Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Donald Trump'ın Beyaz Saray'daki görüşmesi başladı.
İki lider görüşme öncesinde Oval Ofis'te gazetecilere açıklamalarda bulundu.
Erdoğan toplantıda Halkbank ve savaş uçakları dahil birçok konuyu ele alacaklarını söyledi.
Trump da F-35 ve F-16'ları konuşacaklarını söyledi.
Trump, ABD'nin Türkiye'ye uyguladığı yaptırımlara dair bir soruya "Toplantımız iyi geçerse hemen kaldırabiliriz" yanıtını verdi.
Trump yönetimi, Ankara'nın 2019'da Rus yapımı S-400 hava savunma sistemlerini topraklarına konuşlandırması üzerine Ankara'yı Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası (CAATSA) kapsamında da yaptırıma tabi tutmuştu.
Türkiye'nin yaklaşık 1.4 milyar dolar ödediği altı adet F-35 savaş uçağına ABD tarafından el konmuştu.
Türkiye, F-35 programına yeniden dönmek ve üretim sürecinin parçası olmak istiyor.
Trump, ABD'nin Türkiye'ye uyguladığı yaptırımlara dair bir soruya "Toplantımız iyi geçerse hemen kaldırabiliriz" yanıtını verdi.
Trump yönetimi, Ankara'nın 2019'da Rus yapımı S-400 hava savunma sistemlerini topraklarına konuşlandırması üzerine Ankara'yı Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası (CAATSA) kapsamında da yaptırıma tabi tutmuştu.
Türkiye'nin yaklaşık 1.4 milyar dolar ödediği altı adet F-35 savaş uçağına ABD tarafından el konmuştu.
Türkiye, F-35 programına yeniden dönmek ve üretim sürecinin parçası olmak istiyor.
Erdoğan'ı göstererek 'hileli seçimleri en iyi o bilir' dedi
Trump, görüşme öncesinde Erdoğan'la uzun süren bir dostluğu olduğunu söyledi.
ABD Başkanı, ilişkileri hakkında "Haksız bir şekilde sürgünde olduğum dönemde [bile devam etti] ki hileli seçim [sonucuydu]" dedi.
Trump hemen ardından işaret parmağıyla Erdoğan'ı göstererek "Hileli seçimleri herkesten daha iyi bilir" yorumunu yaptı.
Trump daha sonra Erdoğan'ı öven açıklamalarda bulundu.
Trump, "çetin bir adam" olarak nitelediği Erdoğan için "Ben kendi fikirleri olan insanları çok sevmem ama onu seviyorum. Ülkesinde iyi iş yapıyor, ülkelerimizin de iyi ilişkisi var" dedi.
Erdoğan, Trump'ın ardından söz aldığında ABD Başkanı'nın kendisini işaret eden jesti ve "hileli seçim" imasına dair herhangi bir yorum yapmadı.
Trump ve Erdoğan iki gün önce Gazze konulu bir BM toplantısında bir araya gelmişti
Trump 2020 seçimlerinde Joe Biden'a karşı kaybetmesinin hileli olduğunu savunuyor.
Ancak mahkemelere de taşınan bu iddiaları teyit eden herhangi bir kanıt bulunmuyor.
Trump 2024 seçimlerinde tekrar ABD Başkanı seçilerek ikinci kez Beyaz Saray'a geldi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Trump'ın açılış konuşması için kendisine söz verdiğinde Heybeliada'daki Ruhban Okulu için ellerinden geleni yapacaklarını söyledi.
Fener Rum Patrikhanesi, Ortodoks kilisesine din adamı yetiştiren bu okulun tekrar açılması için uzun süredir çağrı yapıyordu.
Erdoğan Patrik Bartholomeos ile bu konuyu görüşeceğini de ekledi.
Trump ise bunu "çok iyi" diye yanıtladı, "Yardıma ihtiyaçları vardı ve ben de bunu gündeme getireceğimi söyledim" dedi.
'Erdoğan iki taraftan da saygı görüyor'
Trump, toplantı öncesi gazetecilere yaptığı açıklamada Türkiye'nin Rusya ile ilişkisine de değindi.
Trump, Erdoğan'a hitaben "Rusya'dan petrol almayı bırakmasını isterim" dedi.
ABD Başkanı ayrıca Rusya'nın bir süredir Ukrayna'da çok sayıda asker kaybedip mühimmat harcamasına rağmen hiç toprak kazanamadığını vurguladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bu savaşın sonlandırılmasına verebileceği katkılara dair bir soruya ise "Cumhurbaşkanı Erdoğan iki taraftan da çok saygı görüyor. Çok tarafsız. Herkes tarafından saygı görüyor, benim tarafımdan da..." diye cevap verdi.
'Birlikte tüm sıkıntıları aşacağımıza inanıyoruz'
Trump, Suriye hakkındaki bir soruyu ise "Suriye'deki zaferin sorumlusu Erdoğan'dı. Suriye'yi eski liderinden kurtaran kişi de o" diye yanıtladı ve ekledi:
"Bu Erdoğan'ın başarısı, Türkiye'nin başarısı."
Gazze konusunda Erdoğan'la aynı fikirde olup olmadıkları sorulduğunda ise "Kendisinin görüşlerini bilmiyorum ama konuşacağız" dedi.
Erdoğan'ın Gazze konusunda bir kozu olup olmadığı sorusuna da "Bunu bilmiyorum ama buna ihtiyacımız olmayacağını düşünüyorum" diye yanıt verdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'a ise pek çok liderle görüşebilen bir cumhurbaşkanı olarak Trump ile birlikte neler başarabileceği soruldu.
Erdoğan bu soruya "Birlikte, el ele tüm sıkıntıları aşacağımıza inanıyoruz" diye yanıt verdi.
2019'dan beri ilk Beyaz Saray ziyareti
Bu Erdoğan'ın 2019'dan bu yana ilk Beyaz Saray ziyareti.
Trump sosyal medya platformu Truth Social'dan ziyaretle ilgili yaptığı açıklamada ABD ve Türkiye'nin ticari ve askeri anlaşmalar üzerinde çalıştığını söylemişti.
Trump, açıklamasında Türkiye'nin ABD'den F-35 savaş uçağı alımına ilişkin görüşmelerin de devam edeceğini ve bu konunun "olumlu sonuçlanmasını beklediğini" kaydetmişti.
Trump, "çok sayıda" Boeing uçak ve F-16 savaş jetinin satışının da masada olacağını belirtmişti.
Trump, "Cumhurbaşkanı Erdoğan ve benim hep çok iyi bir ilişkimiz oldu. Onu ayın 25'inde görmeyi dört gözle bekliyorum" dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise görüşmede "kapsamlı stratejik ilişkilere sahip olduğumuz müttefikimiz ABD ile başta ticaret, yatırım ve savunma sanayisi olmak üzere birçok konuyu ele alacağız" diye duyurdu.
Trump ile görüşmelerinin "savaş ve çatışmaların durmasına katkı sunacağına" ve iki ülke arasındaki işbirliğini "daha da güçlendireceğine" inandığını belirtti.
Görüşmede Türk-Amerikan ilişkilerinin tüm boyutlarıyla ele alınması, özellikle ticari konularda adımlar atılması bekleniyor.
İki lider, Trump'ın ilk başkanlık döneminde iki kez Beyaz Saray'da görüşmüştü.
Erdoğan en son Washington ziyaretini Kasım 2019'da gerçekleştirmişti.
CAATSA yaptırımları nedir?
Beyaz Saray'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile biraraya gelen ABD Başkanı Donald Trump, görüşmenin iyi geçmesi durumunda ABD'nin Türkiye'ye uyguladığı CAATSA yaptırımlarının "hemen" kaldırılabileceğini söyledi.
CAATSA, "ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası"nın İngilizce kısaltması.
ABD Aralık 2020'de, Rusya'dan satın alınan S-400 hava savunma sistemi nedeniyle Türkiye'ye CAATSA kapsamında yaptırım uygulamaya başladı.
ABD Kongresi, Türkiye'nin Rusya'dan S-400 satın almasının CAATSA'nın 231'inci maddesini ihlal edeceği ve yaptırımların gündeme gelmesi gerektiğini belirtmişti.
Bu madde, Rusya'nın istihbarat veya savunma sektörleri ile alışveriş yapan kişi veya kurumlara yönelik yaptırım uygulanmasını öngörüyor.
2017'de Kongre'nin onayladığı yasa Rusya, İran ve Kuzey Kore'ye uygulanan yaptırımların yolunu açıyor.
ABD Başkanı Donald Trump ilk döneminde, Kongre'nin baskısı üzerine CAATSA'yı Ağustos 2017'de imzalamak zorunda kalmıştı.
Bu yasa, Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesi, Ukrayna'nın doğusundaki ayrılıkçıları desteklemesi üzerine 2016'da Barack Obama döneminde uygulamaya konan yaptırımları güvence altına almıştı.
Başkan'ın Rusya, İran ve Kuzey Kore'ye yaptırımları kaldırma yetkisini sınırlıyor.
Yasanın çıkarıldığı dönem ABD'deki 2016 başkanlık seçimlerine Rusya'nın Donald Trump lehine müdahale ettiği yönündeki tartışmaların yoğunlaştığı bir dönemdi.
Yaptırımlar neler getirdi?
ABD Hazine Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı'nı (SSB) yaptırım listesine eklemişti.
Böylece Başkanlığın ABD'den ekipman ve teknoloji ihracat lisansı alması ve uluslararası finans kuruluşlarının kredilerinden faydalanaması engellenmişti.
Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir ile üst düzey yetkililerinden Mustafa Alper Deniz, Serhat Gençoğlu ve Faruk Yiğit'i yaptırım listesine eklenmişti.
Yaptırım kapsamına alan kişi ve kurumlara ABD'ye giriş yasağı getirilmiş, ABD'den gayrimenkul edinmeleri ve döviz üzerinden işlem yapmaları da engellenmişti.
Yaptırımlara konu olan kişi ya da kurumlarla ABD'nin ihale ya da sözleşme yapması da engellenmişti.
