ABD'de Donald Trump yönetiminin Avrupa'ya gaz tedarikinde Rusya'ya alternatif haline gelme arayışı sürüyor. Perşembe günü bu kapsamda Washington'ın Doğu Akdeniz'deki varlığını artıracak bir adım atıldı. ABD'li enerji devi ExxonMobil, Yunanistan açıklarında doğal gaz aramak üzere bir anlaşmaya imza attı.
Anlaşma, aralarında ABD Enerji Bakanı Chris Wright’ın da bulunduğu dört ABD kabine üyesinin yanı sıra 20'den fazla ülkenin enerji bakanı ve üst düzey enerji şirketi yöneticilerinin katıldığı Yunanistan'ın başkenti Atina'daki bir konferansta imzalandı. Perşembe günü yapılan açıklamaya göre, anlaşma kapsamında Exxon; Londra merkezli uluslararası şirket Energean ve Atina merkezli HelleniQ Energy ile iş birliği içinde Yunanistan'ın batısında doğal gaz arayacak.
Exxon'un imtiyazın yüzde 60'ına sahip olacağı belirtilirken Energean'ın proje payı yüzde 30, HelleniQ Energy'ninki de yüzde 10 olarak açıklandı. Keşif boyunca Energean'ın projeyi yürüteceği ve sondaj çalışmalarının başarılı olması halinde Exxon'un süreci devralacağı kaydedildi.
Exxon’un küresel arama faaliyetlerinden sorumlu başkan yardımcısı John Ardill, Doğu Akdeniz’de yürüttükleri arama faaliyetlerini "Yunanistan'a doğru genişlettiklerini" belirterek keşif anlaşmasının "2027 döneminde gerçekleştirilebilecek olası sondaj yatırımlarının önünü açtığını" söyledi.
İlk sondaj çalışmalarının 2026’nın sonu veya 2027’nin başında başlaması beklenirken Ardill, proje kapsamında ilk doğal gazın 2030'ların başında çıkarılacağını öngördüklerini kaydetti. Ardill, projenin 50 ila 100 milyon dolar arasında bir yatırım gerektireceğini belirtti.
"ABD geri döndü"
Atina'daki imza törenine katılan ABD’li yetkililer, anlaşmadan duydukları memnuniyeti ifade etti. ABD'nin Yunanistan büyükelçisi Kimberly Guilfoyle, "Amerika geri döndü ve artık İyon Denizi'nde sondaj yapıyor" ifadelerini kullandı.
Geçen ay da Yunanistan, diğer sahalarda yürütülecek arama çalışmaları için ABD’li enerji devi Chevron ve HelleniQ Energy'nin oluşturduğu konsorsiyumu "öncelikli teklif sahibi" olarak belirlemişti.
Önemli doğalgaz rezervlerine sahip olan Washington, önümüzdeki yıllarda Rus gazından aşamalı olarak feragat etmeyi hedefleyen Avrupa Birliği enerji piyasasındaki payını artırmayı amaçlıyor.
Temmuz ayında Avrupa, önümüzdeki üç yıl boyunca petrol ve sıvılaştırılmış doğal gazdan (LNG) nükleer teknolojiye kadar çeşitli alanlarda ABD’den yıllık 250 milyar dolarlık enerji satın almayı taahhüt etmişti.
Atina bölgedeki çekişmeyi dengeleme arayışında
Yunanistan ise, Avurpa Birliği'nin enerji merkezi olma hedefinin yanı sıra, ABD taahhüdünü bölgeye çekerek burada özellikle Libya'yla yaşanan çekişmeli deniz yetki alanı iddialarını dengelemeyi amaçlıyor.
Yunanistan, 2019 yılında Türkiye ile Libya arasında bir deniz yetki alanı mutabakatına imza atılmasına tepki göstermişti. Atina, söz konusu anlaşmanın "Girit dahil Yunan adalarının varlığını göz ardı ettiğini" savunuyor.
