BBC Türkçe
Altın fiyatları genel olarak savaşlar, salgınlar ya da krizler gibi piyasalarda belirsizliğin arttığı durumlarda yükselişe geçer.
Altın kadar gündeme gelmese de son yıllarda popülerliği artan bir diğer yatırım aracı da gümüş.
Gümüş fiyatları bir süredir yükseliş trendini sürdürüyor.
Gümüş fiyatları neden yükseliyor?
Ağustos ayı sonunda altının ons fiyatı 3.449 dolar düzeyine yükseldi.
Gümüş de ons başına 39 doları geçerek son 13 yılın zirvesini yeniledi.
The Silver Institute'e (Gümüş Enstitüsü) göre parlak gri külçelerin fiyatı 2025'in ilk yarısında ortalama yüzde 25 yükselerek neredeyse altındaki yükselişi yakaladı.
Altının dolar fiyatı aynı dönemde yaklaşık yüzde 26 arttı.
Gümüşün yükselişinde farklı faktörler etkili.
BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Boğaziçi Üniversitesi'nde Ekonomi Profesörü Ceyhun Elgin, piyasa koşulları nedeniyle yatırımcıların alternatif arayışına dikkat çekiyor.
"Küresel ölçekte artan enflasyon endişeleri, ticaret savaşlarına dair haberler ve faiz politikalarındaki belirsizlikler, yatırımcıları güvenli liman olarak altına ek alternatif arayışına yöneltti ve gümüşe talebi artırdı" diyor.
Dünya genelinde bir yatırım aracı olarak gümüşe dikkat çekmek için çalışmalar yapan The Silver Institute ve Dünya Bankası'nın verileri 2019-2023 yılları arasında küresel gümüş talebinin büyük bir bölümünün sanayi odaklı olduğunu söylüyor.
Prof. Dr. Elgin, "Gümüş, hem değerli maden hem de sanayi metali özelliği taşıdığı için, özellikle güneş panelleri, elektronik ve elektrikli araçlar gibi sektörlerden gelen güçlü talep fiyatları destekliyor" diyor.
Gümüş iletken ve dayanıklı bir metal olduğu için, hemen hemen her bilgisayar, cep telefonu, otomobil ve elektronik cihaz gümüş içeriyor.
Diğer yandan dünya genelinde en ucuz enerji üretim şekli olan güneş panellerine yatırım hızla artıyor.
The Silver Institute'a göre buna paralel olarak 2024'te güneş panelleri üretiminde kullanılan gümüş 197,6 milyon ons ile rekor kırdı.
Enerji alanında çalışan düşünce kuruluşu Ember'a göre 2024'te güneş enerjisi üretimi dünya çapında yüzde 29 büyüdü.
Gümüş fiyatlarının yükselmesinde sanayiden gelen talep kadar arzda yaşanan sorunlar da etkili olabiliyor.
Prof. Dr. Elgin, "Son yıllarda gümüş piyasasında üretim, talebi karşılamada yetersiz kaldı; birkaç yıldır devam eden arz açığı ve fiziksel sıkışıklık da fiyatları yukarı çeken önemli bir faktör olarak görülüyor" diyor.
'Gümüş daha dinamik'
Gümüşün cazip bir yatırım aracı haline gelmesiyle birlikte yatırım aracı olarak altınla sık sık kıyaslanıyor.
Altın-gümüş oranı, bir ons altın satın almak için kaç ons gümüş gerektiğini gösteriyor.
Reuters'a göre Nisan 2025'te bu oran 105'ken Haziran ayında 94 civarına geriledi.
Ağustos sonu itibarıyla oran yaklaşık 87.
Oranın düşmesi gümüşün altına kıyasla daha fazla değer kazandığı anlamına geliyor.
BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Cambridge Üniversitesi Ekonomi Bölümü'nden Doçent Dr. Özge Öner, "Altın, binlerce yıldır kriz zamanlarında güvenli liman işlevi gören klasik bir değer saklama aracıdır. Gümüş ise hem değer saklama hem de endüstriyel kullanım açısından talep gören daha dinamik bir varlıktır" diyor.
Doç Dr. Öner, gümüşün bu nedenle "kısa ve orta vadede, doğru zamanlamayla getirisi daha yüksek bir yatırım aracı" olabileceğini vurguluyor.
Buna karşın gümüşün altına kıyasla "daha dalgalı bir piyasaya sahip olduğunu" hatırlatıyor.
"Fiyatı daha sert hareket eder bu da risk iştahı daha yüksek yatırımcılar için fırsat olabilirken güvenli liman arayanlar için dalgalanma riski yaratabilir" diye ekliyor.
Öner, ekonomistlerin gümüşü daha "aktif bir enstrüman", altını ise daha "pasif bir sigorta" gibi değerlendirdiğini belirtiyor ve ekliyor:
"Dolayısıyla 'Hangisi daha iyi?' sorusu yerine, 'Hangi ekonomik beklentiye karşı nasıl bir portföy tercihi yapmalı?' sorusunu sormak daha sağlıklı olacaktır."
