ABD ve Ukrayna, Başkan Donald Trump'ın Ukrayna'nın Rus işgalini püskürtmesine yardımcı olmak için Washington'a yaptığı milyarlarca dolarlık askeri ve ekonomik desteğin karşılığını vermesi çağrısıyla haftalardır sürdürdüğü baskının ardından Çarşamba günü anlaşmaya varıldığını duyurdu.
Ukraynalı bir yetkili Çarşamba günü yaptığı açıklamada, hükümet adına ABD-Ukrayna Yeniden Yapılandırma Yatırım Fonu'nu oluşturan bir anlaşma imzaladığını söyledi. Anlaşma her iki ülke için de daha fazla ekonomik büyümeyi teşvik eden bir ortam yaratmayı amaçlıyor.
Ukrayna Başbakan Birinci Yardımcısı Yulia Svyrydenko X'te "ABD ile birlikte ülkemize küresel yatırım çekecek bir fon oluşturuyoruz" diye yazdı.
Anlaşmanın, Svyrydenko'nun uzun bir yazı dizisinde detaylandırdığı birçok değişkeni bulunuyor; işte temel hükümler.
Ukrayna tam mülkiyeti elinde tutuyor
Ukrayna toprakları olarak tanımlanan bölgede hem karada hem de denizde bulunan tüm kaynaklar Ukrayna'nın kontrolü ve mülkiyeti altında kalacaktır. Kiev ayrıca neyin nerede çıkarılacağını belirleme hakkını saklı tutarak, anlaşmada yer alan bir terim olan toprak altının devlet malı olarak kalacağını vurguladı.
Eşit Ortaklık
Fon 50-50 esasına göre oluşturulacak ve hem Ukrayna hem de ABD tarafından ortaklaşa yönetilecektir. Taraflar, karşılıklı kazanç, işbirliği ve saygıya dayalı gerçek bir eşit ortaklığı yansıtacak şekilde, çoğunluk oyuna sahip olmayacaktır.
Anlaşmada Ukrayna'nın ABD'ye karşı herhangi bir yükümlülüğünden bahsedilmemekte. Anlaşmanın uygulanması, her iki ülkenin de ortak işbirliği yoluyla ekonomik potansiyellerini arttırmalarına olanak sağlayacak.
AB entegrasyonuna müdahale yok
Anlaşma Ukrayna Anayasası ile uyumludur ve Avrupa entegrasyon rotasını değiştirmemektedir. Belge ulusal mevzuatla uyumludur ve Ukrayna'nın uluslararası yükümlülüklerinin hiçbiriyle çelişmemektedir.
Kiev, anlaşmanın diğer ülkelere Ukrayna'nın güvenilir bir küresel oyuncu olduğu sinyalini vereceğini ve ortaklarıyla işbirliği yapma ve önümüzdeki on yıllar boyunca uzun vadeli anlaşmalar yapma niyetini vurgulayacağını umuyor.
Fon yeni lisanslardan elde edilecek gelirle doldurulacak
Fonun oluşturulmasından sonra bütçeye aktarılacak olan kritik malzemeler ve petrol ve gaz alanındaki projeler için yeni lisanslardan elde edilen fonların yüzde 50'si.
Halihazırda devam eden projelerden elde edilen gelirler veya bütçelenmiş gelirler fona dahil değildir.
ABD'nin Ukrayna'ya daha fazla yatırım çekme yükümlülüğü
Anlaşma aynı zamanda Washington'u Kiev'e daha fazla yatırım ve teknoloji çekmeye yardımcı olmakla yükümlü kılıyor. Fon, Uluslararası Kalkınma Finansmanı Kurumu (DFC) aracılığıyla ABD hükümeti tarafından doğrudan desteklenecek.
DFC, hem ABD ve AB'deki şirket ve fonlardan hem de Kiev'in Moskova'ya karşı mücadelesini destekleyen diğer ülkelerden yeni yatırım ve teknoloji getirilmesine yardımcı olacak.
Ukrayna sadece sermayenin değil, aynı zamanda inovasyonun da güvence altına alınmasının önemli olduğunu düşündüğünden, teknoloji anlaşmanın önemli bir bileşeni olarak vurgulandı.
Vergi garantileri
Fonun gelirleri ve katkıları ABD veya Ukrayna'da vergilendirilmeyecek, böylece yatırımlar her iki taraf için de mümkün olan en yüksek sonuçları verecektir.
Her iki ülke de fona eşit katkıda bulunacak. Svyrydenko, Washington'un doğrudan fonlara ek olarak, örneğin hava savunma sistemleri gibi silahlar şeklinde daha fazla destek sağlamayı seçebileceğini söylüyor.
Kiev de üzerine düşeni yapacak ve gerekli gördüğü takdirde yeni kira ve lisanslardan elde edilen gelirlerden, üzerinde mutabık kalınan yüzde 50'den de fazla şekilde karşılık verecek.
Ortak fon daha sonra sermayeyi maden ve doğal kaynak projelerinin yanı sıra diğer ilgili altyapılara yatıracak. Belirli yatırım projelerine Ukrayna ve ABD tarafından ortaklaşa karar verilecek. Ancak anlaşma bu tür yatırımların sadece Ukrayna'da yapılmasını öngörüyor.
Hazine Bakanı Scott Bessent, X'te yayınlanan bir videoda "bu ortaklık ABD'nin Ukrayna ile birlikte yatırım yapmasına, Ukrayna'nın büyüme varlıklarını ortaya çıkarmasına, Amerikan yeteneklerini, sermayesini ve Ukrayna'nın yatırım ortamını iyileştirecek ve Ukrayna'nın ekonomik toparlanmasını hızlandıracak yönetim standartlarını harekete geçirmesine olanak tanıyor" dedi.
Her iki ülke de anlaşmanın onlarca yıl sürmesi planlanan uzun vadeli bir ortak yatırım olarak tasarlandığını söylüyor.
