Gazze'de İsrail ile Hamas arasındaki anlaşmanın ilk aşaması Cuma günü yürürlüğe girdi. 72 saatlik süre içinde Hamas'ın elinde kalan tüm rehineleri serbest bırakması bekleniyor. Aynı zamanda İsrail ordusu da Gazze'nin bazı bölgelerinden çekilmeye başladı.
Önümüzdeki 24 saat, bu ateşkes anlaşmasının ne kadar sürdürülebilir olacağını gösterecek kritik bir dönem olacak.
Bu süre zarfında beklenen gelişmeler şöyle:
Hamas'ın, hayatta olan tüm İsrailli rehineleri Pazartesi günü yerel saatle 12.00'de serbest bırakması bekleniyor. Bu teslimin, basın mensuplarının bulunmayacağı özel bir süreçte gerçekleşeceği düşünülüyor. Serbest bırakılan rehineler, İsrail'de tıbbi muayeneden geçirilecek.
İsrail de buna karşılık olarak yüzlerce Filistinli mahkûmu ve Gazze'de tutulan yaklaşık bin 700 kişiyi serbest bırakacak. Bu serbest bırakma hazırlıkları dün başlamıştı.
Yarın, ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrail'e gitmesi bekleniyor. Trump burada İsrail parlamentosuna hitap edecek.
Trump daha sonra Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer'ın da aralarında bulunduğu onlarca dünya lideriyle birlikte Mısır'a geçecek. Burada Ortadoğu'da barış konulu bir zirve düzenlenecek.
Mısır Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Trump, kendi yönetiminin arabuluculuk yaptığı ateşkes anlaşmasını zirvede resmen imzalayacak. Liderler ayrıca planın sonraki aşamalarını da görüşecek.
UNICEF, İsrail'e birden fazla yardım geçiş noktasını açma çağrısı yaptı
Pazar sabahı, onlarca yardım tırı Mısır sınırındaki Refah kapısından Gazze'nin güneyine giriş yaptı. Yüzlerce tır ise sınırın Mısır tarafında beklemeyi sürdürüyor.
Ancak Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) sözcüsü James Elder'a göre bu miktar yeterli değil.
Yardım malzemesi taşıyan kamyonlar Pazar sabahı Refah sınır kapısından Gazze'ye girdi
BBC'ye konuşan Elder, İsrail'in birden fazla geçiş noktasını açması gerektiğini söyledi.
UNICEF de dahil olmak üzere BM yardım kuruluşlarının "uzun süredir hazır beklediğini" söyleyen Elder, "İsrail'in açabileceği beş ya da altı nokta var. Bu olursa, 1000 tır tek bir güzergahtan gitmek zorunda kalmaz, farklı girişlerden geçebilir," ifadelerini kullandı.
Ateşkesin Cuma günü yürürlüğe girmesinden bu yana Gazze'nin güneyine kaç yardım tırının geçtiği henüz net değil.
İsrail Savunma bakanı: Ordu Gazze'deki Hamas tünellerini yok etmeye hazırlanıyor
İsrail Savunma Bakanı Israel Katz sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasının ardından ülkesinin "en büyük sınavının" Gazze'deki "tüm Hamas terör tünellerinin yok edilmesi" olacağını söyledi.
Katz, bu görevin hem İsrail ordusu tarafından doğrudan hem de "ABD'nin liderliği ve denetimi altında kurulacak uluslararası bir mekanizma aracılığıyla" gerçekleştirileceğini belirtti.
Bakan ayrıca, İsrail ordusuna bu operasyon için hazırlıklara başlanması talimatını verdiğini açıkladı.
Hamas'tan seferberlik çağrısı
Anlaşmanın 72 saatlik ilk aşaması Pazartesi günü dolacak.
Cuma günü konuşan ABD Başkanı Donald Trump, Gazze planının sonraki aşamalarıyla ilgili "konsensüs sağlandığını" söyledi.
Hamas'ın "zorlu bölgelerde bulunan rehineleri toplamakta olduğunu" kaydeden Trump, anlaşmanın bazı detaylarıyla ilgili görüşmelerin ise sürdüğünü dile getirdi.
Üzerinde müzakerelerin sürdüğü noktalar arasında, Hamas'ın silahsızlandırılması ve Gazze'nin nasıl yönetileceği de bulunuyor.
Hamas'ın iç güvenlik teşkilatından militanlar Cumartesi günü Gazze Şehri'nde görüldü.
Anlaşma gereği Gazze'nin bazı bölgelerinden İsrail askerleri çekildi.
Hamas, İsrail ordusunun çekildiği bölgelerde kontrolü yeniden sağlamak üzere güvenlik güçlerinin 7 bin üyesini göreve çağırdı.
Yerel gazetecilerin bildirdiğine göre Hamas üyelerinden bazıları sivil kıyafetlerle ya da Gazze polisine ait mavi üniformalarla bazı bölgelere sevk edildi.
Hamas'ın iç güvenlik teşkilatı, 10 Ekim'de Gazze'de silahlarıyla görülüyor
Telefonla ya da kısa mesajla iletilen yönergede, "Gazze'yi haydutlardan ve İsrail işbirlikçilerinden temizlemek için ulusal ve dini görevimizin parçası olarak genel seferberlik ilan ediyoruz" ifadeleri yer aldı.
BBC'ye konuşan bir Hamas yetkilisi, söz konusu haberleri doğrulamadı ancak "Gazze'yi hırsızların ve İsrail işgalinin desteklediği düşmanlara bırakamayız. Silahlarımız meşrudur ve işgal devam ettiği sürece varolacaktır" dedi.
Gazzeliler ateşkes sonrası kuzeydeki evlerine dönmeye çalışıyor.
200 ABD askeri gözlem için İsrail'e konuşlanacak
ABD'li yetkililer, Ortadoğu'da bulunan 200 ABD askerinin, Gazze'deki ateşkesi izlemek üzere İsrail'e konuşlanacağını açıkladı.
ABD güçlerinin çok uluslu bir görev gücü oluşturacağı ve bu güçte Türkiye, Mısır, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden de birliklerin görev yapmasının muhtemel olduğu da duyuruldu.
Kıdemli bir Amerikalı yetkili hiçbir ABD askerinin Gazze'ye girmeyeceğini, Amerikan askerlerinin yalnızca birleşik görev gücünün yaratılmasında rol alacağını dile getirdi.
Hamas'ın elindeki rehineler kim?
Fotoğraf altı yazısı,Hamas'ın elindeki 48 rehinenin 20'sinin hayatta olduğu düşünülüyor.
Hamas'ın 72 saatlik sürede, elindeki yaşayan 20 rehineyi serbest bırakması gerekiyor. Bu süre Pazartesi yerel saatle 12.00'de doluyor.
İsrail hükümeti, rehinelerin halka açık seremonilerle serbest bırakılmasının, anlaşmanın ihlali olacağı uyarısını yapıyor.
Ocak 2025 sonrasında bırakılan rehineler, Hamas tarafından Kızıl Haç'a teslim ediliyordu.
30 Ocak 2025 - Hamas İsrail askeri Agam Berger'i Razan Meydanı'nda Kızıl Haç'a teslim ediyor
Rehineler teslim alınmaları sonrası İsrail'deki sağlık kurumlarına götürülecek.
Sayıları 28 olduğu sanılan rehine cesetleri de İsrail'e teslim edilecek.
Ancak savaştaki yıkım nedeniyle iki tarafın da bunun daha uzun sürebileceği konusunda mutabık olduğu ifade ediliyor.
Hala hayatta olduğu düşünülen 20 rehine arasında 28 yaşındaki Ariel Cunio da var. 7 Ekim'de rehin alındıktan sonra Gazze'ye getirilen Ariel'in partneri Arbel Yehud, Ocak ayında Hamas'la varılan anlaşma sonucu serbest bırakılmıştı.
35 yaşındaki David Cunio da Ariel'in kardeşi ve hala Gazze'de rehin tutuluyor.
28 yaşındaki ikiz kardeşler Gali ve Ziv Berman da 7 Ekim'de sınır bölgesindeki yerleşimlerde rehin alındı. Ziv de Ocak ayında serbest bırakıldı ancak Gali rehin tutuluyor.
22 yaşındaki Matan Angrest, İsrail ordusuna mensup bir asker. 7 Ekim'de bir tankın içerisindeyken Hamas tarafından rehin alındı.
25 yaşındaki Matan Zangauker de Hamas'ın elinde bulunan ve serbest bırakılması beklenen rehinelerden.
Filistinli mahkumlar bırakılıyor
Aynı süreçte İsrail cezaevlerinden de serbest bırakılan kimi müebbet hapse mahkum Filistinliler tahliye edilecek.
İsrail Adalet Bakanlığı, ateşkes anlaşması kapsamında serbest bırakılacağını belirttiği 250 Filistinli mahpusun isimlerini açıkladı.
Gazze savaşında tutuklanan bin 700 kadar mahpus da bırakılacak.
İsrail basınına göre, 250 kişiden 15'i Doğu Kudüs'te, 100'ü Batı Şeria'da serbest bırakılacak. Bunların 135'inin sınır dışı edilmesi bekleniyor.
Mervan Barguti'nin isminin listede yer almadığı ifade ediliyor.
Çok sayıda Filistinli Barguti'yi kendi "Nelson Mandelaları" olarak görüyor.
Hatta Filistin yönetiminin mevcut lideri Mahmud Abbas'ın halefi olabileceği düşünülüyor.
Netanyahu ne söyledi?
İsrail'de Binyamin Netanyahu savaş amaçlarının tamamının yerine getirildiğini savunuyor.
10 Ekim Cuma günü ulusa sesleniş konuşmasında, rehinelerin geri alınması hedefinin yerine getirildiğini söyledi.
Netanyahu 10 Ekim'de ateşkesin devreye girmesi sonrası ulusa sesleniş konuşması yaptı
Netanyahu aynı konuşmada "Hamas'ı her yönden kuşatılmaya devam edildiğini" de söyledi.
Trump'ın planının bir sonraki aşamasının "Hamas'ın ve Gazze'nin silahsızlandırılması" olduğunu savundu.
İsrail lideri, bu hedefin de gerekirse "zor yoldan başarılacağını" iddia etti.
Buna karşın şu ana kadar silahsızlanma konusunda bir taahhütte bulunmayan Hamas ateşkesin ilk gününde Gazze'de silahlı fotoğraf verdi.
Ateşkesin devreye girmesiyle on binlerce Filistinli kuzeydeki evlerine dönüyor.
Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'e yönelik düzenlediği "Aksa Tufanı" saldırılarında çoğu sivil yaklaşık bin 200 kişi öldürülü ve 250 kişi rehin alındı.
Gazze'deki Hamas idaresindeki Sağlık Bakanlığı'nın verilerine göre İsrail'in Gazze'de büyük bir yıkıma neden olan saldırılarında yaklaşık 20 bini çocuk olmak üzere 67 binden fazla Filistinli öldürüldü.
