Fransa'da "Bloquons Tout" ("Her Şeyi Bloke Edelim") adlı hareketin öncülük ettiği, siyasi sınıfa ve planlanan bütçe kesintilerine öfkeyi yansıtan protestolar yaşanıyor.
Gösteriler, Sébastien Lecornu'nun bu hafta başında güvensizlik oylamasıyla görevden düşürülen François Bayrou'nun yerine başbakanlık görevine başladığı güne denk geldi.
10 Eylül Çarşamba günü yaşanan protestolarda eylemciler ülke genelinde caddeleri trafiğe kapattı, çöp kutularını ateşe verdi, altyapı ve okullara erişimi engelledi.
Eski İçişleri Bakanı Bruno Retailleau, sabah saatlerinde yaklaşık 250 kişinin gözaltına alındığını açıkladı.
Rennes kentinde bir otobüs ateşe verilirken, Toulouse yakınlarında elektrik kablolarına sabotaj yapıldığını da ekledi.
Paris, Marsilya, Bordeaux ve Montpellier'deki eylemlerde binlerce kişi toplandı. Ancak yarattıkları aksama diğer şehirlere kıyasla nispeten daha küçük çaplı kaldı.
Gözaltıların çoğu Paris ve çevresinde yapıldı. Burada çoğu maskeli ya da kar maskeli yaklaşık bin gösterici Gare du Nord tren istasyonu önünde polisle çatıştı.
Bazıları istasyona girmeye çalıştı, ancak polis göz yaşartıcı gaz kullanarak girişimi engelledi.
Fransız medyası, birçok protestocunun Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Lecornu karşıtı sloganlar attığını, bazılarının ise Gazze'deki savaşa karşı pankartlar taşıdığını bildirdi.
Eylemciler kim ve neyi protesto ediyorlar?
"Her Şeyi Bloke Edelim" adlı dağınık yapıdaki hareketin birkaç ay önce sosyal medyada ortaya çıktığı ve yaz aylarında, Bayrou'nun 44 milyar euroluk bütçe kesintilerine karşı protesto çağrılarıyla ivme kazandığı düşünülüyor.
Paris'teki eylemlerde sokaklar göstericiler tarafından trafiğe kapatıldı
Hareketin belirgin bir sol eğilimi var. Talepleri arasında kamu hizmetlerine daha fazla yatırım, yüksek gelir grupları için vergi, kiraların dondurulması ve Macron'un istifası bulunuyor.
Çarşamba günkü protestolara hazırlık sürecinde, hareket halkı "kemer sıkmaya, küçümsemeye ve aşağılanmaya" karşı sivil itaatsizlik eylemlerine katılmaya çağırdı.
Gare du Nord önünde konuşan genç bir grup protestocu, Fransa genelinde zor koşullarda yaşayan insanlarla "dayanışma" amacıyla sokağa çıktıklarını söyledi.
BBC'ye konuşan 25 yaşındaki Alex, "Macron'un Fransa'nın artan borç sorununu ele alış biçiminden çok yorulduk" dedi ve yeni başbakanın "döngüyü tekrar etmeyeceğine" dair hiçbir inancı olmadığını ekledi.
Lecornu'nun geleceği
Fransa'da Başbakan François Bayrou'nun güvenoyu alamayıp Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'a istifasını sunmasının ardından Savunma Bakanı Sébastien Lecornu başbakan olarak bu göreve atandı.
Macron'un merkez sağ Rönesans Partisi'nden 39 yaşındaki Lecornu, son üç yıldır Savunma Bakanı olarak görev yapıyordu.
Lecornu, Macron'a sadık bir isim ve son iki yılda ülkenin beşinci başbakanı oldu. Ataması, hem aşırı sağ hem de sol partiler tarafından şimdiden eleştirildi.
Sébastien Lecornu
Lecornu'nun ilk sınavı, parlamentoda çoğunluğun kabul edebileceği bir bütçe hazırlamak olacak. Bu zorlu görev, kendisinden önceki iki başbakanı koltuktan eden aynı mesele.
Eski savunma bakanının, Fransa'nın yeni bütçesinin onaylanabilmesi için siyasi partilerle müzakereler yapması gerekecek.
Fransa'nın bütçe açığı 2024'te gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYH) yüzde 5,8'ine ulaştı, ancak derin biçimde bölünmüş Ulusal Meclis'teki üç ayrı ideolojik grup krizin nasıl aşılacağı konusunda anlaşmazlık içinde.
Radikal sol parti Boyun Eğmeyen Fransa, Lecornu'ya karşı en kısa sürede bir güvensizlik önergesi sunacağını açıkladı. Ancak önergenin geçmesi için diğer partilerin desteği gerekiyor.
Şu anda parlamentodaki en büyük parti olan aşırı sağcı Ulusal Birlik, "Lecornu'nun söyleyeceklerini dinleyeceğini" fakat "fazla umut beslemeden" hareket ettiklerini duyurdu.
Aşırı sağcı Marine Le Pen de Macron'un "yakın çevresindeki az sayıda insanı, sığınağından son cephanelerini kullandığı" yorumunu yaptı.
Başbakanlık konutunda düzenlenen devir teslim töreninde kısa bir konuşma yapan Lecornu, Bayrou'ya hizmetlerinden ötürü teşekkür etti ve Fransız halkına "Başaracağız" sözünü verdi.
Lecornu, "İçinde bulunduğumuz istikrarsızlık ve siyasi kriz, ölçülülük ve alçakgönüllülük gerektiriyor" dedi.
"Muhalefetle çalışma biçimimizde daha yaratıcı ve daha ciddi olmamız gerekecek" diye ekledi ve siyasi partilerle sendikalarla görüşmelere hemen başlayacağını açıkladı.
Sébastien Lecornu (solda) ve Emmanuel Macron
Artan kamu borçları
Lecornu'nun en acil görevi, Fransa'nın bu yıl başında 3,3 trilyon euroya ulaşan kamu borçlarına çözüm aramak olacak.
Görevden ayrılan başbakan Bayrou'nun azınlık hükümeti, Fransa'nın artan kamu borcuyla mücadele etmek için 44 milyar euro'luk bütçe kesintisi çağrısında bulunmuştu.
Bayrou'nun bu planını güvenoylamasına götürmesi başbakanlığının sonunu getirdi. Fransa meclisi, Bayrou hükümetini 364'e karşı 194 oyla görevden düşürdü.
Fransa parlamentosu, Macron'un Haziran 2024'te yaptığı sürpriz erken seçimlerden bu yana bölünmüş durumda.
Parlamentoda üç ana blok bulunuyor: Sol, aşırı sağ ve merkez.
Bu noktaya nasıl gelindi?
Macron, partisinin Avrupa Parlamentosu seçimlerinde ağır bir yenilgi almasının ardından Haziran 2024'te "huzur ve uyum içinde net bir çoğunluk" elde edeceğini umduğu erken parlamento seçimleri çağrısında bulundu.
Ancak seçimler tahmin ettiği gibi sonuçlanmadı ve herhangi bir başbakanın yasa tasarılarını ve yıllık bütçeyi kabul ettirmek için gerekli desteği toplamasını zorlaştıran, bölünmüş bir parlamento ortaya çıktı.
Macron, geçen Eylül ayında Michel Barnier'yi başbakan olarak atadı, ancak Barnier üç ay içinde görevden alındı.
74 yaşındaki Bayrou da Aralık ayında göreve gelmesinden bu yana dokuz aydan biraz fazla süre geçti.
Bazı partiler erken cumhurbaşkanlığı seçimi için çağrı yapıyor. Ancak Macron, görev süresi 2027'de sona ermeden istifa etmeyeceğini söylüyor.
Bunun yerine, ikinci cumhurbaşkanlığı döneminde iki yıldan kısa bir süre içinde beşinci başbakanı atadı.
