Son yılların en uzun istikrar dönemini yaşayan Irak'ta halk bugün genel seçimler için sandık başına gitti. Ordu personeli ve ülke içinde yerinden edilmiş kişiler ise Pazar günü oylarını kullandı.
Irak'ta sayıları 1 milyonu aşan güvenlik gücü mensupları ile ülke içinde yerinden edilmiş yaklaşık 27 bin kişi parlamento seçimleri için dün erkenden oy kullandı.
Irak İçişleri Bakanlığı, silahlı kuvvetler mensupları için oy verme işleminin dün planlandığı gibi tamamlandığını duyurdu. Seçmen kaydını yaptıran 21 milyon kişinin 1,3 milyonluk kısmını oluşturan askerler, seçim günü olan bugün sandıkların güvenliğinden sorumlu olacak.
Bugün yapılacak ve 329 sandalyeli parlamentonun belirleneceği genel seçimlere, yaklaşık 3'te 1'i kadın olmak üzere 7 bin 740'tan fazla aday katılıyor.
Seçimde parlamentonun 329 üyesi belirlenecek ve sandalyelerin dörtte biri kadınlara ayrılacak.
Sandıklar Türkiye saatiyle sabah 7'de açıldı. Oy verme işlemi akşam 6'ya kadar sürecek.
Ülkenin 19 vilayetinden 18'inde seçim sandıkları kuruldu. Yeni oluşturulan Halepçe vilayetindekiler Süleymaniye seçim bölgesinde oy kullanacak.
Seçimde, çoğu mezhep çizgisinde siyaset yapan partiler ve bloklara üye 7 bin 744 aday yarışacak.
Seçimin eski Başbakan Nuri el Maliki önderliğindeki Şii bloğu ve ülkenin şu andaki başbakanı Muhammed Şia El Sudani'nin liderliğindeki koalisyon arasında geçmesi bekleniyor.
El Sudani ikinci kez başbakan olmak istese de uzmanlar başlıca Şii bloğu olan SCF arasındaki derin görüş ayrılıkları nedeniyle bunun zor olduğu görüşünde.
Başbakan Sudani'nin koltuğunu koruması bekleniyor
Parlamento, 2023'te yeniden yürürlüğe koyduğu eski seçim yasasını bu seçimde de uygulayacak. Bu yasanın büyük partilere avantaj sağladığı görüşü yaygın.
2021 seçimlerinde yaklaşık 70 bağımsız aday milletvekili seçilirken, yaklaşan seçimde sadece 75 bağımsız aday yarışıyor.
2022'de İran yanlısı partilerin desteğiyle göreve gelen mevcut Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani, ikinci kez seçilmek için yarışıyor. Ancak Irak'ta hükümet kurma süreci aylar alıyor, çünkü liderler doğrudan seçmen tarafından değil, müzakerelerle belirleniyor. Dolayısıyla Sudani seçimleri kazanırsa bile otomatik olarak tekrar başbakan olmayacak.
Kamu hizmetlerini iyileştirmeye odaklandığını söyleyen ve ilk döneminde ülkede görece istikrarı sağlayan Sudani'nin seçimin ardından güçlü bir blok oluşturarak görevde kalması bekleniyor.
Irak'ta ABD'nin 2003'teki işgalinden bu yana sadece bir başbakan birden fazla dönem koltuğunu koruyabilmişti.
Daha önce İran yanlısı partilerin desteğini alarak göreve gelse de Sudani görevdeyken Tahran ve Washington arasında denge bulmaya çalışan bir politika izledi.
İşgal sonrası Irak'ta gelenek gereği güçlü başbakanlık görevi bir Şii Müslüman'a, parlamento başkanlığı bir Sünni'ye ve büyük ölçüde sembolik olan cumhurbaşkanlığı ise bir Kürt'e veriliyor.
ABD'nin işgali sonrası Şii topluluğu Irak siyasetinde baskın güç haline geldi.
Reuters haber ajansının tahminlerine göre en fazla sandalyeyi kazansa bile Sudani'nin çoğunluğu ele geçirme ihtimali çok düşük. Bunun da seçim sonrası başbakan seçme pazarlıklarının uzun sürmesi anlamına geleceği yorumu yapılıyor.
SCF 2021'de oluşturulmuş ve El Sudani 2022'de başbakanlığa getirilmişti.
Seçimlerdeki başlıca Sünni siyasi güç ise Parlamento Başkanı Muhammed El Halbusi'nin liderliğindeki İlerleme Partisi. Partiye genelde ülkenin kuzey ve batısındaki Sünni nüfus destek veriyor.
Seçime giren başlıca Kürt partileri ise Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) ve Bağdat yönetimiyle daha yakın ilişkilerden yana olan rakibi Kürdistan Yurtseverler Birliği.
Güçlü Şii din adamı Mukteda El Sadr ise taraftarlarına seçimi boykot etme çağrıları yaptı.
Oy verme hakkı bulunan 32 milyon kişiden 21,4 milyonu seçmen kütüklerine kayıt yaptırdı.
Reuters, Irak'ta seçimlere katılımın düşük olmasının "sisteme güvensizlikten" kaynaklandığını aktardı. 2021'de seçime katılım oranı %41'in altında kalmıştı.
