Hindistan'ın batısındaki Ahmedabad kentinden Londra'ya gitmek üzere havalanan bir yolcu uçağı kalkıştan kısa süre sonra düştü.
Hindistanlı yetkililer, uçağın yerleşim bölgesine düştüğünü kaydetti. Hindistan polisi, 242 kişinin bulunduğu uçaktan 2 kişinin sağ kurtulduğunu ve hayatını kaybedenlerin sayısının 290'ı aştığını açıkladı.
Uçağın enkazına ait fotoğraflarda, çakıldığı yerleşim yerine de büyük zarar verdiği görülüyor.
Uçağın düştüğü alanda en az 41 yaralı hastaneye kaldırıldı.
Polis müdürü Malik kurtulan yolcunun 11A numaralı koltukta oturan İngiliz vatandaşı Vishwash Kumar Ramesh olduğunu aktardı.
Bu kişiye ait görüntülerde durumunun iyi olduğu görülüyor.
Ramesh İngiltere'deki ailesini arayarak da iyi olduğunu aktardı.
Hindistan Sivil Havacılık Dairesi'nin yaptığı açıklamaya göre;
- Havalimanı yakınındaki yerleşim yerine düşen uçakta 2'si pilot 12 mürettebat da dahil olmak üzere toplam 242 kişi bulunuyordu.
- Kaptan pilotun 8 bin 200 saat, yardımcı pilotun ise bin 100 saat uçuş tecrübesi vardı.
- Boeing 787-8 Dreamliner modeli uçak, Ahmedabad'daki pistten yerel saatle 13.39'da havalandı
- Kalkış sonrası uçaktan hava trafik kontrolüne acil durum çağrısı yapıldı ancak bu çağrının ardından uçaktan bir daha yanıt alınamadı.
- Uçakta 169 Hindistan, 53 İngiltere, yedi Portekiz ve bir Kanada vatandaşı bulunuyordu.
Uluslararası Ahmedabad Havalimanı'ndaki tüm uçuşlar iptal edildi.
Hindistan'daki uçağın düşüş anı bölgede yaşayanlarca kaydedildi
Ahmedabad'daki bir güvenlik yetkilisi, uçağın doktorların kaldığı bir lojmanın üzerine düştüğünü söyledi.
Yetkililer en az 50 tıp öğrencisinin hastaneye kaldırıldığını bildirdi.
Hindistan Başbakanı Narendra Modi, kazanın ardından "Ahmedabad'daki elim kaza hepimizi sarstı ve derinden üzdü. Bu kelimelerle tarif edilemeyecek kadar acı bir olay" dedi.
Sosyal medya hesabından bir paylaşım yapan Modi, bakanlarla ve yardım çalışmalarını sürdüren yetkililerle temas halinde olduğunu söyledi.
Uçaktan sağ kurtulan Vishwash Kumar Ramesh'in yaralı haldeki fotoğrafı paylaşıldı
Uçuş trafiği izleme sitesi Flight Radar'da yer alan bilgilere göre uçağın yerel saatle 09.50'de havalanması ve yine yerel saatle 18.25'te Londra'ya inmesi planlanıyordu.
Uçak, 10.08'de havalandıktan bir dakikadan kısa süre içerisinde 625 feet (yaklaşık 190 metre) yükseklikteyken düşüşe giden süreç başladı.
Kazaya pilot hatası mı neden oldu?
BBC'ye konuşan bazı havacılık uzmanları, düşüş görüntülerinde kanat kapakçıklarının konumunda sıkıntı olabileceğine dair izlenimlerini dile getiriyor.
BBC tarafından doğrulanan bir görüntüde, uçak patlama öncesi yalpalayarak alçalıyor.
Videoyu izleyen havacılık uzmanı Geoffrey Thomas, "İniş takımı hala aşağıda ama kapakçıklar geri çekilmiş" bunun alışıldık bir durum olmadığına işaret ediyor.
Terry Tozer de uçağın kapakçıklarının durumunun kalkışın doğru bir şekilde tamamlanmadığını gösterdiğini değerlendirdi.
Buckinghamshire New Üniversitesi'nde kıdemli öğretim görevlisi bir emekli pilot olan Marco Chan de "Kapakçıkların doğru şekilde ayarlanmaması potansiyel bir insan hatasına işaret eder" diyor.
Chan videonun çözünürlüğünün "bunu doğrulamak için çok düşük" olduğunu söyledi.
Air India kazası, bir Boeing 787'nin bu şekilde düştüğü ilk olay oldu
Jonathan Josephs - BBC İş Dünyası Muhabiri
Air India'nın düşen uçağı, Boeing 787 modelinin bu şekilde yere çakıldığı ilk vaka olarak kayıtlara geçti.
Dreamliner olarak da bilinen bu model 14 yıl önce piyasaya sürüldü.
Altı hafta önce ise üretici firma, bu modelin 1 milyar yolcu taşıma eşiğine ulaştığını duyurmuş, bunu önemli bir dönüm noktası olarak ifade etmişti.
O dönemde yapılan açıklamada, dünya genelinde faaliyette olan 1.175'ten fazla Boeing 787'nin yaklaşık beş milyon uçuş gerçekleştirdiği ve toplamda 30 milyon uçuş saatini aştığı belirtilmişti.
Bugünkü kaza, özellikle 737 programlarında yaşanan ölümlü kazalar ve teknik sorunlarla mücadele eden şirket için büyük bir darbe anlamına geliyor.
Air India'nın sahibi Tata Group'tan ve şirketin CEO'sundan açıklama
Air India'nın sahibi olduğu Tata Group'tan yapılan açıklamada kazada ölen her bir bireyin ailesine 10 milyon rupi (4 milyon 600 bin TL'nin üzerinde) ödeme yapılacağı belirtildi.
Şirketin X hesabı üzerinden yapılan paylaşımda ayrıca yaralıların tedavi harcamalarının ve yıkılan öğrenci pansiyonunun yeniden inşa masraflarının karşılanacağı vurgulandı. Açıklamada, "Şu an hissettiğimiz acıyı hiçbir kelime yeterince ifade edemez" dendi.
Air India CEO'su Campbell Wilson da "derin üzüntüsünü" bir video paylaşımıyla dile getirdi. Campbell videoda, "Bu Air India'da çalışan hepimiz için zor bir gün. Şu an çabalarımız sadece yolcularımızın, mürettebatımızın, ailelerinin ve sevdiklerinin ihtiyaçlarına odaklanmış durumda" dedi.
Ahmedabad Emniyet Müdürü G.S. Malik, korkunç kazada 2 kişinin sağ kurtulduğunu duyurdu. Malik, Air India uçağındaki Ramesh Vishwaskumar Bucharvada adlı yolcunun hayatta olduğunu belirtti.
1 kişinin de hastanede bulunduğunu ifade eden Malik, yaptığı açıklamada şöyle konuştu:
"11A numaralı koltuktaki bir kişi ile hastaneye kaldırılan bir kişi sağ bulundu. Hastanedeki kişi şu anda tedavi altında. Henüz ölü sayısına ilişkin bir şey söyleyemem. Uçak bir yerleşim bölgesine düştüğü için ölü sayısı artabilir”
FELAKETTEN YÜRÜYEREK ÇIKTI
Ramesh Vishwaskumar Bucharvada, 204 kişinin cansız bedenine ulaşılan kazadan yürüyerek çıktı. Kazanın ardından Bucharvada, "Uçuştan sadece birkaç saniye sonra büyük bir patlama duydum. Dumanların ve alevlerin içinden koştum" açıklamasında bulundu.
İngiltere uyruklu Bucharvada'nın kardeşinin de aynı uçakta olduğu ancak Bucharvada'nın koltuğundan uzaktaki bir koltukta oturduğu ve kardeşinin hala kayıp olduğu ifade edildi.
Hindistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Randhir Jaiswal, düzenlediği haftalık basın toplantısında yaşanan kazayı "çok trajik bir kaza" diye nitelendirdi.
Jaiswal, "Kurtarma operasyonları devam ediyor. Kesin ayrıntıların ortaya çıkması için biraz daha beklememiz gerekiyor. Çok sayıda insanımızı kaybettik. Sevdiklerini kaybeden herkese en derin taziyelerimizi iletiyoruz" diyerek üzüntülerini dile getirdi.
Boeing yetkilileri, Air India uçağının düşmesiyle ilgili yeni bir açıklama yaparak, havayolu şirketiyle iletişim halinde olduklarını bildirdi. Açıklamada, Boeing'in Air India'yı desteklemeye hazır olduğu belirtildi.
Şirket, X paylaşımında "Düşüncelerimiz yolcular, mürettebat, ilk yardım ekipleri ve kazadan etkilenen herkesle birlikte" ifadelerine yer verdi.
BOEİNG'İN İLK AÇIKLAMASI
Boeing, Hindistan'da düşen Air India'ya ait Boeing 787-8 Dreamliner'a ilişkin açıklama yaptı. Açıklamada "İlk raporları aldık. Daha fazla bilgi toplamak için çalışıyoruz" denildi.
Kazanın ardından Boeing hisselerinde 10 milyar dolarlık değer kaybı yaşandı. Şirket hisseleri yüzde 8'e yakın bir oranda erirken, hisse fiyatları 214 dolardan 198 dolara geriledi.
Dreamlinerın ilk büyük kazası
Boeing'in Ticari Jet Uçakları Kazaları İstatistik Özeti raporuna göre, Air India kazası bir Boeing 787 Dreamliner'ın karıştığı ilk büyük olay oldu. Boeing verilerine göre, şu an 1.175 Dreamliner uçağı kullanımda. Bu uçaklar her gün 2 bin 100 uçuş gerçekleştiriyor.
Havacılık analisti Geoffrey Thomas, CNN'e yaptığı açıklamada, Dreamliner'ın yakın zamanda "1 milyar yolcuya" ulaştığını belirtti. Kaza görüntülerini inceleyen Thomas, uçakta sorun varmış gibi görünmediğini belirterek, "Bir anda düştü ve bir alev topu halinde yere çarptı" ifadelerini kullandı
Devlet Başkanı Murmu: 'Yürek parçalayıcı felaket'
Hindistan Devlet Başkanı Draupadi Murmu, Ahmedabad'da Boeing uçağının düşmesine ilişkin taziye mesajı yayımlayarak, "trajik" kazanın kendisini derinden üzdüğünü bildirdi.
Murmu, kazanın "yürek parçalayıcı bir felaket" olduğunu kaydeden Mumu, "Düşüncelerim ve dualarım kazadan etkilenen insanlarla. Milletimiz, tarif edilemez bu keder anında onların yanında" dedi.
Hindistan Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Randhir Jaiswal da yaşanan olayı "çok trajik bir kaza" olarak nitelendirdi.
Jaiswal "Kurtarma operasyonları devam ediyor. Kesin ayrıntıların ortaya çıkması için biraz daha beklememiz gerekiyor. Çok sayıda insanımızı kaybettik. Sevdiklerini kaybeden herkese en derin taziyelerimizi iletiyoruz" diye konuştu.
BOEING'İN GÜVENLİK SİCİLİ YENİDEN SORGULANIYOR
Bugünkü kazaya karıştığı bildirilen Boeing 787-8 Dreamliner modeli ise Flightradar24 verilerine göre tarihindeki bu ölçekte bir kazayla ilk kez karşılaşıyor. Ancak bu modelle ilgili daha önce de çeşitli olaylar yaşandığının da altını çizmekte fayda var. Örneğin bu yıl içinde, United Airlines’a ait bir uçuşta ani bir sarsıntı yaşanmış ve dört yolcu ile iki mürettebat üyesi yaralanmıştı.
‘BU UÇAKTA BÖYLE BİR SORUN YAŞANMASI KABUL EDİLEMEZ’
Şu ana kadar elde edilen bilgilerden yola çıkarak pek çok uzman, yaşanan kazanın olası nedenleri arasında rüzgâr değişimi, kuş çarpması ya da mekanik arıza ihtimalleri üzerinde duruyor. Havacılık uzmanı Julian Bray ise yaptığı açıklamada, “Dreamliner, kendi kendine uçabilecek kadar gelişmiş bir model. Bu uçakta böyle bir sorun yaşanması kabul edilemez” dedi.
BOEING ÜZERİNDEKİ KARA BULUTLAR DAĞILMIYOR
Kaza, Boeing’in son yıllarda yaşadığı bir dizi trajik olayın son halkası da oldu. Şirket daha altı gün önce, 2018 ve 2019 yıllarında Etiyopya ve Endonezya’da yaşanan, toplam 346 kişinin hayatını kaybettiği ‘737 Max’ kazaları nedeniyle problemler yaşıyordu. Hatta o kazalarda, uçuş kontrol sistemlerindeki yazılım hatalarının felakete yol açtığı belirlenmiş, 737 Max modeli dünya çapında yaklaşık iki yıl boyunca uçuşlardan menedilmişti.
O olaylardan bu yana Boeing, hukukî ve kamuoyuyla ilgili büyük bir kriz yaşıyor. Geçtiğimiz ay şirket, ABD Adalet Bakanlığı ile bir uzlaşma anlaşması imzaladı. Bu anlaşma Boeing’i, 737 Max kazaları nedeniyle doğrudan cezai sorumluluktan koruyacak şekilde hazırlandı.
Anlaşma kapsamında Boeing şu dört yükümlülükleri üstlendi:
1- Federal gözetimi engellediğini resmi olarak kabul edecek
2- Para cezası ödeyecek
3- Kazada hayatını kaybedenlerin aileleri için oluşturulacak bir fona katkı sağlayacak
4- Güvenlik ve kalite sistemlerine yatırım yapacak
Ancak, anlaşmanın yürürlüğe girmesi için bir yargıç tarafından onaylanması gerekiyor.
KAZA MAĞDURLARININ AİLELERİ UZLAŞMAYI REDDEDİYOR
Öte yandan, Boeing’in 737 Max kazalarıyla ilgili olarak Adalet Bakanlığı ile yaptığı 1,1 milyar dolarlık uzlaşma, kazalarda hayatını kaybedenlerin ailelerini tatmin etmedi. Ailelerin avukatı Sanjiv Singh, anlaşmayı “ahlaki açıdan utanç verici” olarak nitelendirdi ve şirketin gerçek cezai sorumluluktan kaçmasına olanak tanıdığını söyledi.
SON YILLARDA YAŞANAN DİĞER BOEING KAZALARI İSE KAFALARI KARIŞTIRIYOR
Boeing uçakları son dönemde birçok başka kazayla da gündeme geldi. Aralık 2024’te Güney Kore’de bir Boeing 737-800 uçağı pistten çıkarak beton duvara çarpmış, 3 yaşındaki bir çocuğun da aralarında bulunduğu iki kişi yaşamını yitirmişti. Kasım 2024’te Litvanya’da bir 737 kargo uçağı bir evin üzerine düşerek bir kişinin ölümüne, üç kişinin yaralanmasına neden olmuştu.
Yine 2024’ün Mart ayında, LATAM Havayolları’na ait bir Boeing 787 uçağı havada aniden burun üstü dalarak 50’den fazla kişinin yaralanmasına yol açtı. Aynı yılın Ocak ayında, Alaska Airlines’ın bir 737 Max 9 tipi uçağında uçuş sırasında bir kapı tıkacı patlamıştı. Amerikan Federal Havacılık İdaresi kazanın ardından yaptığı incelemede paneli sabitleyen cıvataların eksik olduğunu belirlemişti.
İngiliz pilot tekerlekler ve flap'lara işaret etti
Eski bir British Airways pilotu ve havacılık analisti olan Alastair Rosenschen ise Sky News'e yaptığı açıklamada uçağın düştüğü sırada iniş takımının açık olmasına dikkat çekti.
"Dişliler kalkıştan sonra pozitif bir tırmanma oranına ulaştığınız anda açık ve etkin olmamalı. Dişliler hala aşağıdaysa, bu bir şeylerin ters gittiğini gösterir."
Uçakların iniş takımları kalkıştan sonra gövde içine çekiliyor ve inişte tekrar dışarı çıkıyor. Bu hareket, genellikle elektrikli veya hidrolik motorlarla çalışan dişli kutuları (gearbox) sayesinde gerçekleştiriliyor. Dişli mekanizması, iniş takımının yavaş, kontrollü ve güçlü bir şekilde hareket etmesini sağlıyor.
Rosenschen ayrıca, bazı görüntülerde kanatlardaki flap'ların da yanlış konumda olduğunu gördüğünü ifade etti.
Uçakların flapları, kanatların arka kenarında bulunan hareketli parçalar. Bunlar uçağın kalkış ve iniş sırasında daha düşük hızlarda daha fazla kaldırma kuvveti üretmesini sağlıyor. Kalkışta daha kısa mesafede havalanmak için kaldırma kuvvetini artırırken, inişte hızı azaltarak uçağın daha yavaş ve güvenli şekilde piste inmesini sağlıyor.
"Kalkış için ihtiyacınız olan şey bu. Uçak hızlandıkça, flap'ları geri çekmeye başlayabilirsiniz," Rosenschen, uçağın yeterince hızlı gitmemesi durumunda, yanlış kanat ayarının uçağı düşürebileceğini de sözlerine ekledi.
Pilot hatası olabilir mi: Kokpitte ne ters gitti?
BL Aviation Consulting'in baş havacılık danışmanı Bernard Lavelle, MailOnline'a yaptığı açıklamada, ilk belirtilere göre pilot hatası ihtimalinin düşük olduğunu söyledi.
"Herhangi bir uçuşun görece en tehlikeli iki aşaması kalkış ve iniştir. Uçak havadayken genellikle çok az sorun yaşanıyor. Ancak kalkış ve iniş sırasında bir şeyler ters gidebilir ve pilotun uçağı tamamen kontrol ettiği tek anlar bunlardır."
"Uçak kazalarının en sık rastlanan iki nedeni pilot hataları veya mekanik arızalardır," diyen Lavelle, "SOS mesajının verilmesi muhtemelen pilot hatası olmadığını gösteriyor," diye ekledi.
Uzmanlar arasında öne çıkan teori, Dreamliner'ın kalkıştan kısa bir süre sonra mekanik bir arıza yaşadığı yönünde.
Lavelle, "Kokpitte bir şeyler ters gitti. Uçak o anda maksimum itme gücünde. Eğer irtifaya ulaşamadılarsa, bu motorda bir sorun olduğunu gösterebilir. Düşündükleri itme gücünü alamamışlardır," diye konuştu.
'Pist yeterince uzun değildi'
Ancak Buckinghamshire New Üniversitesi'nde havacılık alanında kıdemli öğretim görevlisi ve eski pilot Marco Chan, pilot hatasında dikkate alınması gereken başka bir unsur daha olabileceğini söylüyor: pistin yeterince uzun olup olmadığı.
Kayıtlara göre Boeing Dreamliner'ın düzgün bir kalkış yapabilmesi için 2820 metre piste ihtiyacı var. Ancak Flightradar24'ün hemüz doğrulanmamış verilerine göre, uçak piste taksi yaparak girdi ve kalkış için yalnızca 1900 metre asfalt alan varken, taksi yoluyla kesiştiği noktadan havalandı.
MailOnline'a konuşan Chan, "1900 metrelik bir mesafe 787 için yetersiz olur, bu da araştırılacak bir konu olabilir," dedi.
'Normalde uçaktaki bilgisayar yeterli pist olmadığını anlar ve size tam güç vermez. Ancak bilgisayar sistemleri devre dışı bırakılabilir."
Ancak uzmanlar nihayetinde kesin nedenin, uçağın enkazından çıkarılacak kara kutunun incelenmesiyle ortaya çıkacağı görüşünde.
