İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Gazze'ye saldırı emri vermesinin ardından dün akşam saatlerinde başlayan İsrail saldırılarında en az 91 Filistinli hayatını kaybetti.
İsrail ordusu Gazze kentinde, Beyt Lahya'da, Bureyj, Nuseyrat ve Han Yunus bölgelerinde evleri, okulları ve yerleşim alanlarını hedef aldı.
Gazze Sivil Savunma kurumunun sözcüsü BBC'ye, "Bombardıman altında ve ekipman yetersizliği nedeniyle, zor şartlarda kurtarma çalışmalarına devam ediyoruz" dedi. Sözcü enkaz altında kalanlar olduğunu ve ölü sayısının artmasından endişe ettiklerini ekledi.
İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, Hamas'ı 28 Ekim'de İsrail askerlerine saldırmakla ve rehinelerin cenazelerinin geri verilmesine dair şartları ihlal etmekle suçlamıştı.
Asya gezisinde olan ABD Başkanı Donald Trump, uçakta gazetecilere “Bir İsrail askerini öldürdüler. Bu yüzden İsrailliler karşılık verdi. Karşılık vermeliydiler. Ateşkesi tehlikeye atacak bir şey olmadı” dedi. Hamas'ı "Orta Doğu anlaşmasının çok küçük bir parçası" olarak da niteleyen Trump, "Hamas uygun davranmazsa ateşkes sonlanacak" ifadelerini kullandı.
ABD Başkanı Trump, "Hiçbir şey tehlikeye girmeyecek. Bunu anlamalısınız, Hamas, Orta Doğu'da barışın çok küçük bir parçası. Ve uslu durmaları gerekiyor. Sert taraftalar ama iyi olacaklarını söylediler. Ve eğer iyi olurlarsa mutlu olacaklar. Ve eğer iyi olmazlarsa, yok edilecekler, hayatları sona erecek." dedi.
Söz konusu ateşkesi "çok büyük bir barış" olarak niteleyen Trump, Hamas'ın silah bırakmaya başladığını çünkü ateşkesin ikinci aşamasına girildiğini ifade etti.
NE OLMUŞTU
ABD'nin arabuluculuğunda İsrail ve Hamas arasında yapılan ateşkes, Refah'ta yaşanan ve 1 İsrail askerinin öldüğü saldırıdan Hamas'ın sorumlu tutulmasının ardından Tel Aviv tarafından bozuldu.
İsrail’in ateşkesi ihlal ederek dün akşam saatlerinden itibaren Gazze’ye başlattığı saldırılarda, hayatını kaybeden Filistinlilerin sayısı 91’e yükseldi.
Filistin resmi ajansı WAFA’nın hastane kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, İsrail'in düzenlediği şiddetli saldırılarda Gazze Şeridi’nin kuzeyinde 31, orta kesiminde 42 ve güneyinde 18 kişi yaşamını yitirdi.
Kaynaklar, bazı yaralıların durumunun ağır olduğunu ve yıkılan evlerin enkazı altında halen kayıpların bulunduğunu belirterek, ölü sayısının artabileceğini aktardı.
Bu arada İsrail’e ait savaş uçakları Gazze kenti ile Deyr el-Belah’a yeni hava saldırıları düzenledi. Saldırılarda çok sayıda sivilin yaşamını yitirdiği ve yaralandığı bildirildi.
Sağlık kaynakları, ambulans ve kurtarma ekiplerinin hedef alınan bölgelerde arama ve kurtarma çalışmalarını yoğun duman, yıkım ve kapatılan yollar nedeniyle büyük zorluklarla sürdürdüğünü ifade etti.
Öte yandan, son zamanlarda İsrail basınında yer alan haberlere göre, Tel Aviv yönetimi, Gazze Şeridi'nde Hamas'a karşı IŞİD bağlantılı olanlar da dahil olmak üzere cihatçı gruplarla işbirliği yapıp onları silahlandırıyor.
AYRINTILAR ŞÖYLE:
İsrail, dün teslim edilen cesedin İsrail ordusunun Aralık 2023'te Gazze Şeridi'nde bulduğu esir Ofir Tzarfati'ne ait kalıntılar olduğunu öne sürerek Hamas'ı ateşkesi ihlal etmekle suçluyor.
Başbakan Binyamin Netanyahu, sözde "ateşkes ihlaline" yanıt olarak atılacak adımları görüşmek üzere güvenlik yetkilileriyle bir toplantı gerçekleştirdi.
İsrail'de yayın yapan Kanal 13 televizyonuna konuşan İsrailli yetkili, Başbakan Netanyahu’nun bugün düzenlediği güvenlik istişare toplantısında, Gazze'de İsrail ordusunun işgalindeki “Sarı Hat"tın genişletilmesini görüştüğünü ve ABD yönetimini bilgilendirildiğini aktardı.
Netanyahu'nun güvenlik istişare toplantısının ardından daraltılmış güvenlik kabinesini de topladığı belirtildi.
ABD basını, İsrail Başbakanı Netanyahu'nun orduya 'Gazze'ye derhal saldırı emri' verdiğini ve şu sıralarda Gazze'nin bombalandığını son dakika gelişmesi olarak duyurdu.
İsrail ordusuna ait insansız hava aracı Gazze kentinin batısında Şifa Hastanesinin çevresini ve arka bahçesini füzelerle hedef aldı.
İsrail savaş uçakları Gazze kentinin batısındaki Şati Mülteci Kampı'na hava saldırısı düzenledi.
Gazze kentinin güneyindeki Sabra Mahallesinde İsrail ordusunun bir evi bombalaması sonucu ölen ve yaralananlar oldu.
Saldırılarda en az 92 Filistinli hayatını kaybetti.
İsrail basını saldırı öncesinde ABD'nin bilgilendirildiğini yazdı.
Hamas, ateşkes anlaşmasına bağlı olduklarını, Refah'taki saldırıyla hiçbir alakaları olmadığını açıkladı.
Katilin amacı bahanelerle işgal sınırlarını genişletmek
ABD'nin İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nde ateşkes ve esir takası anlaşmasıyla çekildiği "Sarı Hattın" yani İsrail'in Gazze'deki işgalinin genişletilmesi planına onay verdiği öne sürüldü.
Öte yandan Kanal 12 televizyonuna konuşan üst düzey İsrailli bir yetkili ise ateşkesi ihlal ettiği öne sürülen Hamas'a verilecek yanıta ilişkin bir karara varılmadığını söyledi.
İsrail ordu yetkililerinin, güvenlik istişare toplantısında, Gazze’ye saldırıların yeniden başlatılması dahil olmak üzere bir dizi öneride bulunduğunu aktaran söz konusu üst düzey yetkili, Netanyahu'nun toplantı sonunda hangi adımların atılabileceğine ilişkin ABD'lilerle koordinasyonun gerekli olduğuna işaret ettiğini kaydetti.
İsrail, Hamas'ı Gazze'deki esirleri bir yere gömülmüş gibi gösterip daha sonra Uluslarası Kızılhaç Örgütü ile kazarak bulmuş gibi yapmakla suçladığı bazı görüntüler yayınladı.
Hamas ile İsrail arasında 10 Ekim'de varılan ateşkes ve esir takası anlaşmasındaki garantör ülkeler, İsrail'in Gazze'de bıraktığı yıkım karşısında buradaki tüm İsrailli ölü esirlerin cenazesinin bulunmasının zorluğunu kabul ettiklerini paylaşmıştı. Birleşmiş Milletlerin açıkladığı rakamlara göre, İsrail'in Gazze'de iki yıldır devam eden saldırıları geride 55 milyon ton kadar enkaz bıraktı.
Saldırı kararı, İsrail'in Hamas'ı ateşkes şartlarını ihlal etmekle suçlamasının ardından geldi
İsrail 27 Ekim'de Hamas'ın iade ettiği bir tabutta rehine naaşı yer almadığını açıklamıştı.
Adli tıp testleri sonucunda tabuttaki insan kalıntılarının, İsrail'in 2023 sonlarında naaşının bir kısmını geri getirmeyi başardığı Ofir Tzarfati'ye ait olduğu tespit edilmişti.
Hamas: 'İsrail saldırı için bahane uyduruyor'
İsrail'in paylaştığı bir insansız hava aracı (İHA) görüntüsünde bir naaşın Gazze'deki bir binadan dışarı çıkarıldığı ve sığ bir mezara konularak üstünün toprakla örtüldüğü görülüyor.
İsrail'e göre Hamas daha sonra sahte bir kazı çalışması yaparak bu naaşı İsrail'e iade etti.
Bu İHA görüntüleri hakkında bir yorum yapmayan örgüt, genel olarak ateşkes şartlarına bağlı olduğunu fakat bazı naaşlara erişmenin zor olması nedeniyle iadelerinin zaman alabileceğini söylüyor.
Hamas ayrıca İsrail'in saldırıları nedeniyle planlanan bir naaş iadesinin ertelendiğini açıkladı. Örgüt saldırılar nedeniyle naaşlara erişmek için gerekli çalışmaları yürütemediklerini duyurdu.
İsrail Başbakanlık Ofisi'nin 28 Ekim akşamı yaptığı açıklamaya göre Başbakan Netanyahu orduya, Gazze'ye "güçlü saldırılar düzenlemeleri için" emir verdi.
İsrail Savunma Bakanı İsrael Katz da "Hamas ağır bir bedel ödeyecek" dedi.
Hamas ise İsrail'in "saldırı için bahane uydurduğunu" açıkladı.
Örgüt, İsrail'in Gazze'deki naaşlara ulaşmak yapılan faaliyetleri engellediğini savundu ve arabuluculardan insani yardım faaliyetlerine yardımcı olmalarını talep etti.
İsrail ayrıca Hamas'ın Gazze'deki İsrail askerlerine ateş açtığını savunuyor. 19 Ekim'de iki İsrail askeri Refah'taki bir silahlı saldırıda hayatını kaybetmiş, Hamas ise bu saldırıdan sorumlu olmadığını ve Refah'taki savaşçılarıyla Mart'tan bu yana iletişimlerinin kalmadığını söylemişti.
İsrail Savunma Bakanı Katz, 28 Ekim akşamı yaptığı açıklamada "Bugün Gazze'de İsrail askerlerine saldırılması bir kırmızı çizginin aşılmasıdır ve İsrail ordusu buna büyük bir şiddetle yanıt verecektir" dedi.
Gazze sokaklarında tedirginlik
BBC'nin İstanbul'daki Gazze muhabiri Rushdi Abualouf'un Gazze Şehri ve Han Yunus'ta konuştuğu görgü tanıkları, Netanyahu'nun açıklamasının ardından sokakların boşaldığını ve kentlerde tedirginlik hakim olduğunu aktarıyor.
Savaştan önce öğretmenlik yapan ve şimdilerde geçinebilmek için taksicilik yapan Alaa Saleh "İsrail'in tehditlerini duyar duymaz herkes, uçaklar gelmeden önce evine ya da çadırına döndü" diyor.
Akşam saatlerinde açık olan dükkanlar da kapanırken, kontrol noktalarındaki Hamas milislerinin de güneşin batışıyla birlikte bu noktalardan çekildiği aktarılıyor.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı'ndan açıklama
İsrail'in saldırıları ardından Türk Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada "saldırılar ateşkesi açık biçimde ihlal etmektedir" denildi.
Sivil kayıplarından "derin endişe" duyulduğu belirtilen açıklama, "İsrail'e, ateşkese bağlı kalması ve barış ile istikrarı zedeleyen eylemlerden kaçınması yönündeki çağrımızı yineliyoruz" şeklinde devam etti.
Türkiye'nin 'Filistin halkıyla dayanışmasını sürdüreceği ve kapsamlı bir barışın sağlanmasına yönelik çabaları desteklemeye devam edeceği' aktarıldı.
'ABD ateşkesin çökmesini istemiyor'
Analiz: Frank Gardner
İsrail Hamas'ı, Gazze'deki rehine naaşlarının iadesi konusunda "bilinçli bir aldatma" ortaya koymakla suçladıktan sonra, önündeki seçenekleri ABD ile değerlendirirken "tüm seçenekler masada" diyor.
Bugün yaşananlar ABD Başkanı Donald Trump'ın ateşkes planına ciddi bir darbe oldu.
İsrail Başbakanlık Ofisi Sözcüsü Şoş Bedrosyan, "Tüm adımlar ABD ile tam koordinasyon içinde, Başkan Trump ve ekibiyle birlikte atılıyor" dedi.
Başkan Trump ve ekibi ateşkesin çökmesini istemiyor. İsrail'deki bazı aşırı sağcıların baskısına rağmen savaşın devam etmesine karşılar.
Hamas, Gazze Şeridi'nin bir moloz yığınına dönmüş olması nedeniyle rehine naaşlarına ulaşmak için vakte ihtiyaç olduğunu söylese de İsrail'de bazı aileler, Hamas'ın naaşların yerini bildiğini ve Gazze'de gücünü tekrar konsolide ederken İsrail'deki aileleri yıpratmak için bilinçli olarak bu süreci uzattığını savunuyor.
Ateşkesin üçüncü haftası
Gazze'de İsrail ve Hamas arasındaki ateşkes yaklaşık üç hafta önce yürürlüğe girmişti.
Anlaşmada Hamas'ın tüm canlı ve ölü rehineleri iade etmesi karşılığında İsrail ordusunun Gazze'den tamamen çekilmesi yer alıyordu.
Gazze'ye daha fazla yardımın girmesine izin verilmesi ve Filistinli mahpusların İsrail cezaevlerinden tahliyesi de anlaşmanın diğer maddeleri arasında.
Taraflar bugüne kadar anlaşmaya büyük oranda uymuştu.
Çatışmalar dursa da Gazze'de hasta ve yaralı çocuklar başta olmak üzere çok sayıda kişinin tedaviye erişimi hâlâ sağlanabilmiş değil.
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre (WHO) bu durumda olan yaklaşık 15 bin kişi var.
Bu yılın başlarında yürürlükte olan başka bir ateşkes anlaşması da İsrail'in hava saldırılarının ardından çökmüştü.
