Avrupa'da yazlar giderek uzuyor ve daha sıcak geçiyor. Royal Holloway Coğrafya Bölümü'nden baş araştırmacı Dr Celia Martin-Puertas, bunun tam olarak nasıl ya da neden gerçekleştiğine ilişkin "ciddi belirsizlik” olduğunu söylüyor.
Yeni araştırma, bugünün sıcaklık kalıplarının 6 bin yıl öncekileri andırdığını ve bunun gelecekte daha da fazla sıcak günün habercisi olabileceğini ortaya koyuyor.
Odak noktası: Çamur
Nature Communications'ta yayımlanan çalışma için Martin-Puertas ve ekibi iklim tarihinin önemli bir kaydına odaklandı: Çamur. Avrupa göllerinin dibinde bulunan tortular, mevsimlerin son 10 bin yılda nasıl değiştiğine dair bir kesit sunuyor.
“Enlemsel sıcaklık gradyanını”, yani Arktik ile ekvator arasındaki sıcaklık farkını değerlendirdiler. Bu gradyan, Avrupa'daki havayı yönlendirir; rüzgârları Atlas Okyanusu'ndan kıtaya taşır.
Arktik ısındıkça, Arktik ile ekvator arasındaki sıcaklık farkı azalır. Bunun sonucunda hava akımları yavaşlar. Bu da sıcak hava dalgaları gibi yaz hava kalıplarını şiddetlendirip uzatır. Yaz mevsiminin kendisi de daha uzun sürer.
Çalışmaya göre enlemsel sıcaklık gradyanındaki her 1°C'lik azalma yaz mevsimini yaklaşık altı gün uzatır. Isınma mevcut hızında sürerse bu, 2100'e kadar fazladan 42 yaz gününe denk gelebilir. Ancak Arktik'teki ısınmanın mevcut eğilimiyle Avrupa, yüzyılın sonunda sekiz ay süren yaz havası yaşayabilir.
Bu, Avrupa'da yaklaşık 6 bin yıl önceki koşulları yansıtıyor. O dönemde sıcak mevsim neredeyse 200 gün sürüyordu.
Neden şimdi?
Sıcaklık gradyanı her zaman var olsa da, sera gazı emisyonları Arktik'in ısınmasını hızlandırıyor**.** Bölge şu anda küresel ortalamadan dört kata kadar daha hızlı ısınıyor.
Çalışmanın yazarı ve Royal Holloway Coğrafya Bölümü'nde eski doktora araştırmacısı Dr Laura Boyall, “Bulgularımız bunun sadece modern bir olgu olmadığını; Dünya'nın iklim sisteminin yinelenen bir özelliği olduğunu gösteriyor” dedi. “Ancak şimdi farklı olan, değişimin hızı, nedeni ve şiddeti.”
Yazarlar, insan kaynaklı olumlu ve olumsuz geri besleme döngüleri gibi başka etkenlerin de değişen yaz kalıplarına katkıda bulunduğunu belirtiyor.
Avrupa son yıllarda nasıl ısındı?
Avrupa, dünyanın en hızlı ısınan kıtası. Özellikle şehirler, binaların ısıyı hapsettiği ve asfalt ve betonun emdiği kentsel ısı adası etkisi nedeniyle küresel ısınmadan ağır darbe alıyor.
Climate Resilience for All tarafından yayımlanan bir analiz, 2019'dan 2023'e uzanan dünya çapındaki 85 kentin sıcaklık verilerini inceledi. “Sıcak dönemlerin” artık yalnızca yaz aylarında yaşanmadığını tespit ettiler.
Yunanistan'ın Atina kentinde sıcak dönem özellikle uzun sürdü. Yüksek sıcaklıklar mayıs ortasından ekim başına kadar devam etti. Arnavutluk'un Tiran kentinde de 143 gün aşırı sıcak yaşandı. Portekiz'in Lizbon'u ve İspanya'nın Madrid'i sırasıyla 136 ve 119 gün süren uzun sıcak dönemler geçirdi.
Önceki araştırma da geçen yıl insan kaynaklı iklim değişikliğinin, dünyanın nüfusunun yaklaşık yarısı için ortalama bir ay aşırı sıcak yaşanmasına yol açtığını gösterdi.
KAYNAK: Euronews
