlerdi.
Washington'un bu gelişmelerin ardından yeniden devreye girmek için iştahının çok azaldığı değerlendirmeleri yapılmıştı.
Ancak Gazze'de İsrail-Hamas arasında önce ateşkes, sonra da kapsamlı çözüme doğru giden yolda önemli bir ilerleme sağlanması üzerine ABD'nin yeniden dikkatini Rusya-Ukrayna barış sürecine yoğunlaştırabileceği dile getirilmişti.
Zelenskiy'nin, Witkoff ile görüşmesinde sunacağı yeni çözüm önerileriyle ABD Başkanı Trump'ın yeniden sürece dahil olmasını amaçladığı öngörülüyordu. Fakat basında yer alan haberlere göre Witkoff bu planı iptal etti.
Türkiye ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın sürecin başından bu yana barış girişimlerinde rol oynaması bu görüşme için Ankara'nın tercih edilmesinin en önemli nedeni olarak görülüyor.
Türkiye'nin ayrıca Washington'u devreye sokma konusunda Zelenskiy'e yardımcı olabileceği düşünülüyor.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın 10 Kasım'da ABD'ye yaptığı ziyaret sırasında Witkoff ile de görüştüğü ve iki yetkilinin gündem başlıkları arasında Rusya-Ukrayna barış sürecinin de olduğu biliniyor.
Fidan: Barışa en yakın noktadayız
Fidan, Beyaz Saray'da bu konuyla ilgili yaptığı görüşmelerle ilgili bilgi verirken, ABD'nin ve giderek çok daha sayıda Avrupa ülkesinin savaşın bitmesi gerektiği düşüncesinde olduğunu kaydetti.
Bakan Fidan, bu görüşmelere ilişkin Türk basınına bilgi verirken, "Şimdi bu savaş aslında durmaya en yakın noktada bence" dedi ve nedenini şöyle açıkladı:
"En karanlık anını yaşıyoruz şu anda, çünkü her iki taraf da birbirinin ulaştırma ve enerji altyapılarını yok etmek üzere odaklanmış durumda. Yani normal askeri hedefleri zaten vuruyorlar ve orada da bir kilitlenme oldu artık; drone savaşlarına döndüler."
Rusya-Ukrayna çatışmasının "yıpratma savaşlarına" döndüğünü kaydeden Fidan, "Bu tabii şu anda iki taraf için daha da yıpratıcı hale geldi, önümüz kış. Artık bizim gördüğümüz, aslında barış için, ateşkes için bütün şartlar ortada," değerlendirmesini yaptı.
Dışişleri Bakanı, savaşan tarafların durumunu anlayan aktörlerin uygun yerde devreye girmeleri gerektiğini, buna yönelik çalışmalar olduğunu da kaydetmişti.
Son doğrudan görüşmeler İstanbul'daydı
Rusya ve Ukrayna arasındaki son doğrudan görüşmeler de İstanbul'da yapılmıştı.
Ukrayna heyetine Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Rüstem Ömerov başkanlık ederken, Rus heyetine Putin'in Yardımcısı Vladimir Medinski başkanlık etti. Ömerov, geçen hafta Ankara'da Dışişleri Bakanı Fidan ile görüşmüştü.
Taraflar İstanbul'da 16 Mayıs, 2 Haziran ve 23 Temmuz'da üç tur görüşme yapmış, esir takası dışında önemli bir sonuca varamamışlardı.
Toplantılara Dışişleri Bakanı Fidan, MİT Başkanı İbrahim Kalın ve dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak da katılmıştı.
Görüşmelerden somut sonuç çıkmamasının en önemli nedenlerinden biri tarafların ateşkes modellerinde uzlaşamamaları oldu.
Ukrayna, ateşkes sağlandıktan sonra kalıcı anlaşma için liderler seviyesinde müzakerelere başlanması gerektiğini kaydederken, Rusya toprak konusu dahil anlaşma maddeleri üzerinde uzlaşılmadan ateşkese yanaşmayacağını kaydediyor.
Moskova, şu ana kadar işgal ettiği Luhansk ve Donetsk bölgelerinin tamamı ve 2014'te işgal ve ilhak ettiği Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunun Ukrayna tarafından tanınmasını istiyor.
