Gülsen Solaker
Deutsche Welle (DW) Türkçe Yayını
TSK bugün yapılan törenle Katar ortaklı BMC'nin ürettiği Altay tanklarını teslim almaya başladı. Peki Almanya'nın ambargosuyla geciken projede bugüne kadar neler yaşandı? Tankın özellikleri ve tartışmalar neler?
Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) ana muharebe tankı ihtiyacının yerli imkanlarla karşılanması için geliştirilen Altay Tankı Projesi'nde ilk teslimat bugün yapıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katıldığı törenle ilk üç tank TSK envanterine girmiş oldu.
Türkiye'de ordu, halen Leopard 2A4, M60TM ve modernize edilmiş M48 tanklarını kullanırken, Altay'ın envantere girmesiyle eski nesil tankların kademeli olarak emekliye ayrılması planlanıyor.
Peki, üretim ve geliştirme sürecini Koç Holding bünyesindeki Otokar'ın üstlendiği, seri üretim ihalesi ise Katar ortaklı BMC'ye verilen proje nasıl ortaya çıktı ve hangi süreçlerden geçti?
Yerli tank fikri nasıl oluştu?
Projenin başlangıcı 1990'lı yıllara kadar uzanıyor. Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından kullanılan ana muharebe tanklarının üretimi, geliştirilmesi ve bakımı için bağımsız ve sağlam bir altyapı kurmak amacıyla 1990'ların ortalarında ilk girişimlerde bulunuldu.
Bu kapsamda Türkiye'nin kendi tankını üretebilmesi için 1997 yılında "Tank 2000" projesi gündeme geldi. TSK ile Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB), Kara Kuvvetleri Komutanlığının kullanacağı 250 adet modern tankın seçimine yönelik bir ihale açtı.
İhale kapsamında ana yüklenici bir Türk, alt yüklenici ise yabancı bir firma olacaktı. İhaleye katılan farklı ülkelerin tankları iki yıl süreyle deneme testlerine tabi tutuldu ve ihalenin galibi Alman Leopard 2A6TR tankı olarak açıklandı.
Ancak Almanya o dönemde, Türkiye'ye Leopard 2A6TR ihracatına "teknoloji transferi sağlanacak olması" gerekçesiyle izin vermedi. Alman şirketi Krauss-Maffei Wegmann'ın Türkiye'de kuracağı fabrikalarda üretilecek olan Leopard 2A6TR, ihracat onayı alınamadığı için üretime geçemedi ve proje iptal edildi.
Türkiye bunun üzerine 2006 yılında tank ihtiyacını karşılamak üzere Almanya'dan 354 adet Leopard 2A4 tankını hazır halde temin etti.
Altay tankının özellikleri neler?
"Tank 2000" projesiyle teknoloji transferi sağlanamayışı Türkiye'de yerli üretim fikrinin önemini artırdı.
Bu çerçevede 2007 yılında Altay Tankı Tasarım ve Prototip üretimi ihalesi yapıldı. Otokar tarafından geliştirilip üretilen ilk prototipler Savunma Sanayii Başkanlığına 2017'de teslim edildi. İkinci dönem ihale ise 2018'de yapıldı, yarışmayı BMC şirketi kazandı.
BMC tarafından güç grubu dahil yenilenen ve "Yeni Altay" olarak adlandırılan iki adet prototip testler için TSK'ya 23 Nisan 2023'te teslim edildi.
Ana yüklenici olan BMC, sözleşme kapsamında TSK için 250 adet tank üretecek. Projede büyük çoğunluğu yerli 200'ye yakın alt yüklenici firma da bulunuyor.
Altay tankı NATO standartlarına uygun ve ittifak ile uyumlu mühimmatlar kullanabiliyor.
Katar ortaklı BMC'nin internet sitesindeki bilgilere göre araç, bin 500 beygir gücündeki dizel motoru sayesinde saatte 65 kilometre hıza çıkabiliyor ve 52 dereceye kadar olan hava sıcaklıklarında güvenle çalışabiliyor.
Tankın koruma, atış kontrol, komuta kontrol ve iç haberleşme sistemlerini ise Aselsan geliştiriyor.
Yerli motor üretilebilecek mi?
Altay projesinde zaman zaman gündeme gelen bir husus da tank için motor bulunamaması ve Türkiye'nin kendi motorunu üretememesi oldu.
Alman hükümetinin, Suriye'ye yönelik kara operasyonları nedeniyle Türkiye'ye motor ihracatını 2019 yılında durdurmasının ardından Ankara Güney Kore ile irtibata geçti.
Almanya'nın ambargosu nedeniyle projenin sekteye uğramasının ardından halihazırda ilk üretimler Güney Kore'den tedarik edilen güç grubu ile yapılıyor.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Yankı Bağcıoğlu Eylül 2025'te yaptığı bir açıklamada, sürece ilişkin şu eleştirileri getirmişti:
"Yerli firmamız Otokar, 6,5 yıl süren bir çalışmayla 2012-2016 yılları arasında dört adet Altay tankı üretti. Bu tanklar 2017'de başarıyla denendi. Ancak bu tecrübeye rağmen, 2018 yılında seri üretim işi başka bir firmaya (BMC) verildi... Kamuoyuna da net ve şeffaf bilgiler verilmedi, firmaların üretim kapasitesi yeterince denetlenmedi. Motor ve transmisyon gibi kritik parçalar için dışa bağımlılık görmezden gelindi. Yerli motor çalışmaları zamanında başlatılmadı."
Türkiye basınında, ilk etapta 85 adet T1 varyantının Güney Kore'den ithal edilen motorla üretileceği, ardından yerli motora sahip T2 versiyonlarının üretileceği iddia ediliyor.
BMC ve AKP'li yetkililer, Altay için üretilen yerli motorun testlerinin devam ettiğini açıklamıştı.
