Palantir yazılımı, çok işlevli bir dijital takip aracı: Devasa veri kümelerini saniyeler içinde ilişkilendirip kişi bazlı ayrıntılı profiller oluşturabiliyor. İsim, yaş, adres, ceza ve sabıka kaydı gibi veriler; mobil cihazlardan toplanan bilgiler ve sosyal medya içerikleriyle birleştirilerek analizler yapılabiliyor.
ABD merkezli teknoloji şirketi Palantir'in geliştirdiği yapay zeka destekli bu takip yazılımı, polis ve istihbarat birimlerinin uzun süredir kurduğu hayalleri gerçekleştirmiş durumda.
Almanya'da da üç eyalet; Bavyera, Hessen ve Kuzey Ren-Vestfalya bu yazılımı farklı adlarla kullanıyor. Ancak insan hakları savunucuları ve veri korumacılarına göre yazılım, sadece şüphelileri değil masum sivilleri de hedefe alabiliyor.
Bavyera'ya karşı anayasa şikâyeti
Berlin merkezli Özgürlük Hakları Derneği (GFF), Palantir yazılımının kullanımına karşı Federal Anayasa Mahkemesi'ne başvuruda bulundu. GFF avukatı Franziska Görlitz, "Bir suç duyurusu yapmak, mağdur olmak ya da yalnızca yanlış zamanda yanlış yerde bulunmak bile yazılımın radarına takılmak için yeterli" diyor.
GFF, güvenlik makamlarının kişisel verileri sınırsız şekilde işlemesinin,bireylerin bilgiye dayalı özgürlükleri ile haberleşme gizliliği gibi anayasal haklara aykırı olduğunu savunuyor. Üstelik bu tarama sistemine giren kişiler, bundan haberdar bile edilmiyor.
2023'te alınan kararla yapay zeka ile çalışan Palantir'in Hessen eyaletinde sadece somut bir şüphe varsa kullanılabileceğine hükmedilmişti. Ancak bu karar, Bavyera için geçerli değil. GFF, Kuzey Ren-Vestfalya'daki uygulamaya ilişkin bir başka şikâyeti de mahkemeye taşıdı. Karar henüz çıkmadı.
Otomatik şüpheli taraması ve sistem bağımlılığı
Avrupa'nın en büyük hacker oluşumu olan Kaos Bilgisayar Kulübü (CCC) de yazılıma itiraz ediyor. CCC sözcüsü Constanze Kurz, "Farklı amaçlarla toplanmış veriler tek bir yerde toplanıp analiz ediliyor. Bu otomatikleştirilmiş şüpheli taramaları polis rutinine dönüşmemeli" diyor.
Kurz, bu verilerin ABD'li Palantir şirketine ait kapalı kutu bir yazılıma aktarılmasının da riskli olduğunu belirterek "Bu sistemle polis, yıllarca dışa bağımlı hale gelir" diyor.
ABD'li milyarder Peter Thiel tarafından kurulan Palantir yazılımı, Bavyera'da 2024'ten, Hessen'de ise 2017'den bu yana kullanılıyor. Thiel, otoriter eğilimlere yakınlığı ve Donald Trump'a olan desteğiyle biliniyor. ABD ordusu ve istihbarat servisleri, Palantir'in "Gotham" isimli sürümünü uzun süredir kullanıyor.
Alman varyantları: VeRA ve HessenData
Bavyera'da yazılım, "Verfahrensübergreifende Recherche- und Analyseplattform" (Süreçlerarası Araştırma ve Analiz Platformu), kısaltmasıyla VeRA adıyla kullanılıyor. Süddeutsche Zeitung, NDR ve WDR kaynaklı haberlere göre yazılım, Mayıs 2025'e kadar yaklaşık 100 olayda kullanıldı. Bunlar arasında 2024 Eylül ayında Münih'teki İsrail Başkonsolosluğu'na düzenlenen saldırı da var.
Palantir'in, Bavyera polisinin tüm veri sistemlerine erişim sağladığı iddia ediliyor. Veriler Almanya'daki sunucularda saklansa da ABD'ye kopyalanmadığına dair herhangi bir garanti bulunmuyor.
Dijital bağımsızlık hedefi
Koalisyon protokolünde geçen "Dijital politika, güç politikasıdır" ifadesi, Almanya'nın Palantir gibi dışa bağımlı sistemlerle ilgili tutumunu da sorgulatıyor.
Hristiyan Birlik partileri (CDU/CSU) ve Sosyal Demokrat Parti'den (SPD)oluşan federal hükümet, dijital egemenliği sağlamak için şu hedefleri koymuş durumda:
"Dijital altyapıları güçlendirip bağımlılıkları azaltacağız. Hammaddeden çiplere, yazılım ve donanıma kadar Avrupa genelinde dayanıklı değer zincirleri oluşturacağız."
Yerli çözüm isteği
Federal İçişleri Bakanı Alexander Dobrindt, Palantir'in Federal Emniyet Teşkilatı (BKA) veya Federal Polis için kullanımını açıkça reddetmiş değil. Ancak selefi Nancy Faeser, 2023'te Palantir kullanımını yasaklamıştı.
BKA Başkanı Holger Münch, Palantir'e benzer bir sistemin "acilen" gerektiğini söylüyor. Tercihinin ise yerli ya da Avrupa menşeli bir sistemden yana olduğunu belirtiyor ve "Kiminle işbirliği yaptığımızı kestirememek kabul edilemez" diyor.
Kuzey Ren-Vestfalya'da lisans sona eriyor
Palantir yazılımının lisansı, Kuzey Ren-Vestfalya'da yıl sonunda bitiyor. Eyalet İçişleri Bakanı Herbert Reul, Rheinische Post'a verdiği demeçte "Alternatif geliştirilene kadar mevcut sistemin kullanılacağını" ifade etti.
Yeşiller Partisi'nin başbakanlık koltuğunda olduğu tek eyalet olan Baden-Württemberg ise ortağı CDU ile anlaşarak Palantir kullanımını kabul etti.
Yeşiller'den çelişkili tutum
Yeşiller Partisi'nin Palantir konusundaki tutumu ise oldukça çelişkili. Hessen, NRW ve Baden-Württemberg'de yazılım kullanımını onaylayan parti, federal düzeyde ise kesinlikle karşı çıkıyor. Şubat 2025 seçimlerinden sonra muhalefete geçen Yeşiller, yazılımın yasaklanmasını savunuyor.
Yeşiller milletvekili Konstantin von Notz, Stern dergisine verdiği demeçte, İçişleri Bakanı Dobrindt'in "Palantir'in adeta lobi temsilcisi gibi hareket ettiğini" öne sürdü.
Güven zayıflıyor, imzalar çoğalıyor
Von Notz,ABD hükümetine olan güvenin azaldığı bir dönemde Palantir ile iş birliğinin yanlış olduğunu söyledi. Kendisi aynı zamanda, Federal Parlamento'daki istihbarat kurumlarını denetleyen Parlamento Kontrol Komitesi'nin tek muhalefet üyesi.
GFF'nin Federal Anayasa Mahkemesi'ne yaptığı başvuru, halktan da büyük destek görüyor. Online dilekçe platformu Campact'ta başlatılan kampanya, sadece bir hafta içinde 264 binden fazla imza (30 Temmuz 2025 itibarıyla) topladı.
