BM ve Yardım kuruluşlarıyla birlikte çalışan Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırması (IPC) verilerine göre, Gazze'de ilk kez resmi olarak kıtlık ilan edildi.
Birleşmiş Milletler ve diğer yardım kuruluşlarıyla birlikte çalışan ana küresel açlık izleme kuruluşu olan Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırması (IPC) verilerine göre, Gazze'nin bazı bölgelerinde ilk kez resmi olarak kıtlık ilan edildi.
Nüfusun neredeyse dörtte birinin açlıkla karşı karşıya olduğu bildiren IPC'ye göre kıtlığın, eylül ayı sonuna kadar Deyr el-Balah ve Han Yunus bölgelerine yayılması bekleniyor.
BM destekli uzmanlardan yapılan açıklamaya göre 500 bin Gazze sakini "felaket" düzeyinde açlıkla karşı karşıya. Verilere göre Gazze'deki yetersiz beslenme, 5 yaşın altındaki 132 bin çocuğun hayatını riske atıyor. Bunlardan 41 bini ise şiddetli vakalar.
"CEZASIZLIĞA İZİN VEREMEYİZ"
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, rapora ilişkin açıklama yaptı.
Gazze'deki kıtlığın insan eliyle yaratılan bir felaket olduğunu söyleyen Guterres, "Bu durumun cezasızlıkla devam etmesine izin veremeyiz" dedi.
BM İnsan Hakları Şefi Volker Türk de "Gazze'deki kıtlık, İsrail'in eylemlerinin doğrudan sonucudur. Açlık savaşı bir savaş suçudur ve bunun sonucunda meydana gelen ölümler kasıtlı öldürme olarak değerlendirilebilir" diye konuştu.
İSRAİL'E DOĞRUDAN SUÇLAMA
Bir diğer açıklama, BM Acil Durum Koordinatörü Tom Fletcher'den geldi. Cenevre'de gazetecilere konuşan Fletcher, Gazze'nin bir bölümünü vuran kıtlığın önlenebilir olduğunu belirterek, İsrail'in yardımları “sistematik olarak engellediğini” söyledi ve Başbakan Binyamin Netanyahu'dan büyük ölçekli yardımların girişine izin vermesini talep etti.
Fletcher, “Eğer izin verilseydi önleyebileceğimiz bir kıtlık, ancak İsrail'in sistematik engellemeleri nedeniyle gıda sınırlarda birikiyor” diyerek rapora atıfta bulundu.
İSRAİL KITLIK OLMADIĞINI İDDİA ETTİ
İsrail Dışişleri Bakanlığı ise IPC raporuna yanıt olarak, Gazze'de kıtlık olmadığını iddia etti.
Raporu reddeden İsrail Dışişleri Bakanlığı, verilerin "Hamas'ın yalanlarına dayandığını" ve son haftalarda Gazze'ye çok sayıda yardım girişinin olduğunu öne sürdü.
ÇOCUKLAR AÇLIĞA SÜRÜKLENİYOR
Yardım kuruluşları, yetersiz beslenme uzmanları ve BM'ye göre, Gazze'deki açlık krizi kritik bir noktaya geldi. Güçlendirilmiş süt ve özel besleyici macunların stoklarının kritik derecede düşük olması, gıda kıtlığını daha da kötüleştiriyor ve daha fazla sayıda çocuğu açlığa sürüklüyor.
Kıtlık nedir ve ne zaman ilan edilir?
IPC bir halkın mali açıdan karşılanabilir ve besleyici gıdaya erişimde yaşadığı zorlukları tanımlamak için kullanılan küresel bir standart.
En kötü durumu ifade eden Aşama 5 için aşağıdaki kriterlerin karşılanması gerekiyor:
- Hanelerin % 20'sinin aşırı gıda kıtlığı yaşaması
- Çocukların en az % 30'unun akut yetersiz beslenme çekmesi
- Her gün, 10 bin kişi başına en az iki yetişkinin ya da dört çocuğun doğrudan açlık nedeniyle ya da yetersiz beslenme ve hastalık nedeniyle ölmesi.
Kuruluş bir önceki raporunda binlerce çocuğun yetersiz beslendiğini ve en küçük yaştakiler arasında açlık bağlantılı ölümlerin arttığını vurgulamıştı.
IPC ayrıca, Gazze'ye havadan gıda yardımının "insani faciayı" önlemeye yeterli olmayacağını kaydetmişti.
IPC'nin kıtlık ilan etme yetkisi yok. Kıtlık ilanı genelde BM tarafından yapılıyor. Bazen de ilgili ülkenin hükümeti ve insani yardım kuruluşlarıyla birlikte.
Açlık sırasında insan bedenine ne oluyor?
Açlık uzun bir süre gıda alınmaması üzerine ortaya çıkıyor ve en temel görevlerini yerine getirmeye yetecek kalori alınmadığı anlamına geliyor.
Vücut genelde gıdayı glikoza çeviriyor. Fakat gıda alınmadığında, kan akışına glikoz gönderebilmek için karaciğer ve kaslardaki glikojeni tüketmeye başlıyor.
Bu kaynaklar da tükendiğinde de vücut yeterli enerji üretmek için depolanmış yağı ve en nihayetinde de kas kütlesini kullanıyor.
Açlık, akciğerlerin, midenin ve üreme organlarının küçülmesine neden olabiliyor ve beyni de etkileyip halüsinasyonlara, depresyona ve kaygı bozukluğuna yol açıyor.
Bazı insanlar doğrudan açlıktan ölürken akut yetersiz beslenme yaşayanlar, bağışıklık sisteminin aldığı hasar yüzünden, sıklıkla solunum ve sindirim sistemi enfeksiyonlarından hayatını kaybediyor.
Ayrıca açlık, her insanı farklı etkileyebiliyor.
Glasgow Üniversitesi'nden beslenme uzmanı Profesör Charlotte Wright "Birden ağır derecede yetersiz beslenme yaşıyor hale gelmezsiniz. Bu çocuklar daha önce kızamık, ishal ya da benzer bir hastalık geçirmiş olabilirler" diyor.
"Daha önce sağlıklı olan ve şimdi açlık çekmeye başlayan çocukların hala varsa yemek yiyebilecek ve sindirebilecek enerjileri var. Diğerleri ise yitip, gidecek."
Yetersiz beslenme bebekleri ve çocukları nasıl etkiliyor?
Çocukluk sırasında gıda sıkıntısı yaşamanın tüm yaşama yansıyan etkileri olabiliyor. Bunlara bilişsel gelişmenin engellenmesi ve bodurluk da dahil.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) bodurluğu çocukların kötü beslenme, tekrarlanan enfeksiyonlar ve yetersiz psikososyal uyarılma nedeniyle engellenen büyüme ve gelişme olarak tanımlıyor. Sıklıkla bu çocuklar yaşlarından beklenenden daha kısa boylu oluyor.
WHO ayrıca, yetersiz beslenen kadınların da büyük ihtimalle yetersiz beslenmiş bebekler dünyaya getireceğini söylüyor.
BM çocuklalara yardım kuruluşu UNICEF de gebelik döneminde yetersiz beslenmenin anemi, pre-eklampsi, kanama ve anne ölümlerine yol açabileceğini belirtiyor.
Ayrıca ölü doğum, düşük kilolu doğum, aşırı zayıflık ve çocuklarda gelişmenin gecikmesine de neden olabiliyor.
Yetersiz beslenen anneler ayrıca, bebekleri için yeterli derecede besleyici anne sütü üretemiyor.
Sınır Tanımayan Doktorlar örgütünden, yetersiz beslenen çocukların tedavisi konusunda uzman Dr. Nuradeen Alibaba, etkinin ömür boyu sürebileceğini söylüyor:
"Bodurluk geri çevirilemiyor. Yani yetersiz beslendikleri dönem geride kalmış olsa bile kısa boylu kalıyorlar ve bu büyük bir dezavantaja yol açıyor. Sıklıkla kalıcı öğrenme zorlukları da yaşanıyor ama okula başlayana dek açıkça görülemeyebiliyor.
"Yetersiz beslenme aynı zamanda bağışıklık sistemini baskılıyor ve enfeksiyonlara çok açık hale geliyorlar.
"Çok insanın tam anlamıyla anlamadığı bir şey de, kız çocuklarında ileride kısırlığa yol açabilecek bir yetersiz beslenme seviyesinin bulunması. Bu kadınlar doğum yapabilseler de, büyük olasılıkla prematüre bebekler dünyaya getirecek."
Bir başka olası komplikasyon da kemik erimesi:
"Kırılgan kemikler yaşamın ilerleyen safhalarında o kadar kırılgan hale getirebilir ki, vücut ağırlıklarını yeterli oranda taşıyamayabilirler. Yani küçük bir olay bile kemiklerde kırığa ve çatlağa yol açabilir."
Gazze'de Filistinlilere dağıtılan sıcak yemekler
Yetersiz beslenme nasıl tedavi edilir?
Profesör Wright "Bu krize çözüm için iki yaklaşıma ihtiyaç var. Hem Gazze'ye daha çok gıda girmesi, hem de tedavi amaçlı ve daha pahalı tedaviye yönelik gıdanın girişi" diyor:
"Gıda acilen çocuklara ve annelerine yönlendirilmeli.
"Emzirme küçük bebekler için en güvenli hijyenik yöntem. Fakat bebeğini emzirebilmesi için anneleri de doyurmalısınız. Bu da gerçekten büyük bir zorluk. Gıdanın erkekler yerine onlara ulaşması gerek.
"Çocuklara ve kadınlara öncelik verilmesi gerek ve üstelik o kadar büyük bir şeye de ihtiyaç duymuyorlar."
Aynı zamanda bir tıp doktoru olan BBC Arapça Sağlık Muhabiri Smitha Mundasad yetersiz beslenmenin bir dizi yıkıcı etkiye yol açabileceğini söylüyor. Özellikle de çocuklar için. Üstelik tedavisi de basit değil.
İnsanların arık bir şey yutamadığı ağır vakalarda bir hastanedeki özel formüllü mamaların kullanılması ve enfeksiyonlara ve diğer potansiyel hastalıklara karşı başka tedaviler görmeleri gerektiğini söylüyor:
"Bazı vakalarda, birini çok çabuk ya da yanlış bir gıdayla doyurmak tehlikeli olabilir.
"Yani yanıt sadece gıda alınması değil, doğru gıdanın alınması ve bunu destekleyecek bir sağlık sistemi bulunması."
