Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin üst düzey bir yetkilisinin pazartesi günü yaptığı açıklamaya göre, aralık ayında Beşar Esad hükümetinin düşmesinden bu yana yaklaşık 850 bin Suriyeli mülteci komşu ülkelerden evlerine döndü ve bu rakam önümüzdeki haftalarda 1 milyona ulaşabilir.
BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) Başkan Yardımcısı Kelly T. Clements, Şam’da ABD merkezli Associated Press’e (AP) yaptığı açıklamada, 14 yıldır süren çatışma boyunca ülke içinde yerinden edilen yaklaşık 1,7 milyon kişinin, geçici merkezi hükümetin artık Suriye’nin büyük bölümünü kontrol etmesiyle birlikte kendi topluluklarına geri döndüğünü söyledi.
“Bu dinamik bir dönem. Son 14 yılda gördüğümüz en büyük kitlesel yerinden edilmeler için potansiyel çözümler ortaya çıkabilir,” diyen Clements, üç gündür Suriye’de bulunduğunu belirtti.
Mart 2011’de başlayan Suriye iç savaşı, neredeyse yarım milyon insanın ölümüne yol açtı ve savaş öncesi 23 milyonluk nüfusun yarısını yerinden etti. Beş milyondan fazla Suriyeli ülkesini terk ederek mülteci oldu; çoğu komşu ülkelere sığındı.
Clements, bazı insanların farklı nedenlerle şimdi geri döndüğünü, bazıların ise bekleyip gelişmeleri görmek istediğini söyledi.
Ziyareti kapsamında Lübnan sınır kapısına giden Clements, burada Suriye’ye dönmek isteyen kamyonların ve insanların uzun kuyruklarını gördüğünü aktardı.
Lübnan makamları, ülkede kaçak olarak kalan Suriyelilere ağustos sonuna kadar ayrılmaları halinde af getirmişti. Dünyada nüfusa oranla en fazla mülteciye ev sahipliği yapan Lübnan’da son günlerde binlerce Suriyeli sınırdan geri dönmeye başladı.
“Dönüş sayıları olağanüstü derecede yüksek,” dedi Clements.
Birçok Suriyeli, Esad’ın aralık başında muhalif grupların saldırısıyla devrilmesinin ardından büyük umut beslemişti. Ancak mart ayında Suriye’nin kıyı bölgesinde Esad’ın Nusayri azınlığına karşı, temmuz ayında ise güneydeki Süveyda vilayetinde Dürzi azınlığa karşı düzenlenen mezhep temelli saldırılar yüzlerce can aldı.
Clements, temmuz ayında hükümet yanlısı silahlı gruplar ile Dürzi savaşçılar arasındaki çatışmalar nedeniyle Suriye’nin güneyinde yaklaşık 190 bin kişinin yerinden edildiğini söyledi. O tarihten bu yana, UNHCR’nin de önemli rol oynadığı 21 yardım konvoyu Süveyda’ya gönderildiğini belirtti.
Ayrıca, haftalarca hükümet yanlısı silahlı gruplar tarafından kapatılan Şam-Süveyda otoyolunun yeniden açıldığını belirterek, “Bu çok önemli çünkü bölgeye çok daha fazla yardımın ulaşmasını sağlayacak,” dedi.
