TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, “Terörsüz Türkiye” süreci kapsamında kurulması planlanan komisyona ilişkin siyasi partilerin grup başkanvekillerini 18 Temmuz Cuma günü toplantıya davet etti. Komisyonun nasıl oluşturulacağı ve çalışma usul ile esaslarının görüşüleceği bu kritik toplantıya İYİ Parti katılmayacağını duyurdu. Komisyonun, Meclis tatile girmeden önce kurulması hedefleniyor.
Komisyona İYİ Parti katılmıyor, diğer partiler hazır
Kurtulmuş, 24 Haziran’daki grup başkanvekilleri yemeğinde partilerden komisyonla ilgili önerilerini yazılı olarak iletmelerini istemişti. Buna göre, cuma günü yapılacak toplantıya AK Parti, CHP, DEM Parti, MHP ve Yeni Yol’un koordinatör olarak belirlediği grup başkanvekilleri katılacak. İYİ Parti ise komisyonda yer almama kararı aldı. Ancak partinin bazı milletvekilleri süreçle ilgili endişelerini dile getirip katılmaktan yana görüş belirtse de, ağırlıklı karar katılmamak yönünde.
Kulislerde komisyonda toplam 35 üye olması, partilerin temsil oranlarına göre dağılımı ve grubu bulunmayan partilerden de temsilci alınması yönünde görüşler konuşuluyor. Grubu olan partilerin toplam 28 üye, grubu olmayanların ise toplam 7 temsilci ile komisyonda yer alması planlanıyor. İYİ Parti kontenjanının ise diğer partilere dağıtılacağı belirtiliyor.
CHP’den demokratik ve şeffaf çalışma çağrısı
CHP Grup Başkanvekili Murat Emir, ANKA Haber Ajansı’na yaptığı açıklamada, cuma günü komisyonun oluşturulması ve çalışma usullerinin netleşeceğini, herkesin ortaklaşacağı bir çalışma ortamı yaratılacağını söyledi.
Emir, “Komisyonda grubu bulunan partilerin eşit temsil edilmesi, gündemin kendi içinden seçilen divanla belirlenmesi, konuşmaların tutanak altına alınması ve kararların nitelikli çoğunlukla alınması temel prensiplerimiz. Ayrıca herkesin söz alabileceği bir ortam çok kıymetli. Komisyonun Türkiye’de demokratikleşme ve hukuk devletinin yeniden inşası için iyi niyet ve karşılıklı demokratik anlayışla yürütülmesi gerekir” dedi.
Meclis’in tatil takvimi ve komisyonun kuruluşu
Komisyonun, Meclis’in tatile girmeden önce kurulması planlanıyor. TBMM Genel Kurulu’nda zeytinliklerin madencilik faaliyetlerine açılmasını öngören kanun teklifi görüşmeleri devam ediyor. Ayrıca ekonomiyle ilgili Türk Parasının Kıymetinin Korunması Hakkında Kanun’da değişiklik içeren kanun teklifinin yasalaşmasının ardından TBMM’nin tatile girmesi bekleniyor.
Bu kapsamda, Meclis’in en geç 24 Temmuz Perşembe gününe kadar çalışmalarını sürdürüp ardından tatile girmesi planlanıyor. Komisyonun kuruluşunun bu tarihten önce gerçekleşmesi hedefleniyor.
'Komisyonun ismi de belirlenebilir'
İmralı heyeti temas turlarını sürdürürken, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş da siyasi partilerin, komisyon için koordinatör olarak belirlediği grup başkan vekillerini toplantıya davet etti.
Cuma yapılacak toplantıda, komisyonun yapısı, çalışma koşulları ve üyelerinin belirlenmesi bekleniyor.
Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş, Haziran ayı sonundaki toplantıda siyasi partilerin komisyonun yapısına dair görüşlerini dinlemişti.
Siyasi partiler önerilerini yazılı olarak da iletmişti.
Kurtulmuş'un, siyasi partilerin önerileri doğrultusunda komisyonu şekillendirmesi ve doğrudan üye isimlerini istemesi planlanıyordu. Ancak CHP, komisyonun üye yapısı ve çalışma şeklinin karşılıklı müzakere edilmesi gerektiği yönünde itirazını dile getirince Kurtulmuş, toplantı kararı aldı.
Bu toplantıda ayrıca komisyonun isminin de netleşmesi bekleniyor.
AKP, süreci "Terörsüz Türkiye" Abdullah Öcalan ve DEM Parti ise "Barış ve Demokratik Toplum" süreci olarak nitelendiriyor.
MHP Lideri Devlet Bahçeli komisyon için "Milli Birlik ve Dayanışma Komisyonu" ismini önermişti.
CHP ise "Terörsüz Demokratik Türkiye Komisyonu" ismini önerdi.
DEM Parti "Terörsüz Türkiye" ismine karşı çıkıyor.
DEM Parti üyelerini belirledi
Siyasi parti gruplarında ağırlıklı görüş, Meclis'teki en fazla üyeye sahip olan TBMM KİT Komisyonu'ndaki üye sayısının esas alınması ve komisyonunun 35 üyeden oluşması yönünde.
AKP ise, seçenekli formül hazırladı.
AKP'li bir yönetici, önemli olanın komisyonun verimli çalışması olduğunu belirterek, "Meclis'te araştırma komisyonları 22, en fazla üye olan KİT Komisyonu ise 35 üyeli. Bize hepsi uyar. Komisyona her siyasi parti grubu sandalye sayılarına göre üye verir, bağımsız veya grubu olmayan partiler de toplamda 6 veya 7 kişi ile temsil edilebilir" dedi.
Siyasi partiler, komisyonun kararlarını "nitelikli çoğunlukla" almasında hemfikir.
15 Temmuz'da TBMM'de yapılan anma etkinliği
AKP, komisyonun beşte üç çoğunlukla karar almasını önerdi.
35 üyeli bir komisyon olursa, bağımsızların sayısına göre komisyonda AKP 12 veya 13 kişiyle en fazla üyeye sahip olacak, CHP'ye ise 7 üye düşeceği hesaplanıyor.
DEM Parti'nin ise 3 üyesi olması bekleniyor. DEM Parti 35'li üye formülüne göre üç üyesini de belirledi.
BBC Türkçe'nin edindiği bilgiye göre Antalya Milletvekili Saruhan Oluç, Erzurum Milletvekili Meral Danış Beştaş ve İstanbul Milletvekili Cengiz Çiçek'i komisyon üyesi olarak belirlendi.
CHP ise komisyon üyelerini Kürt sorunuyla ilgili parti içinde oluşturulan 10 kişilik "Hazırlık Komisyonu" üyeleri arasından belirleyecek.
CHP'nin iç komisyonunda Murat Emir grup başkanvekili olduğu, Bahadır Erdem milletvekili olmadığı, Bülent Tezcan da Cumhurbaşkanlığı Seçim Ofisi'nin başında yer aldığı için Meclis komisyonuna girmesi beklenmiyor.
Son anda bir değişiklik olmazsa, CHP'nin Türkan Elçi, Sezgin Tanrıkulu, Okan Konuralp, Zeynel Emre, Yunus Emre ve Süreyya Öneş'in isimlerini bildirmesi bekleniyor.
TBMM'deki 15 Temmuz anma etkinliğinde MHP'nin Meclis Başkanvekili Celal Adan, Pervin Buldan ile konuşuyor
Sürece karşı çıkan İYİ Parti'nin ise komisyona üye vermesi beklenmiyor.
İYİ Parti yöneticileri, süreçle ilgili komisyonun yapılacak düzenlemelerle ilgili sadece tavsiyelerde bulunabileceğine dikkat çekerek, "Sonuçta yasal düzenlemeler ihtisas komisyonlarına ve Genel Kurul gündemine gelecek. Biz de eleştiri ve önerilerimizi orada söyleriz" görüşünü dile getiriyorlar.
DEM'den gündem beklentisi
Komisyonun kurulmasından sonra ilk gündem maddelerinin ne olacağı da merak konusu.
DEM Parti'nin önceliği, sürece hukuki zemin sağlayacak çerçeve yasa ve örgüt üyeleri için bir "eve dönüş yasası" önerileri olacak.
Öcalan'ın ve örgütün silah bırakırken de temel taleplerinin bu iki düzenlemenin öncelenmesi olduğuna dikkat çeken DEM Partililer, daha sonra ise İnfaz Yasası değişikliği, Terörle Mücadele Yasası değişikliklerinin gündeme gelebileceğini vuruluyor.
DEM Partililer, bu taleplerini Cumhurbaşkanı Erdoğan'a ve MHP Lideri Devlet Bahçeli'ye de iletti.
BBC Türkçe'ye konuşan bir DEM Parti yöneticisi, bu düzenlemenin sürece pozitif katkı sağlayacağını savundu:
"11 Temmuz'da silahlarını yakan 30 kişi, daha sonra geldikleri yere geri döndüler. Eğer dönüşleri için bir yasa çıkmış olsaydı, o 30 kişinin tümü değil ama en azından bir bölümü, Türkiye'ye dönebilirdi ve bu sürecin daha pozitif ilerlemesini sağlardı.
"O nedenle komisyonun tartışacağı ilk konu, adına toplumsal entegrasyon, eve dönüş veya yurda dönüş mü denir, böyle bir düzenlemenin çıkarılması olmalı"
DEM Parti kaynakları, komisyonun yaz boyunca yasal düzenlemelerin hazırlığını yapmasını, bunların Ekim ayında da Meclis gündemine gelmeye başlamasını istiyor.
TBMM'deki 15 Temmuz anma etkinliğinde MHP lideri Devlet Bahçeli, Cumhurbaşkanı Erdoğan, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş ve eski başbakan Tansu Çiller aynı karede
AKP ise yasal düzenlemeler konusunda daha temkinli.
Sürece yasal güvence ve örgüt üyelerinin topluma entegrasyonuna ilişkin düzenlemelerin yapılmasına karşı bir tutum alınmamakla birlikte, yasa sürecinin "basamaklı ilerleme" formülüyle yürütüleceği ifade ediliyor.
AKP kurmayları, bu yöntemi, "örgütün her olumlu adımına karşılık Meclis'te siyasi ve hukuki adımların atılması" olarak tanımlıyor.
Örgütün silah bırakmaya başlamasına, Meclis komisyonunun kurularak çalışmaya başlamasıyla karşılık verildiğini belirten AKP kurmayları, yasal düzenlemeler için silah bırakma taahhütlerinin yerine getirilip gerilmeyeceğine bakılacağını ifade ediyorlar.
Örgütün silah bırakma sürecinin MİT ve diğer güvenlik birimlerinin izleyeceğine işaret eden AKP kurmayları, buradan gelecek raporlar doğrultusunda Meclis'te yeni yasama yılının başlayacağı 1 Ekim'den itibaren yasal düzenlemelerin gündeme gelebileceğini ifade ediyorlar.
