BBC Türkçe
İsrail'in İran'daki nükleer tesislere ve füze üslerine saldırmasının ardından iki ülke arasındaki çatışmalar beşinci gününe girdi.
İki taraf saldırılarını 17 Haziran'da da sürdürdü.
Saldırılar sürerken ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, İran'ın hava sahasında kontrolü tamamen ellerinde tuttuklarını yazdı.
"İran'ın gökyüzünde çok sayıda iyi takip araçları ve başka savunma gereçleri vardı. Ancak bunlar Amerikan yapımı olanlarla karşılaştırılamaz. Hiçkimse bunu ABD'den daha iyi yapamaz."
ABD bugüne kadar savaşa müdahil olmadığını söyledi ancak İsrail'in gelişmiş hava kuvvetleri büyük oranda Amerikan yapımı ya da ortak üretilen teknolojiye dayanıyor.
Trump, İran'ın hava sahasını "biz" kontrol ediyoruz dedikten dakikalar sonra bir paylaşım daha yaptı ve İran'ın dini lideri Ali Hamaney ile ilgili "Nerede saklandığını biliyoruz. Çok kolay bir hedef ama şimdilik güvende, en azından şimdilik onu öldürmeyeceğiz" dedi.
Trump, son paylaşımında da büyük harflerle "Koşulsuz teslim" yazdı.
ABD, Orta Doğu'ya 'avcı uçakları gönderiyor'
Bu arada ABD Ordusu, Orta Doğu'da daha fazla avcı uçağı ve diğer türdeki uçakların konuşlandırılmasına karar verdi.
Reuters Haber Ajansına konuşa üç ABD'li yetkili bölgeye F-16, F-22 ve F -35 avcı uçaklarının gönderileceğnii söyledi.
Yetkililerden ikisi, droneların ve füzelerin düşürülmesinde kullanılan avcı uçaklarının gönderilmesinin savunma amaçlı bir önlem olduğunu vurguladı.
Pazartesi günü Washington'ın Avrupa'ya çok sayıda tanker uçak ve bir uçak gemisinin gönderildiği belirilmişti.
ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth bu ek güç sevkiyatının doğası itibarıyla savunma amaçlı olduğunu savundu.
ABD'nin Orta Doğu'da yaklaşık 40 bin askeri, hava savunma sistemleri, avcı uçakları ve savaş gemileri bulunuyor.
İran'dan İsrail'e 400'e yakın füze
İsrail, 13 Haziran Cuma gününden bu yana İran'dan atılan balistik füze sayısının 400'e yakın olduğunu duyurdu.
Bunun yanı sıra yüzlerce drone ile de saldırı yapıldığı kaydedildi.
İsrail'in bombardımanı da devam ediyor.
AFP haber ajansı öğle saatlerinde Tahran'da da patlamalar olduğunu bildiriyor.
İran Sağlık Bakanlığı, Cuma gününden bu yana 224 kişinin İsrail saldırılarında öldürüldüğünü açıkladı.
İran'da yaralı sayısıysa 1000'in üzerinde açıklanıyor.
Polonya, Çekya ve Slovakya vatandaşlarını İsrail'den tahliye ediyor.
İsrail: Tahran'da bir komutan öldürüldü
İsrail ordusu, 16 Haziran Pazartesi gecesi Tahran'da yapılan saldırıda Devrim Muhafızları komutanlarından Ali Şadmani'nin öldürdüğünü söylüyor.
Ali Şadmani geçen öldürülen Hatam el-Anbiya Karargahı'nın komutanı Gülam Ali Reşid'in yerine atanmıştı.
İran, Şadmani'nin ölümünü doğrulamadı.
İsrail ordusu, Şadmani'nin, 13 Haziran suikastleri sonrası ülkedeki en üst düzey askeri yetkili olduğunu da iddia etti.
İsrail 16 Haziran 2025'teki hava saldırısında Tahran'daki İran Radyo Televizyon Kurumu'nun (IRIB) genel merkezini hedef aldı. İran devlet medyası, saldırıda üç kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi.
Trump: 'Herkes Tahran'ı terk etmeli'
ABD Başkanı Donald Trump, kendi sosyal medya platformu Truth Social'da yaptığı paylaşımda "Herkes derhal Tahran'ı terk etmeli" dedi.
Bu çağrı, İsrailli yetkililerin pazartesi günü Tahran'ın kuzeydoğusundaki sivillere yönelik tahliye uyarısının ardından geldi.
Trump paylaşımında ayrıca, İran'ın son nükleer müzakerelerde kendisinin önerdiği anlaşmayı imzalaması gerektiğini yazdı.
"Basitçe söylemek gerekirse, İRAN'IN NÜKLEER SİLAHI OLAMAZ. Bunu defalarca söyledim! Herkes hemen Tahran'dan ayrılmalı!" dedi.
CNN'in Beyaz Saray kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, Trump'ın Tahran'ın tahliye edilmesine yönelik paylaşımı, İran'a "derhal masaya otur" mesajı verme amacı taşıyor.
16 Haziran'da Tel Aviv'de Bnei Brak bölgesinde acil durum görevlileri, İran'ın füze saldırısında doğrudan isabet alan bir evdeki yaralıları arıyor
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ise sosyal medya paylaşımında Trump'ın gerçekten diplomatik bir çözüm istemesi durumunda "Washington'dan yapılacak tek bir telefonun Netanyahu'yu susturmaya yeteceğini" söyledi.
Ancak ABD'nin doğrudan çatışmaya dahil olması halinde "her türlü müzakere olasılığının yok olacağı" uyarısında bulundu.
Londra merkezli İran International televizyon kanalına konuşan Başbakan Binyamin Netanyahu, İsrail'in İran'ın nükleer ve balistik füze programlarına önemli ölçüde zarar verdiğini ancak güçlerinin daha fazla zamana ihtiyacı olduğunu söyledi.
Netanyahu yine İran'da rejim değişikliğine işaret etti ve İsrail saldırılarının İranlılara İslam Cumhuriyeti'ni devirme şansı verdiğini söyledi.
17 Haziran'da da Almanya Başbakanı Friedrich Merz, İsrail'in İran saldırılarını savundu.
ZDF televizyonuna konuşan Merz, "İsrail'in hepimiz adına kirli işi yapıyor. Biz de bu rejimin mağduruyuz. Molla rejimi dünyaya ölüm ve yıkım getirdi" dedi.
İsrail'in İran'a yönelik saldırılarının ardından dumanlar arasında sokakta toplanan insanlar (15 Haziran)
CENTCOM'a ek askeri kapasite
ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, 16 Haziran akşamı X'te yaptığı paylaşımda, Ortadoğu'nun da dahil olduğu ABD Merkez Komutanlığı (CENTCOM) sorumluluk alanına "ek askeri kapasite" gönderilmesi talimatı verdiğini duyurdu.
ABD'li yetkililer, Washington'un İsrail'in İran'a yönelik saldırılarına katılmadığını açıkladılar.
Trump her ne kadar Ulusal Güvenlik Konseyi'ni toplantıya çağırsa da, bu doğrudan bir askeri müdahale anlamına gelmiyor.
BBC'nin ABD'deki yayın ortağı CBS, Konsey'in İsrail'in geçen haftaki saldırılarından bu yana sürekli teyakkuz halinde olduğunu bildirdi.
Savunma Bakanı Hegseth, bölgeye yapılan askeri sevkiyatın tamamen "savunma amaçlı" olduğunu yineledi.
Natanz'da direkt saldırı izi
BM'ye bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, Natanz'daki uranyum zenginleştirme tesisinin yer altı bölümlerinde saldırının "direkt izi" olduğunu aktarıyor.
Kurum yetkilileri, tespiti uydu görüntülerine dayandırıyor.
Çok sayıda Tahranlı şehri terk etmeye çalışıyor. Kent genelinde trafik sıkışık halde (16 Haziran)
Natanz, başkent Tahran'ın yaklaşık 225 km güneyinde yer alıyor.
Atom Enerjisi Kurumu, bir sızıntı olup olmadığına ilişkin açıklama yapmadı.
BBC News'e konuşan uzmanlar, vurulan tesislerin Çernobil veya Fukuşima'daki felaketlere benzer bir "nükleer" risk oluşturmadığına işaret ediyor.
Zenginleştirme tesislerinin nükleer yakıt üretimi için kullanıldığı, nükleer reaksiyon işlemi yapılmadığı kaydediliyor.
Bangor Üniversitesi'nden Profesör Simon Middleburgh anlatıyor:
"Nükleer bir reaksiyonun gerçekleşmesi muhtemel değil. Bu nedenle oluşabilecek tehlikeler yerel ölçekte kalacaktır ve tesis etrafındaki sınırlı yasak bölgenin ötesinde radyasyon riski oluşturmayacaktır"
'10 milyon insan Tahran'ı nasıl tahliye edebilir?'
Ghoncheh Habibiazad – BBC Farsça Servisi
Tahran'dan kaçmaya çalışanların sayısı her geçen saat artıyor. Ancak trafik, son birkaç gündür olduğu gibi hâlâ felç durumda.
Tanıdığım bir aile, normalde 3 saat sürecek bir yolculuğu 14 saatte tamamlayarak Tahran'dan çıkabildi. "Şanslıyız" dediler. Aynı duyguyu birçok kişi paylaşıyor; kaçabilenler sevdiklerinin hâlâ şehirde olmasından endişe duyuyor.
Bu gece Tahran'dan çıkıp çıkmadıklarını sorduğum bir arkadaşım, "Yollar zaten kilit. Şu an çıkıp trafiğin içinde takılı kalmak mantıklı değil," dedi.
Dün İsrail Başbakanı Netanyahu, Tahran'ın bazı bölgelerindeki halktan tahliye olmalarını istedi. Bu gece de Trump, "Herkes tahliye edilmeli" dedi.
İranlıların mesajlaşma uygulamalarındaki grup sohbetleri tamamen politik sohbetlere ve hedef alınan bölgelerle ilgili bilgi paylaşımına dönüştü.
Şu an Tahran'da saat 04:30. Bazı insanlar hâlâ uyanık… ya da hiç uyuyamadı.
Bir oyun yayıncıları grubunda biri, "Hem fiziksel hem duygusal olarak çok yorgunum. Dört gecedir hiç uyumadım," dedi.
Bir diğeri ise "10 milyon insan Tahran'ı nasıl tahliye edebilir ki?" diye sordu.
.
İsrail'in İran devlet televizyonunu vurduğu anlar
