Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İngiltere ile 27 Ekim'de varılan anlaşma sonrası, Türkiye'nin Katar ve Umman'dan da Eurofighter Typhoon savaş uçağı alabileceğini açıkladı.
8 Kasım'da Azerbaycan ziyareti dönüşünde gazetecilerin sorularını yanıtlayan Erdoğan, "Eurofighter'la ilgili olarak hamdolsun işler yolunda gidiyor" dedi ve İngiltere ve Almanya ile olumlu adımlar atıldığını söyledi.
Erdoğan, "Bizim bunun yanında bir de Katar ve Umman'la da bazı görüşmelerimiz oldu. Belki onların ellerindeki Eurofighter'lardan da alma durumumuz söz konusu olabilir. Bu anlaşmaları inşallah sonuçlandırabilirsek, ülkemiz için güzel gelişmeler ortaya çıkmış olacak" ifadelerini kullandı.
F-16 ve F-35 uçaklarıyla ilgili tartışmalara da değinen Erdoğan, "ABD Başkanı Sayın Trump'la yaptığımız son görüşmelerde güzel adımlar attık. Temenni ediyorum ki verilen sözler yerine getirilsin ve F-35'lerle inşallah güçlü bir imkana sahip olalım" dedi.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer'ın 27 Ekim'deki Türkiye ziyaretine Eurofighter Typhoon anlaşması damgasını vurmuştu.
Starmer, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile katıldığı imza töreninde İngiltere'den Türkiye'ye 20 savaş uçağı satılacağını söylemişti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ‘8 Kasım Zafer Günü’ dolayısıyla Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de düzenlenen törenin ardından uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler'e atfen, Katar ve Umman'dan da 12'şer uçak alınacağına yönelik açıklama ise düzeltilmişti. Bakanlık görüşmelerin devam ettiğini duyurmuştu.
Erdoğan'ın 8 Kasım'daki açıklaması, bu görüşmelerin sürdüğü anlamına geliyor.
İngiltere Başbakanı Starmer ülkesiyle yapılan anlaşmanın toplam 8 milyar sterline (yaklaşık 10.7 milyar Amerikan doları) karşılık geldiğini kaydetti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise "Birleşik Krallık ile bu işbirliğimizin savunma sanayiinde müşterek projelere de kapı aralayacağına inanıyorum" dedi.
İngiltere Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada da, Türkiye'nin savaşı uçağı siparişinin "bir nesil sonra en büyük savaş uçağı anlaşması" olarak nitelendirildi.
Reuters ajansına bilgi veren bir kaynak ise 8 milyar sterlinlik anlaşmaya MBDA havadan havaya saldırı füzeleri ve Brimstone havadan karaya saldırı füzelerinin de dahil olduğunu söyledi.
Ajansa göre bazı analistler 20 uçak için ödenecek 8 milyar sterlinlik miktarı yüksek bulmuştu ve bu fiyata bu füze sistemlerinin de dahil olması, fiyatın neden yüksek olduğunu açıklayabilir.
27 Ekim'deki ziyaret, Temmuz 2024'te başbakanlık görevini alan Starmer'ın Türkiye'ye yaptığı ilk resmi ziyaret oldu.
2017'den bu yana ilk sipariş
Eurofighter savaş uçakları Birleşik Krallık, Almanya, İtalya ve İspanya ortak üretimi ve anlaşma için konsorsiyumdaki ülkelerin onayı gerekiyor.
Her bir uçağın üretiminin yaklaşık %37'si İngiltere'de gerçekleşiyor ve son montajı da BAE Systems'in Warton ve Samlesbury tesislerinde yapılıyor.
İngiltere hükümeti Türkiye ile yapılan anlaşmanın bu iki BAE tesisinde yaklaşık 6 bin, Bristol'daki Rolls-Royce tesisinde 1100 ve İskoçya'da 800 istihdam sağlayacağını, uzun dönemde 20 bin istihdamın bu anlaşmayla güvenceye alındığını açıkladı.
Bu, 2017'den bu yana İngiltere'nin aldığı ilk Eurofighter Typhoon siparişi.
İngiltere Savunma Bakanı John Healey anlaşmanın "bir neslin gördüğü en büyük savaş uçağı ihracatı anlaşması" olduğunu belirterek "bu ekonomimize milyarlarca sterlin kazandıracak ve İngiliz Typhoon üretim hatlarını uzun yıllar boyunca faal tutacak" dedi.
İngiltere Başbakanı Starmer, gelecekte Türkiye'ye daha fazla uçak satabileceklerini de belirtti.
20 uçaklık anlaşma kapsamında ilk teslimatın 2030'da yapılması bekleniyor.
İngiltere basını anlaşma hakkında ne yazdı?
Telegraph, haberi "Britanya, Rusya'nın saldırganlığına karşı Türkiye'ye Typhoon jetleri satacak" başlığıyla duyurdu.
Gazeteye konuşan hükümet kaynakları, anlaşmanın "Rusya'nın saldırganlığının arttığı bir dönemde NATO'nun hava savunmasını kuvvetlendireceğini" belirtti.
Telegraph, "Türkiye'nin yeni Typhoon'larının Avrupa hava sahasını koruyan NATO filosunu güçlendirmesi umuluyor. Ülkenin şu anki hava kuvvetleri büyük ölçüde, yaklaşık 250 kadar, eski Amerikan F-16'sından oluşuyor" yazdı.
Guardian ise haberi "İnsan haklarına dair endişelere rağmen Türkiye ile 8 milyar sterlinlik Typhoon anlaşması yapıldı" diye duyurdu.
Gazete Starmer'ın ziyaretinin, Türkiye'de görevden uzaklaştırılıp tutuklanan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında yeni bir mahkumiyet kararı verildiği güne denk geldiğine dikkat çekti.
Financial Times (FT) da Starmer'ın ziyaretinin, İmamoğlu'na yapılan "casusluk" suçlamarının gölgesinde başladığını belirtti.
Gazete "İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı dolaylı olarak İngiliz istihbaratı için casuslukla suçlanırken, İngiltere Başbakanı 8 milyar sterlinlik silah anlaşması için Türkiye'ye gitti" yazdı.
FT, Batılı güçlere, NATO müttefiki Türkiye'nin askeri kapasitesini artırmaya odaklanarak, ülkedeki demokratik gerilemeyi görmezden gelme eleştirisi getirildiğini belirtti; "Anlaşma, Avrupa'nın Türkiye'nin askeri gücünü Rusya'nın rövanşizmine ve Ortadoğu'daki istikrarsızlığa karşı bir siper olarak gördüğünün bir işareti" yazdı.
Haberde Almanya Başbakanı Friedrich Merz'in de Perşembe günü Ankara'yı ziyaret edeceği belirtildi.
MSB anlaşmanın işaretini vermişti
Milli Savunma Bakanlığı (MSB) Ekim ortası yaptığı açıklamada yeni Eurofighter uçakların tedarik sürecinin İngiltere ile olumlu bir şekilde yürüdüğünü bildirmişti.
MSB açıklamayı Katar ve Umman'dan kullanılmış Eurofighter uçakları alınacağı haberlerinin ardından yaptı.
Bu haberleri yalanlayan MSB, Birleşik Krallık ile görüşmelerde olumlu adımlar atıldığını belirterek "uygun zaman içerisinde tedarik faaliyetlerinin tamamlanması hedeflenmektedir" açıklamasını yapmıştı.
Türkiye ve İngiltere, Almanya'nın satış şerhini kaldırmasının ardından 23 Temmuz'da Eurofighter jeti alımına dair bir mutabakat zaptı imzalamıştı.
İngiltere'de üretim durmuştu, işçiler greve gidiyor
Eurofighter uçaklarının İngiltere'de son montajının yapıldığı fabrikada üretim Temmuz ayında durmuştu.
BAE Systems'in Lancashire'daki Warton üretim tesisi, "İngiltere içinden ya da dışarıdan yeni sipariş gelmemesi" nedeniyle üretim bandını durdurmuştu.
İşçileri temsil eden sendika Unite, tesiste çalışan yüzlerce işçinin başka üretim tesislerine ya da Kraliyet Hava Kuvvetleri üslerine gönderildiğini aktarmıştı.
Sendika, 22 Ekim'de yaptığı açıklamada, Eurofighter ve F-35 üreten fabrikalardaki mühendis ve işçilerin, BAE Systems ile ücretlerde anlaşamamaları üzerine grev kararı aldıklarını açıkladı.
Unite, üretim ve kalite kontrolün de dahil olduğu dört departmanın katılacağı grevin ilk aşamasının 5-25 Kasım arasında yapılacağını duyurdu.
Sendikadan yapılan açıklamada "Bu üretimi aksatacak ve üretim tesislerini durma noktasına getirecektir" denildi.
Çalışanlar BAE'in %3,6'lık zam teklifini "enflasyon oranının altında olması" nedeniyle reddetti.
