Uzmanlar, 2024 yılında dokuz nükleer gücün de cephaneliklerini güçlendirmesiyle 'Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana en tehlikeli noktaya gelindiğini belirtiyor.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) uzmanları bu hafta nükleer silahsızlanma döneminin sona ermiş gibi göründüğü uyarısında bulundu.
Yaygın küresel gerilimler ve bölgesel çatışmaların ortasında, araştırmacılar nükleer silah sayısının son 12 ayda artmış göründüğünü söylüyor.
Nükleer silah stokunun şu anda 9 bin 614 savaş başlığı olduğu tahmin ediliyor. Bu sayı, 2024 yılına kıyasla yüzde 0,3 daha fazla. Emekliye ayrılan savaş başlıkları da dahil olmak üzere toplam 12 bin 241.
SIPRI, "2024 yılı sonunda nükleer silahsızlanma Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana hiç olmadığı kadar zor görünüyordu" diyor ve ekliyor: "Özellikle de Rusya ile ABD arasındaki stratejik diyalog fiilen sona erdiğinden beri."
Çin, Rusya ve ABD'yi yakalamak için yarışıyor
Rapora göre Çin'in nükleer programı "önemli modernizasyon ve genişleme çalışmaları" sayesinde diğer tüm ülkelerden daha hızlı büyüyor.
Pekin şu anda ülkenin kuzeyindeki üç büyük alanda ve orta doğudaki üç dağlık bölgede kıtalararası balistik füzeleri (ICBM) için yeni silolar inşa ediyor.
2023'ten bu yana, cephaneliği yılda 100 yeni nükleer bomba ile genişledi ve 2025'te 600'e ulaşarak dünyanın en büyük üçüncü stoku haline geldi.
Ancak Çin'in savaş başlıklarının büyük çoğunluğunun fırlatıcılarından ayrı olarak depolandığı düşünülüyor.
10 yılın sonunda, şu anda ABD'den sonra dünyanın en büyük ikinci askeri harcamasını yapan ülke, en az Rusya ya da Washington kadar ICBM'ye sahip olabilir, ancak stokunun hâlâ onlarınkinden daha küçük kalması bekleniyor.
ABD'nin Tayvan'a verdiği destek ve Çin'e karşı uyguladığı ekonomik yaptırımlar nedeniyle Çin ve ABD arasında nükleer silahlarla ilgili konularda yaşanan gerginlik diyaloğu baltaladı.
ABD-Rusya: Nükleer silahların azaltılması için 2026 son tarihi yaklaşıyor
Rusya ve ABD halen tüm nükleer silahların neredeyse yüzde 90'ını elinde bulunduruyor.
SIPRI, "Her iki devlet de gelecekte cephaneliklerinin boyutunu ve çeşitliliğini artırabilecek kapsamlı modernizasyon programları uyguluyor," diyor.
Stoklarını sınırlandırmak için yeni bir anlaşmaya varılmazsa, stratejik füzelere yerleştirdikleri savaş başlıklarının sayısı, iki taraflı 2010 Stratejik Saldırı Silahlarının Daha da Azaltılması ve Sınırlandırılması için Önlemler Anlaşması'nın (Yeni START) Şubat 2026'da sona ermesinden sonra artacak gibi görünüyor.
Her halükarda, SIPRI analistleri Rusya'nın nükleer modernizasyon çabalarının bir test başarısızlığı ve Yeni Sarmat kıtalararası balistik füzesi için bir başka gecikme ile sonuçlandığını söylüyor.
Ayrıca diğer sistemlerin modernizasyonu da beklenenden daha yavaş ilerliyor.
Öte yandan ABD'de yetkililer nükleer savunucuları tarafından Çin'in yeni gelişmelerine ayak uydurmaları için baskı altında tutuluyor.
ABD boş rampaları yeniden aktif hale getirerek, stratejik olmayan nükleer silahlarını arttırarak ve mevcut rampalara daha fazla savaş başlığı yerleştirerek kapasitesini arttırabilir.
Fransa ve İngiltere nükleer denizaltı filosunu güçlendirecek
Fransa, neredeyse tamamı savaşa hazır 290 silahla Avrupa'nın en büyük nükleer cephaneliğine sahip.
Paris, 2024 yılında üçüncü nesil denizaltından fırlatılan nükleer füzelerin yanı sıra havadan fırlatılan yeni bir seyir füzesi geliştirme programını sürdürdü.
Fransa gibi İngiltere de dört yeni nükleer enerjili balistik füze denizaltısı inşa ederek denizlerdeki nükleer yeteneklerini arttırmayı taahhüt etti.
Ülkenin şu anda 225 nükleer füzeden oluşan cephaneliğini geçen yıl arttırmadığı düşünülse de, birkaç hafta önce hükümetAUKUS programının bir parçası olarak 12 adede kadar yeni nükleer enerjili denizaltıya yatırım yapacağını duyurdu.
Yetkililer, bunun "hızla artan tehditlere yanıt olarak" yapıldığını söylüyor.
Yatırım, ülkenin savaş başlığı programına ayrılan 17,5 milyar euroluk bütçenin bir parçası.
