ABD'de temyiz mahkemesi, gümrük tarifelerinin büyük kısmının yasadışı olduğuna hükmeden federal mahkeme kararına Trump yönetiminin itirazı ardından, temyiz sonuçlanıncaya kadar ithalat vergilerinin devamına karar verdi.
Beyaz Saray, ABD Başkanı Donald Trump'ın vergileri uygulayarak yetkisini aştığına karar veren alt mahkemenin kararının geçici olarak askıya alınması için temyize başvurmuştu.
New York'taki uluslararası ticaret mahkemesi 28 Mayıs'ta, başkanın acil durum yetkileri yasasına dayanarak uygulamaya koyduğu gümrük vergilerini engelledi.
Trump yönetimi bu kararı yargısal yetki aşımının bir örneği olarak niteledi ve kararı temyize götürdü.
Uluslararası ticaret mahkemesi, Başkan Trump'ın yetkilerini aştığını ileri süren bir dizi dava üzerine bu kararı almıştı.
Mahkeme, Beyaz Saray'ın başvurduğu acil durum yasasının, başkana neredeyse her ülkeye tek taraflı gümrük vergisi koyma yetkisi vermediğine hükmetmişti.
Bunun üzerine 29 Mayıs'ta Trump yönetimi temyiz mahkemesine gittiğini, eğer tarifeleri engelleyen mahkeme kararı durdurulmazsa bu kez Yüksek Mahkeme'ye gideceğini söyledi.
Beyaz Saray'ın yaptığı itirazın ardından, federal bir temyiz mahkemesi gümrük vergilerini yeniden yürürlüğe koydu. Tarifeler, dava sürerken yürürlükte kalacak.
Trump yönetimi, ticaret mahkemesinin emrini, ekonomik ve dış politika gündemlerinin merkezinde yer alan politikaları engelleyecek ve aylarca süren diplomatik müzakereleri boşa çıkaracak "yasal olarak savunulamaz" bir eylem olarak nitelendiriyor.
Beyaz Saray Basın Sözcüsü Karoline Leavitt, "Bu savaşı mahkemede kazanacağız" dedi.
Gümrük vergilerini engelleme kararı veren hakimlerden birinin Trump tarafından atanmış olması da konuşuluyor.
Dava bir grup Amerikan şirketi ile bazı eyaletler tarafından açılmıştı.
Kararda Beyaz Saray'a gümrük vergilerini resmen geri çekmesi için 10 gün süre tanındı.
Hakimler, ABD Anayasası'nın Kongre'ye, yabancı ülkelerle ticareti düzenleme konusunda münhasır yetkiler verdiğini ve bunun başkanın ekonomiyi koruma yetkisi tarafından geçersiz kılınmadığına hükmetti.
Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai karar için, Ulusal bir acil durumu nasıl ele alacağımıza karar vermek, seçilmemiş yargıçların görevi değildir" dedi.
ABD Temsilciler Meclisi'nin Dış İlişkiler Komitesi'nde görev alan kıdemli Demokrat Gregory W. Meeks kararı alkışladı ve gümrük vergilerinin "yürütme gücünün yasa dışı suistimali olduğunun" kanıtlandığını söyledi.
Meeks, Trump'ın "küresel ticaret savaşını meşrulaştırmak için uydurma bir ulusal kriz ilan ettiğini" savundu. Bunun ABD başkanının haklarını hukuka aykırı biçimde kullandığı anlamına geldiğini vurguladı.
Federal mahkeme ayrıca Trump yönetiminin Çin, Meksika ve Kanada'ya uyguladığı ayrı bir dizi vergiyi de engelledi.
Bu kararın Trump'ın ekonomi politikalarının önemli bir kısmına büyük bir darbe vurduğu belirtiliyor.
Karar temyiz sürecinden geçeceği için şimdilik vergilerde herhangi bir değişiklik olmayacak.
Çelik ve alüminyum gümrük vergileri, farklı bir yasaya tabi oldukları için etkilenmedi.
ABD Hazine Bakanlığı'na göre, tarifeler yürürlüğe girdiğinden beri gümrük vergilerinden 40 milyar dolardan fazla gelir elde edildi.
Beyaz Saray'ın temyizi kaybetmesi halinde bu miktarın büyük bir kısmının iade edilmesi gerekecek.
Piyasalar Trump'ı neden sevmedi?
Mahkeme kararının ardından Asya piyasaları Perşembe sabahı artışla açıldı.
Japonya ve Çin'de borsa yüzde 1.5 ve yüzde 0,7 yükseldi.
ABD'de vadeli işlem sözleşmeleri de artışa geçti. Bunun yanı sıra ABD doları, Japon yen'i ve İsveç frankı gibi para birimleri karşısında değerini artırdı.
Ne olmuştu?
ABD Başkanı, "Kurtuluş Günü" ilan ettiği 2 Nisan'da imzaladığı kararla 185 ülkeye yeni gümrük vergisi tarifeleri getirdi.
Tarifeler kapsamında ABD'nin ithal ettiği mallara yüzde 10 ila 50 arasında değişen gümrük vergileri uygulanacağı duyuruldu.
ABD'nin en fazla gümrük vergisi uyguladığı ülke listesinin başında Çin, Vietnam, Tayland ve Japonya gibi Asya ülkeleri geliyor.
Aralarında Türkiye'nin de olduğu bazı ülkelere ise yüzde 10 gümrük vergisi uygulanacağı açıklandı.
Ancak Trump daha sonra birçok ülkeye yönelik yaptırımları 90 günlüğüne askıya alıp ticari müzakerelere başladı.
