Yapay zeka (YZ) sohbet botlarının, eleştirel düşünme, hafıza ve dil becerilerinin gelişimini engelleyerek insanların zihinsel yetilerini zayıflattığı ortaya kondu.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) araştırmacıların yaptığı bir çalışmada, denemelerini yazmak için ChatGPT’ye başvuran kişilerin, yalnızca kendi beyinlerini kullananlara kıyasla daha düşük beyin aktivitesi gösterdiği tespit edildi.
YZ kullanan katılımcılar, yalnızca beyin gücüyle yazı yazanlara göre çeşitli testlerde daha kötü sonuçlar aldı. Ayrıca YZ desteği olmadan verilen görevlerde de zorlandılar.
Araştırma raporunda, “YZ sistemlerine olan aşırı güven, kişinin daha sonra tek başına görevleri yerine getirmesi sırasında eleştirel düşünme becerilerinin pasifleşmesine yol açabilir,” dendi.
Araştırmacılar bu sonuçların, hem eğitim alanında hem de iş yerlerinde YZ kullanımının uzun vadeli etkilerine dair ciddi soru işaretleri yarattığını vurguladı.
Bu bulgular, YZ kullanımının insanların zihinsel çabasını azalttığını gösteren önceki araştırmalarla da örtüşüyor.
'İnsan düşüncesi devre dışı kalıyor'
MIT araştırması kapsamında, 54 kişiden dört deneme yazması istendi. Katılımcılar üç gruba ayrıldı: İlki yazılarında ChatGPT’den yardım aldı, ikincisi internet arama motorlarını kullanarak araştırma yaptı, üçüncüsü ise yalnızca kendi zihnini kullandı.
Yazılarını tamamlayan katılımcılara daha sonra yazıları hakkında sorular soruldu ve bu sırada beyin aktiviteleri EEG (elektroensefalogram) yöntemiyle ölçüldü.
ChatGPT’yi kullananların 'beyin gücü' grubuna kıyasla hem nörolojik hem dilsel hem de genel başarı açısından daha kötü performans gösterdiği saptandı.
EEG taramaları, 'dış destek miktarı arttıkça beyin bağlantılarının sistematik olarak azaldığını' ve YZ’ye en çok güvenen grupta bu bağlantıların çok zayıf olduğunu ortaya koydu.
Özellikle öğrenme ve hafıza ile ilişkili 'theta' dalgalarında belirgin bir düşüş görüldü. Araştırmacılar, “Özünde, insan düşüncesi ve planlama süreçlerinin bir kısmı devre dışı bırakıldı,” değerlendirmesinde bulundu.
Arama motoru kullananlar ise yalnızca çok az bir farkla daha düşük beyin aktivitesi gösterdi ve genel olarak hatırlama düzeyleri ChatGPT’ye kıyasla çok daha yüksekti.
ChatGPT kullananların yüzde 83’ü, yazdığı metinden doğru bir alıntı bile yapamadı. Bu oran, arama motoru kullananlar ya da yalnızca kendi beyinlerini kullananlarda yüzde 10 civarındaydı.
YZ grubundakiler, yazdıkları metinlerle ilgili çok az bilgi hatırlayabildi. Bu da ya konuyla hiç etkileşim kurmadıklarını ya da öğrendiklerini hatırlayamadıklarını gösteriyor.
'Zihinsel kaslar köreliyor'
Bu bulgular, YZ sohbet botlarının insan beyninde kalıcı bir gerilemeye yol açabileceği yönündeki kaygıları artırdı.
Şubat ayında yayımlanan bir Microsoft-Carnegie Mellon çalışması da, YZ’ye güvenen çalışanlarda eleştirel düşünme düzeylerinin düştüğünü ortaya koymuştu. O çalışmada, YZ’nin aşırı kullanımının 'zihinsel kasların körelmesine' yol açabileceği uyarısı yapılmıştı.
MIT araştırmasının baş yazarı Nataliya Kosmyna, YZ araçlarını eğitim ya da iş süreçlerinde kullananlarda öğrenme becerilerinin azalmasının ciddi bir sorun haline geldiğini söyledi.
Araştırmada, ilk üç yazıda ChatGPT kullanan grubun son yazıda yalnızca kendi zihinsel yetilerine başvurmaları istendi. Buna rağmen, grup hafıza ve eleştirel düşünme konusunda düşük performans sergilemeye devam etti.
Araştırmacılar, bu durumun YZ kullanıcılarının içerikle ilgili derinleşemediğini ve bu yüzden problem çözme gibi görevlerde 'beceri körelmesi' yaşadıklarını gösterdiğini belirtti.
ChatGPT ile yazılan metinlerin de içerik ve dil açısından birbirine çok benzediği, yaratıcı çeşitlilikten uzak olduğu tespit edildi.
