ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS), Rusya’nın doğusunda bulunan Kamçatka Yarımadası’nın açıklarında Türkiye saati ile 02.24’te 8.8 büyüklüğünde deprem meydana geldiğini açıkladı. Deprem sonrası Japonya'nın kuzeyinde tsunami meydana gelirken, ABD'de tsunami nedeni ile alarma geçti. Hawaii'de halk kıyı şeridini tahliye ederken, ana yollarda trafik yoğunluğu oluştu. Uzmanlar, depremin ardından ilk 24 saatin kritik olduğunu belirtti ve tsunami ile artçı depremlere ilişkin uyardı.
24 saatlik süreç kritik
Uzmanlar, depremin ardından ilk 24 saatte yeni depremler yaşanabileceği ve tsunami dalgalarının yıkıcı etki gösterebileceği uyarısında bulundu. Japonya'nın kuzey kesimleri ile ABD'nin California eyaletinde alarm durumu sürerken, halktan sahil bölgelerine yaklaşmamaları istendi. Japonya'da 2 milyondan fazla kişinin tahliye emri kapsamında güvenli bölgelere aktarıldığı kaydedildi.
Kamçatka'da 'yüksek hazırlık durumu' ilan edildi
Rusya'da, deprem ve tsunaminin yaşandığı Kamçatka'da "yüksek hazırlık durumu" ilan edildiği bildirildi. Kamçatka Bölge Valiliğinden yapılan açıklamaya göre, Vali Vladimir Solodov, Acil Durum Komisyonu ile toplantı yaptı. Toplantıda, Kamçatka bölgesinde yaşanan deprem ve tsunami sonrası "yüksek hazırlık durumu" ilan edildi. Buna göre, deprem ve tsunami sonucu oluşan altyapıdaki hasar giderilecek, bölgedeki sakinlerin tahliyesi için oluşturulan merkezler denetlenecek.
Hasar hakkında neler biliniyor?
Dalgalar, Rusya, ABD ve Japonya kıyılarını etkilemeye başladı. Fakat şu ana kadar ciddi bir hasar ya da can kaybı bildirimi yok.
Rusya'nın Severo-Kurilsk kentinde binaların boylarını aşan dalgaları gösteren videolar ortaya çıktı.
Yetkililer boyu dört metreyi bulan dalgaların limanı ve bir balık işleme tesisini sular altında bıraktığını, bazı gemilerin de açığa sürüklendiğini bildirdi.
Rusya'nın Sakhalin bölgesindeki bir elektrik şebekesi de hasar aldı.
Japonya'da 1,9 milyon dolayında kişiye tahliye ve daha yüksek rakımlı yerlere gitme talimatı verildi.
Ülkeye ulaşan ilk dalgalar görece küçüktü ancak ülkenin meteoroloji kurumu dalgaların boyunun üç metreyi bulabileceği uyarısında bulundu.
Hawaii'de de yetkililer önce üç metreyi aşan dalgalar oluşabileceği uyarısı yaptı, ancak daha sonra Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi, uyarının seviyesini tavsiyeye indirdi.
Bu durum potansiyel büyük dalgalar, küçük ölçekli sel ve güçlü akıntılar anlamına geliyor, ancak tsunami dalgalarının beklenmediğine işaret ediyor.
ABD Ulusal Hava Durumu Kurumu Tsunami dalgalarının California kıyılarına da ulaştığını bildirdi.
Eyaletin kuzeyindeki Arena Cove ve Monterey'e ulaşan dalgaların daha güneye doğru ilerlediği kaydedildi.
Ağır hasar bekleniyor mu?
Şu ana dek hasar, başta korkulan kadar kötü değil. Fakat Pasifik Okyanusu genelinde tsunami uyarıları devam ediyor.
BBC'ye konuşan Oregon State Üniversitesi'nden Deniz Biyolojisi Profesörü Chris Goldfinger, "Şu anda bile bilim insanları baştaki tahminlerini iyileştirmeye çalışıyor" dedi.
Goldfinger, "Her ülke, her liman, her kıyı farklı bir etki görecek. Bazı yerlerde çok az bazı yerlerde çok ciddi" şeklinde konuştu.
Severo-Kurilsk kentine vuran tsunami dalgalarının boyunun üç metreyi aştığı bildiriliyor.
Goldfinger hasarın boyutunun Kamçatka Körfezi'nden yayılan enerjinin güzergahına bağlı olduğunu da vurguladı.
Uzmanlar merkez üssünün güneybatısındaki enerji güzergahında bulunan yerlerin en çok etkilenmesi bekleniyor.
1952'deki 9 büyüklüğündeki sarsıntıdan bu yana bölgede yaşanan en büyük deprem Petropavlovsk-Kamçatski kentinin 126 kilometre açığında ve yerin 18 km altında gerçekleşti.
Deprem Rusya'da hafif hasar yaratsa da dalgaları karşı kıyılarda büyük yıkıma yol açabilir
İlk olarak 8,7 olarak hesaplanan depremin büyüklüğü daha sonra 8,8 olarak revize edildi.
Bu, 2011'de Japonya'nın Fukuşima'daki nükleer santralinin çökmesine yol açan 9 büyüklüğündeki depremden beri yeryüzünde kaydedilen en büyük sarsıntı oldu.
Japon televizyonları tsunami uyarısı için haritaları, dalgaların kıyılara ulaşması beklenen saatleri ve yüksekliklerini yayımladı
Tsunami nedir?
Tsunami Japonca Tsu (liman) ve nami (dalga) kelimelerinin birleşiminden oluşuyor.
Tsunami, depremden kaynaklanan enerjinin deniz yatağını dikine birkaç metre yerinden oynatıp, yüzlerce kilometrekarelik alandaki suyu harekete geçirmesiyle oluşuyor.
Hızla hareket eden bu dalgalar, önüne çıkan her şeyi sürükleyebiliyor.
Birleşmiş Milletler tsunamileri "sıklıkla sudan duvarlar gibi gözüken, kıyılara saldırabilen ve saatlerce tehlikeli olabilen dalgalar" diye tanımlıyor.
Kıyıya ilk ulaşan dalga hep en büyüğü olmayabiliyor.
2004'teki Hint Okyanusu tsunamisinde en büyük dalga ikincisiydi.
1964'teki Alaska tsunamisinde ise en büyük dalga dördüncüydü.
Tsunamilere depremler, toprak kaymaları ve yanardağ patlamaları neden olabiliyor.
Bugünkü depremin yaşandığı Kamçatka bölgesi, 1952 yılında da büyük bir depremin merkez üssü olmuştu. 9 büyüklüğündeki depremde can kaybı yaşanmazken Hawaii'yi vuran ve dalga boyu 9,1 metreyi bulan tsunamiye neden olmuştu.
1960 yılında meydana gelen ve merkez üssü Şili olan 9,5 büyüklüğündeki Valdivya depremi, yüksek tsunami dalgalarına yol açmış ve 1600'den fazla kişinin ölümü, binlerce kişinin yaralanmasıyla sonuçlanmıştı. Bu deprem, tarihte kayıt altına alınabilmiş en büyük deprem olarak biliniyor.
Alaska'da 1964 yılında yaşanan 9,2 büyüklüğündeki deprem, neredeyse 5 dakika sürmüş ve ardından meydana gelen tsunami dalgalarının da etkisiyle yaklaşık 130 kişinin ölümüne sebep olmuştu.
Rus medyası, Kamçatka'dan gelen son görüntüleri paylaştı. Görüntülerde, kıyı bölgelerini vuran tsunami dalgalarının geri çekildiği görüldü.
2004'te Endonezya'nın Sumatra Adası'nda meydana gelen 9,1 büyüklüğündeki depremde de Asya'nın güneyi ve güneydoğusu ile Doğu Afrika'da yaklaşık 230 bin kişinin hayatını kaybetmişti. 2010'da Şili'nin başkentine yakın Biobio kıyılarında meydana gelen 8,8 büyüklüğündeki deprem 1,5 dakika sürmüş ve tsunamiye sebep olmuştu.
Afetlerde 500'den fazla kişi yaşamını yitirmişti. Şili'nin yanı sıra Peru, Ekvador, Kolombiya, Kosta Rika ve Panama gibi Latin Amerika ülkeleri, deprem sonrası oluşan tsunamiden etkilenmişti.
Japonya'nın Tohoku bölgesinde 2011'de yaşanan 9,1 büyüklüğündeki deprem, Fukuşima Nükleer Santrali'nde sızıntıya sebep olan yüksek tsunami dalgalarına yol açmış, 18 binden fazla kişinin ölümüyle sonuçlanmıştı. 2012'de Endonezya'nın Sumatra Adası'nda meydana gelen 8,6 büyüklüğündeki depremde ise büyük can kayıpları yaşanmamıştı.
Ekvador kıyıları yakınında 1906'da yaşanan 8,8 büyüklüğündeki deprem ve ardından meydana gelen tsunami yaklaşık 1500 kişinin ölümüyle sonuçlanmıştı. Tibet'te 1950 yılında 750 ila 1500 arasında kişinin ölümüne ve düzinelerce köyün yok olmasına neden olan deprem de 8,6 büyüklüğündeydi. 1965'te Alaska'da meydana gelen 8,7 büyüklüğündeki deprem 11 metrelik tsunami dalgalarını tetiklerken can kaybına yol açmamıştı.
DÜNYA ALARMDA: KIYILARDAN UZAK DURUN
Rusya'nın Kamçatka bölgesindeki depremin ardından 14 ülkede uyarı verildi.
Yetkililerin acil uyarı verdiği ülkeler şöyle sıralandı:
Japonya
Tayvan
Filipinler
Çin
Hawaii
Guam
Tonga
Kaliforniya
Alaska
Oregon
Washington
Britanya Kolombiyası
Meksika
Peru
Ekvador
YETKİLİLER SEFERBER OLDU
Durumun kontrol altında olduğu vurgulanan açıklamada, tüm görevlilerin çalışmaya devam ettiği belirtildi.
Öte yandan, Sahalin Bölgesi yetkililerinin Severo-Kurilsk'teki depremin sonuçlarını ortadan kaldırmak için seferber olduğu kaydedildi.
Tsunami Rusyadaki kasabayı sular altında bıraktı Dünya alarmda: Kıyılardan uzak durun
3 METREYE ULAŞABİLECEK TSUNAMİ UYARISI
Rusya'nın doğusunda Kamçatka Yarımadası yakınlarında meydana gelen 8,8 büyüklüğündeki depremin ardından Japonya'nın kuzeyindeki Hokkaido Adası'ndan ülkenin güneydoğusundaki Wakayama eyaletine kadar uzanan Pasifik kıyısı boyunca 3 metreye kadar ulaşabilecek tsunami uyarısı verildi.
Japonya devlet televizyonu NHK'nin haberine göre yetkililer, 3 metreye kadar ulaşabilecek tsunami uyarısının ardından "tüm uyarılar kaldırılana" kadar bölgeyi tahliye etme çağrısında bulundu.
DEPREM SONRASI TSUNAMİLER
Depremler sonrası, Miyagi eyaletindeki İşinomaki limanında 50 santimetrelik, Tokaçi limanında 40 santimetrelik bir tsunami ve Hokkaido'nun güneydoğu kesimindeki Erimo kasabasında 30 santimetrelik bir dalga kaydedildi.
Tohoku ve Kanto bölgelerinde de 20 ila 40 santimetre yüksekliğinde dalgalar gözlemlendi.
Öte yandan ilk belirlemelere göre büyük bir hasar rapor edilmedi.
Tsunami Rusyadaki kasabayı sular altında bıraktı Dünya alarmda: Kıyılardan uzak durun
Japonya Meteoroloji Ajansı, Kamçatka yakınlarında meydana gelen 8,8 büyüklüğündeki depremin ardından ülkenin Pasifik kıyıları için tsunami uyarısı yapılmasının ardından bir basın toplantısı düzenledi.
Ajans yetkilisi Kiyomoto Masaşi, kıyıya veya nehirlere yakın olan kişileri derhal daha yüksek bir yere tahliye etmeye ve uyarı kaldırılana kadar güvenli bir yerde kalmaya çağırdı.
Tsunamilerin uzun bir süre boyunca tekrar tekrar vurabileceği konusunda uyarıda bulunan Kiyomoto, artçı dalgaların daha büyük olabileceğini söyledi.
