Çağıl Kasapoğlu
BBC Dünya Servisi
Litvanya ve Polonya arasındaki Suwałki Koridoru diye bilinen küçük kara parçası sıklıkla askeri uzmanlar tarafından NATO'nun "en zayıf noktası" ve "tehlike bölgesi" diye tanımlanıyor.
NATO ve Rusya arasında bir çatışma çıkması halinde bu koridor kritik bir nokta olabilir.
Korku da Rusya'nın Belarus ile birlikte bu koridoru kapatmak için askeri güç kullanması halinde, Baltık ülkeleri Litvanya, Letonya ve Estonya'yı Avrupa'daki NATO müttefiklerinden koparması.
Haziran 2025'te Almanya Genelkurmay Başkanı General Carsten Breuer BBC'ye yaptığı açıklamada, NATO'nun önümüzdeki dört yıl içindeki potansiyel bir Rus saldırısına hazırlanması gerektiğini söylemişti.
Breuer, Rusya'nın her yıl bir çoğu 2029 itibarıyla, hatta daha önce NATO'nun doğu cephesine saldırısında kullanabileceği yüzlerce tank ürettiğini belirtti.
General Breuer ayrıca Suwałki Koridorunu, en zayıf noktalardan biri olarak tanımladı.
Suwałki Koridoru nedir?
Suwałki Koridoru NATO üyeleri Polonya ve Litvanya arasındaki 65 kilometre uzunluğunda bir şerit.
Koridor Baltık ülkelerini Avrupa'nın geri kalanıyla bağlıyor ve Belarus'u oldukça iyi tahkim edilmiş Rus toprağı Kaliningrad'dan ayırıyor.
Aynı zamanda, NATO güçlerinin Litvanya, Letonya ve Estonya'ya ulaşabilmesi için tek kara güzergahı.
Bu üç ülke, ittifakın geri kalanına kıyasla kısıtlı askeri kabiliyetleri nedeniyle NATO'nun yumuşak karnı olarak görülüyor.
Baltık ülkelerinden Litvanya bu hattın kuzeyinde, Polonya da güneyinde.
Hat aynı zamanda Rus toprağı Kaliningrad'ı ve Rusya ve müttefiki Belarus'tan ayırıyor.
BBC'te yayımlanan Security Brief programının sunucusu ve eski askeri helikopter pilotu ve stratejik askeri planlama uzmanı Mikey Kay durumu şöyle açıklıyor:
"Rusya'nın şu anda Kaliningrad'a tek erişim yolu havadan ve güzergah Finlandiya Körfezi'nden St. Petersburg bölgesine uzanıyor.
"Bu nedenle Suwałki Koridoru, Kaliningrad ve Belarus arasında bir tür kara hattı oluşturmak adına en kısa güzergah."
Hem Kaliningrad hem de Suwałki Koridoru, Rusya'nın Baltık ülkelerinin Avrupa'nın geri kalanıyla bağlantısını karadan kesebileceği ve sonra denizden abluka altına alabileceği büyük bir yük olarak görülüyor.
Ormanlar, tepeler ve göllerle dolu bölge aynı zamanda savunmacılara avantaj sağlıyor ve geniş kapsamlı bir askeri operasyonu zorlaştırıyor.
NATO ve Rusya'nın 'stratejik çıkarlarının kesişme noktası'
Suwałki Koridoru'nun stratejik konumu burayı NATO'nun Orta ve Doğu Avrupa'daki savunma konsepti açısından yaşamsal önem taşıyor.
Polonya'daki Jagiellonian Üniversitesi Ulusal Güvenlik Bölümü'nden Prof. Dariusz Kozerawski burayı "Nato ve Rusya'nın stratejik çıkarlarının kesiştiği yerdeki hassas bir bölge" diye tanımlıyor.
Kozerawski "Hayati önemi öncelikle Rus güçleri tarafından ele geçirilme ve üç NATO üyesi ülkeyi (Litvanya, Letonya ve Estonya) müttefiklerin karadan verebileceği destekten mahrum bırakma ihtimalinden kaynaklanıyor" diyor.
Aralık 2015'te, Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesinden aylar sonra, dönemin Avrupa'daki ABD güçlerinin komutanı Korgeneral Ben Hodges, Savunma Bakanlığı Pentagon'da düzenlediği bir basın toplantısına, bu bölgenin zayıflıklarına dikkat çekmişti.
Özellikle de "Rusya'nın ani tatbikatlarından" bahsetmişti. 2018'deki "Suwałki Koridorunu Güven altına almak: Strateji, Siyaset, Caydırma ve Savunma" başlıklı raporda General Hodges Suwałki Koridorunu önemli bir nokta olarak tanımlamış ve NATO'nun bölgedeki varlığını ve kabiliyetlerini güçlendirmek için çeşili önlemler önermişti.
Koridor, Polonya için tüm diğer ülkelerden daha önemli.
Prof. Kozerawski "Polonya için Suwałki Koridoru siyasi, ekonomik ve askeri anlamda yaşamsal önemde" diyor.
Bölgedeki gelişmiş yol ve demiryolu ağı sayesinde Baltık ülkeleriyle ticaret bu koridor üzerinden yapılıyor.
Askeri olarak da hayati lojistik önemi var.
Prof. Kozerawski "Suwałki Koridoru, barış döneminde sınır koruma desteği için (NATO güçleri burada dönüşümlü olarak konuşlandırılıyor) ortak talimde ve çok uluslu tatbikatların organizasyonunda askeri birliklerin, malzemenin ve cephanenin Litvanya, Letonya ve Estonya'ya gönderilmesini sağlıyor" diyor:
"Dolayısıyla bir kriz ya da silahlı çatışma halinde Suwałki Koridoru'nun kontrolü Baltık ülkelerine hem askeri hem de insani destek verilmesini sağlayacaktır."
NATO'nun "yumuşak karnı" diye tanımlayan bölge adını Suwałki kasabasından alıyor.
Bölge ülkeleri potansiyel tehdide karşı neler yapıyor?
Estonya, Letonya ve Litvanya, NATO'nun doğu cephesinde, askeri açıdan en tehditlere açık kısmı olan 1600 kilometre uzunluğundaki sınırlarını güçlendiriyor.
Üç ülke, Ocak 2024'te duyurulan ortak Baltık Savunma Hattı İnisiyatifi kapsamında tanksavar hendekleri inşa etmeye başladı.
Poolnya da doğudaki Belarus ve Kaliningrad sınırlarını tahkim etmek için benzer bir savunma hattı projesi olan "Doğu Kalkanı Projesini" başlattı.
Yetkililer Kasım 2024'te bariyerler, dikenli teller ve askeri tesisler kurmaya başladı. Projenin 2028 itibarıyla tamamlanacağı tahmin ediliyor.
Suwałki Koridoru, NATO'nun Orta ve Doğu Avrupa'daki savunma konseptinde stratejik bir konum.
Avrupa Parlamentosu da Nisan 2025'te Doğu Kalkanını ve Baltık Savunma Hattını, ortak güvenlik adına başlıca projeler olarak tanımlayan bir karar aldı.
Polonya ayrıca bu yıl gayri safi yurt içi hasılasının (GSYİH) %4,7'sini savunmaya harcamayı planlıyor. Bu, NATO ittifakındaki en büyük oran.
Litvanya da savunma harcalarını 2026-2020 arasında GSYİH'sinin %3'ünden %5'ine yükseltti.
Ayrıca NATO üyeleri Finlandiya, Polonya ve üç eski Sovyetler Birliği üyesi Baltık ülkesi Estonya, Letonya ve Litvanya komşuları Rusya'dan gelen askeri tehdidi gerekçe göstererek mayınlarını yasaklayan Ottawa Sözleşmesi'nden ya çekildi ya da çekilme işareti verdi.
Fakat Prof. Kozerawski yine de daha fazlasının yapılması gerektiği görüşünde:
"Suwałki Koridoru bölgesi de dahil olmak üzeri NATO'nun doğu cephesindeki askeri kabiliyetleri korumak ve geliştirmek için, müttefik ülkelerin katılımıyla düzenli olarak çok uluslu tatbikatlar yapmak gerekiyor.
"NATO bu bölgede düzenli olarak üst komuta kadrosunun yer aldığı, örneğin onbinlerce askerin katıldığı gerçekten büyük tatbikatlar yapmıyor."
Rusya saldırabilir mi?
Polonya, Belarus ve Kaliningrad ile doğu sınırlarını tahkim ediyor
Uzmanlar Rusya'nın bir tehdit oluşturduğu konusunda uzlaşırken, Ukrayna'da savaş devam ettiği sürece büyük ihtimalle Suwałki Koridoruna doğrudan bir saldırı olmayacağını düşünüyor.
Doğu Çalışmaları Enstitüsü'nün Direktör Yardımcısı ve Güvenlik ve Savunma Bölümü'nün başı Justyna Gotkowska "Rusya'nın NATO'nun doğu cephesine karşı agresif hedefleri var" diyor.
Ancak "Ukrayna'daki savaş devam ettikçe, Rusya'nın Baltık ülkelerine, Polonya'ya, Finlandiya'ya, İsveç'e ya da diğer Avrupa ülkelerine saldırma ihtimali hala düşük" diye de ekliyor:
"Fakat Ukrayna'daki savaş Rusya lehine sona ererse, Rusya burada, bölgemizdeki NATO ülkelerine meydan okumaya istekli olabilir ve Baltık ülkelerine, Polonya'ya, Finlandiya'ya ve bölgedeki diğer ülkelere karşı konvansiyonel bir silahlı çatışma başlatabilir."
Ancak Ukraynalı yayıncı TSN ve askeri analiz sitesi Tochnyi'ye göre Rusya, NATO'nun doğu cephesindeki gözlem kabiliyetini geliştirmek için Kaliningrad'da büyük bir elektronik istihbarat tesisi kuruyor.
Tochnyi Ağustos 2025'teki haberinde "Rusya bu tesisten NATO genelindeki taktik haberleşmeyi, radar ağlarını ve hatta sivil altyapı unsurlarını gözlemleyebilecek" diye yazdı.
Bu arada Belarus ve Rusya sınır boyunca askeri tatbikatlar yapmaya devam ediyor.
İki ülkenin Eylül ayında Zapad-2025 adlı yeni bir tatbikat yapacağı belirtiliyor.
Mikey Kay, bu tür tatbikatların daha önce 2014'te Kırım'ın ilhakında ve 2022'de Ukrayna'nın işgalinde görüldüğü gibi askeri yığınakları maskeliyor olabileceğini söylüyor.
Mikey Kay ayrıca, ABD'nin bölgede büyüyen tehditlere yönelik nasıl bir karşılık verebileceği sorusunu da gündeme getiriyor:
"Neden toplumda, Baltık ülkelerinde artan bir gerilim ve artan kaygılar var?
"Çünkü Putin'in herhangi bir saldırısında ABD'nin NATO çatısı altında destek vereceğine dair güven eksikliği söz konusu."
