ABD Başkan Donald Trump’ın önümüzdeki hafta Suudi Arabistan’a yapacağı ziyarette ülkesinin artık Basra Körfezi’ne ''Arap Körfezi'' ya da ''Arabistan Körfezi'' diyeceğini açıklaması bekleniyor. Bu bilgi, iki ABD’li yetkili tarafından paylaşıldı.
Bu adım, İranlı yetkililerin sert tepkisine yol açtı.
Çarşamba günü açıklama yapan İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Orta Doğu’daki su yollarının adlarının 'belirli bir ulusa ait olmayı değil, insanlığın ortak mirasına duyulan saygıyı yansıttığını' söyledi.
Arakçi, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, “Basra Körfezi’nin tarihsel olarak yerleşmiş adını siyasi nedenlerle değiştirme çabaları, İran’a ve halkına yönelik düşmanca niyetin göstergesidir ve bu girişimler kesin şekilde kınanmaktadır,” dedi.
“Bu konuda atılacak dar görüşlü herhangi bir adımın, ne hukuki ne de coğrafi bir geçerliliği olacaktır. Böyle bir girişim, yalnızca İran’da, ABD’de ve dünyanın dört bir yanında farklı görüşlerden tüm İranlıların öfkesine yol açacaktır.”
İran’ın güney kıyısında yer alan bu su yolunun isminin değiştirilmesi yönünde Arap ülkeleri uzun süredir baskı yapıyor. İran ise körfezle olan tarihi bağlarını ısrarla koruyor.
İki ABD’li yetkili, salı günü Associated Press’e konuştu ancak konunun hassasiyeti nedeniyle isimlerinin açıklanmasını istemedi. Beyaz Saray ve Ulusal Güvenlik Konseyi ise yorum taleplerine henüz yanıt vermedi.
Basra Körfezi ismi 16'ncı yüzyıldan bu yana yaygın olarak kullanılıyor. Ancak “Arap Körfezi” veya “Arabistan Körfezi” ifadeleri, Ortadoğu’daki birçok ülkede daha sık tercih ediliyor. İran (eski adıyla Pers) hükümeti, 2012 yılında Google’a, haritalarında bu su yolunu isimsiz bırakması nedeniyle dava açma tehdidinde bulunmuştu.
ABD’deki Google Haritalar’da bu bölge “Persian Gulf (Arabian Gulf)” olarak gösterilirken, Apple Haritalar yalnızca “Persian Gulf” ifadesini kullanıyor.
ABD ordusu ise uzun yıllardır yayımladığı açıklamalarda ve görsellerde bu bölgeye tek taraflı olarak “Arabian Gulf” adını veriyor.
Bu körfezin ismi, ülkenin Pers İmparatorluğu geçmişine sahip çıkan İranlılar için oldukça duygusal ve sembolik bir mesele haline gelmiş durumda. Trump’ın başkanlık görevindeki ilk döneminde, 2017 yılında bu su yoluna “Arabian Gulf” demesi üzerine tartışmalar yaşanmıştı. Dönemin İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Trump’a “coğrafya çalışması” yapmasını önermişti.
Trump, ABD’nin resmî belgelerinde kullanılacak ismi değiştirebilir; ancak dünyanın geri kalanının bu körfeze ne isim vereceğini belirleyemez.
ABD’nin de üyesi olduğu Uluslararası Hidrografik Organizasyon (IHO), dünya üzerindeki tüm denizlerin, okyanusların ve seyrüsefere uygun suların düzenli biçimde haritalandırılması ve isimlendirilmesinden sorumlu bir kuruluş olarak çalışıyor.
Aynı su kütlesine ya da coğrafi unsura, ülkelerin kendi belgelerinde farklı isimler vermesi zaman zaman karşılaşılan bir durum.
Bu son hamle, Trump’ın birkaç ay önce ABD’nin Meksika Körfezi’ne artık “Amerika Körfezi” diyeceğini açıklamasının ardından geldi.
