ABD Başkanı Donald Trump'ın, nükleer anlaşma için Suudi Arabistan-İsrail normalleşmesi şartını kaldırdığı bildiriliyor.
Trump'ın selefi Joe Biden, sivil nükleer enerji alanında işbirliği görüşmelerinin ilerletilmesi için Suudi Arabistan'a İsrail'le ilişkileri normalleştirme şartı koşuyordu.
Ancak kimliklerinin paylaşılmaması şartıyla Reuters'a konuşan yetkililer, Trump'ın bu koşulu kaldırdığını ve görüşmelerin ilerlemesini istediğini söylüyor.
İsrail yönetimi, Trump'ın ilk döneminde 2020'de imzalanan Abraham Anlaşmaları kapsamında Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Fas'la ilişkileri normalleştirme yoluna gitmişti.
Suudi Arabistan yönetimiyse o dönem anlaşmaya katılmayı reddetmiş fakat ABD'nin arabuluculuğuyla normalleşmeye yönelik görüşmeleri sürdürmüştü. Müzakereler, Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı operasyonuyla patlak veren Gazze savaşı nedeniyle askıya alınmıştı.
Riyad, özellikle Filistin sorunu çözülmeden Tel Aviv yönetimini tanımayacağını defalarca açıklamıştı.
Diğer yandan kaynaklar, normalleşme şart koşulmasa bile ABD ve Suudi Arabistan arasında bir anlaşmanın henüz yakın olmadığını belirtiyor. Washington, nükleer anlaşma sağlansa bile Riyad'ın uranyum zenginleştirmesini sınırlandırmak istiyor. Ancak Suudi Arabistan Enerji Bakanı Prens Abdulaziz bin Selman, ocak ayında yaptığı açıklamada uranyum zenginleştirip satmayı planladıklarını söylemişti.
Suudi Arabistan ayrıca İran'ın nükleer silah geliştirmesi durumunda kendilerinin de bu yola başvuracaklarını duyurmuştu. Washington ve Tahran arasındaki nükleer müzakereler de devam ediyor.
İlk döneminde Körfez ülkeleriyle iyi ilişkiler geliştiren Trump, 13-16 Mayıs'ta Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE) ziyaret edecek. Reuters'a konuşan kaynaklar, Trump'ın Riyad yönetimine en az 100 milyar dolarlık bir silah paketi teklifi götüreceğini söylüyor. Bunun karşılığında Riyad'dan ABD'deki 600 milyar dolarlık yatırımını 1 trilyon dolara çıkarmasını isteyeceği belirtiliyor.
ABD-Suudi Arabistan hattındaki gelişmeler, Washington ve Tel Aviv'in arasının gergin olduğu bir dönemde geldi. İsrail basınındaki haberlerde, Trump'ın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'dan "hayal kırıklığına uğradığı" ve ona karşı "sabrının tükendiği" yazılmıştı. Gazze'de ateşkes sağlanamaması, ABD'nin İran'la nükleer müzakereleri ve Yemen'deki Husilerle ateşkese varılması gibi gelişmelerin Trump ve Netanyahu arasında gerginlik yarattığı bildirilmişti.
KAYNAKLAR: Independent Türkçe, Times of Israel, Israel Hayom, Reuters
Derleyen: Yasin Sofuoğlu
