Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, ABD Başkanı Donald Trump'ı anlaşma olması halinde, Gazze barış anlaşmasını imzalamak üzere ülkesine davet etti. Trump, görüşmelerin iyi geçtiğini ve böyle devam ederse pazar günü Orta Doğu'ya gidebileceğini söyledi.
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail ile Hamas arasında Mısır'da devam eden müzakerelere dair yeni bir açıklamada bulundu.
Trump, Gazze için anlaşmanın yakın olduğunu ifade etti.
Donald Trump, "Hafta sonu Orta Doğu'ya gidebilirim. Belki Pazar günü giderim. Mısır'da harika bir ekibimiz var. Anlaşmanın olacağını düşünüyorum. Gerçekleşme şansı yüksek. Hamas'la müzakereler iyi gidiyor gibi görünüyor." dedi.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da, Gazze müzakerelerinde ilerleme kaydedildiğini dile getirirken her saat gelişme yaşandığını söyledi.
Rubio da Orta Doğu'ya gidebileceğini dile getirdi.
Mısır'ın Şarm el-Şeyh şehrinde devam eden müzakereler İsrail ve Hamas heyetleri arasında dolaylı olarak yürütülüyor.
Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın da müzakerelere katılırken, Katar Başbakanı Muhammed bin Abdurrahman el-Sani'nin de görüşmeler için Mısır'a gideceği bildirilmişti.
Görüşmelerde Mısır İstihbarat Başkanı Hasan Mahmud Reşad'ın da bulunduğu aktarıldı.
ABD için müzakerelere Donald Trump'ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve damadı Jared Kushner katılıyor.
İsrail'in müzakere heyetine ise Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer'ın başkanlık ettiği ifade edildi.
DONALD TRUMP'IN GAZZE PLANI
ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze planı kapsamında gelişen diplomatik süreç devam ediyor.
Donald Trump geçtiğimiz hafta Axios'a yaptığı açıklamada, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun plana razı olması gerektiğini belirtmiş ve "Netanyahu razı oldu. Razı olmak zorunda başka seçeneği yok. Benimleysen razı olacaksın." şeklinde konuşmuştu.
Trump, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Gazze'de anlaşmaya varılması konusunda çok yardımcı olduğunu söylemişti.
Bir diğer açıklamasında, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın barış için çok çaba sarf ettiğini söyleyen Trump, "Cumhurbaşkanı Erdoğan çok güçlü biri, Hamas ona çok saygı duyuyor." diye konuşmuştu.
ABD Başkanı'nın Gazze planı uyarınca, Filistinlilerden oluşan teknokrat bir hükümet kurulması öngörülüyor.
Uluslararası uzmanların ve politikacıların yer alacağı Barış Kurulu'na ise Donald Trump başkanlık edecek. Eski İngiltere Başbakanı Tony Blair'ın da kurulda yer alması bekleniyor.
Fransa ve İngiltere, plana olan desteklerini belirtirken, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Gazze'nin gelecekti yönetiminin Mahmud Abbas yönetimi tarafından üstlenilmesinin daha iyi olacağını belirtmişti.
Putin, barışa yol açması durumunda Trump'ın planına destek vermeye hazır olduklarını dile getirmişti.
8 Ekim'deki görüşmelere Türkiye'yi temsilen Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın katılıyor.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Kalın ile görüştüğünü, belirli maddelerde mesafe katedildiğini söyledi.
Fidan, "Bugün uzlaşma sağlanırsa bir ateşkes ilan edilecek" dedi.
Katar'ın Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman El Sani'nin de müzakerelerde yer alması bekleniyor.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve ABD Başkanı Donald Trump'ın damadı Jared Kushner'ın da Şarm el-Şeyh'te olduğunu söyledi.
ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ile ABD Başkanı Donald Trump'ın damadı Jared Kushner da görüşmelere katılıyor. Fotoğraf 13 Temmuz 2025 tarihinden.
Sisi gelen haberlerin "çok cesaret verici" olduğunu söyledi ve anlaşma halinde imza töreni için Trump'ı Mısır'a davet edeceklerini ifade etti.
BBC'ye konuşan üst düzey bir Filistinli yetkili, 7 Ekim müzakerelerinde somut bir gelişme elde edilememesinin ardından Witkoff ve Kushner toplantıya katıldığını söyledi.
İlk günde Hamas'ın İsrail'den talep ettiği garantiler konusunda anlaşmazlıklar yaşandı.
Görüşmelerin "zorlu geçtiğini ve henüz gerçek bir ilerleme kaydedilemediğini" belirten yetkili, arabulucuların iki taraf arasındaki uçurumu kapatmak için yoğun çaba sarf ettiğini kaydetti.
Müzakereler hangi konulara odaklanıyor?
Filistinli bir yetkili daha önce BBC'ye yaptığı açıklamada, müzakerelerin beş temel konuya odaklandığını belirtmişti:
- Kalıcı ateşkes
- Hamas'ın elindeki rehinelerin Gazze'deki Filistinli tutuklu ve hükümlülerle takas edilmesi
- İsrail güçlerinin Gazze'den çekilmesi
- İnsani yardımların ulaştırılması için düzenlemeler
- Savaş sonrası bölgenin yönetimi
Katar Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ise 7 Ekim'de yaptığı açıklamada, 20 maddelik plan üzerinde "çalışılması gereken birçok ayrıntı olduğunu" söyledi.
Donald Trump'ın, İsrail'in ve Hamas'ın da kısmen kabul ettiği 20 maddelik barış planı aslında sadece birkaç sayfalık bir çerçeveden ibaret.
Ve her iki tarafın da çözmesi gereken önemli anlaşmazlık noktaları var.
Rehinelerin serbest bırakılması
Trump'ın planında, anlaşmanın imzalanmasından sonraki 72 saat içinde kalan tüm rehinelerin serbest bırakılması öngörülüyor. Gazze'de 48 İsrailli rehinenin kaldığı ve bunlardan 20'sinin sağ olduğu düşünülüyor.
Trump hafta sonu rehinelerin "çok yakında" serbest bırakılabileceğini söylerken, Netanyahu ise rehinelerin Yahudi bayramı Sukkot'un bitimine, yani 13 Ekim'e kadar serbest bırakılabileceğini söyledi.
Hamas, Trump'ın planında yer alan rehine "takas formülünü", "sahada belirli koşulların" sağlanması halinde kabul etti.
Ancak rehineler örgütün tek pazarlık kozu ve anlaşmanın diğer unsurları kesinleşmeden önce serbest bırakmaya istekli olup olmadıkları belirsiz.
Han Yunus'taki bir kamp - 8 Ekim 2025
İki taraf arasında güven neredeyse yok denecek kadar az.
İsrail, daha geçen ay Doha'ya düzenlediği hava saldırısıyla Hamas'ın müzakere ekibine suikast düzenlemeye çalışmış ve bu durum sadece Hamas'ı değil, aynı zamanda Donald Trump'ı ve kilit arabuluculardan Katar'ı da kızdırmıştı.
Saldırıda oğlu öldürülen Halil el-Hayya'nın başkanlığındaki aynı müzakere heyetinin üyeleri, şimdi Mısır'da İsrail heyetine çok yakın bir mesafede bir araya geliyor.
Hamas'ın silahsızlanması
İsrail'in savaş boyunca açıkladığı hedef Hamas'ı yok etmek oldu. Netanyahu, örgüt bitene kadar durmayacağını defalarca dile getirdi.
Trump'ın planındaki kilit noktalardan biri, örgütün silahsızlanmasını gerektiriyor. Ancak Hamas daha önce silah bırakmayı reddederek, bunu ancak Filistin devleti kurulduktan sonra yapacağını söylemişti.
Hamas'ın cevabında silahsızlanmadan söz edilmemesi, örgütün tutumunu değiştirmediği yönündeki spekülasyonları körükledi.
Netanyahu ise hafta "Hamas silahsızlandırılacak ve Gazze silahsızlandırılacak; ya kolay yoldan ya da zor yoldan" dedi.
Gazze'nin gelecekteki yönetimi
Planda, Hamas'ın Gazze'de gelecekte hiçbir rolünün olmayacağı, Gazze'nin Filistinli teknokratlardan oluşan geçici bir kurul tarafından yönetileceği, bu kurulun da Donald Trump başkanlığında ve eski İngiltere Başbakanı Tony Blair'in de yer aldığı bir "Barış Kurulu" tarafından denetleneceği belirtiliyor.
Gazze Şeridi'nin yönetimi sonunda da Filistin Yönetimi'ne devredilecek.
Netanyahu, Trump'ın 20 maddelik planının tamamını kabul etmesine rağmen, daha sonra yaptığı açıklamalarda Filistin Yönetimi'nin bölgenin yönetiminde hiçbir rol oynamayacağı konusunda ısrar etti.
Tel Aviv'in merkezinde rehineler için bir hatırlama noktasına dönüştürülen çeşme 6 Ekim 2025
Bu planda, Netanyahu'nun iktidar koalisyonundaki aşırı milliyetçi sertlik yanlılarının itiraz edeceği birçok noktadan biri. Bu kesimlerin çoğu Gazze'nin kontrolünü elinde tutmak ve Yahudi yerleşimlerini yeniden inşa etmek istiyor.
Hamas, yanıtında, gelecekte Gazze'de "birleşik bir Filistin hareketi"nin parçası olarak bir rol üstlenmeyi beklediğini belirtti. İfadeler belirsiz olsa da, bu durum muhtemelen hem Trump hem de İsrailliler tarafından kabul edilemez olacak.
İsrail'in geri çekilmesi
İsrail'in askerlerinin geri çekilmesinin boyutu ise dördüncü tartışma noktası.
Planda, İsrail ordusunun Gazze'den tüm tarafların mutabakatını gerektiren "standartlar, kilometre taşları ve zamanda" çekileceği belirtiliyor.
Beyaz Saray tarafından dağıtılan bir harita, İsrail birliklerinin çekilmesi için önerilen üç aşamayı gösteriyor. İlk aşamada Gazze'nin yaklaşık %55'i, ikinci aşamada %40'ı ve son aşamada %15'i İsrail kontrolü altında kalacak.
Son aşama ise "Gazze'nin yeniden canlanan terör tehditlerinden tam anlamıyla arındırılmasına kadar bir "güvenlik çemberi" oluşturulması.
Buradaki ifadeler belirsiz ve İsrail'in tam olarak çekilmesi için net bir takvim vermiyor. Hamas'ın bu konuda açıklık istemesi muhtemel.
Ayrıca, Beyaz Saray'ın paylaştığı harita, İsrail ordusunun askeri bölgeleri gösteren kendi haritalarıyla uyuşmuyor ve Gazze'nin sınırları yer yer yanlış çizilmiş halde.
KAYNAKLAR: CNN International, NBC News, BBC Türkçe
