Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) eylül ayı enflasyon rakamlarını açıkladı.
Enflasyon eylülde aylık bazda yüzde 3,23 oldu. Yıllık bazda ise yüzde 33,29 olarak açıklandı.
TÜFE'deki (2003=100) değişim 2025 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 3,23 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 25,43 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 33,29 artış ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 38,36 artış olarak gerçekleşti.
TÜFE GIDA VE ALKOLSÜZ İÇECEKLERDE YILLIK YÜZDE 36,06 ARTTI
En yüksek ağırlığa sahip 3 ana harcama grubunun yıllık değişimleri; gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 36,06 artış, ulaştırmada yüzde 25,30 artış ve konutta yüzde 51,36 artış olarak gerçekleşti. İlgili ana grupların yıllık değişime olan etkileri ise gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 8,60, ulaştırmada yüzde 4,15 ve konutta yüzde 7,85 oldu.
TÜFE GIDA VE ALKOLSÜZ İÇECEKLERDE AYLIK YÜZDE 4,62 ARTTI
En yüksek ağırlığa sahip 3 ana harcama grubunun aylık değişimleri; gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 4,62 artış, ulaştırmada yüzde 2,81 artış ve konutta yüzde 2,56 artış olarak gerçekleşti. İlgili ana grupların aylık değişime olan etkileri ise gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 1,11, ulaştırmada yüzde 0,44 ve konutta yüzde 0,44 oldu.
İSTANBUL'DA EYLÜL ENFLASYONU HESAPLANDI
İstanbul'da eylül ayında bir önceki aya kıyasla perakende fiyatlar yüzde 3,19 toptan fiyatlar yüzde 1,29 arttı.
Eylülde aylık bazda Tüketici Fiyat İndeksi'ndeki artış oranı en fazla eğitimde yüzde 24,26 olarak artış gösterdi. Ulaştırmada yüzde 40,40 , gıda ve alkolsüz içecek harcamaları grubunda yüzde 3,85, eğlence ve kültürde yüzde 3,15 oldu.
Lokanta ve otellerde yüzde 2,57, konutta yüzde 2,28, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 1,95, ev eşyasında yüzde 1,82, giyim ve ayakkabıda ise yüzde 0,36 olarak gerçekleşti.
GEÇMİŞE DÖNÜK ENFLASYON RAKAMLARI
Ağustos: 2.04
Temmuz: 2.06
Haziran: 1.37
Mayıs:1.53
Nisan: 3.00
Enflasyon Araştırma Grubu'na (ENAG) göre ise Tüketici Fiyat Endeksi Eylül ayında %3,79 artarken, yıllık enflasyon %63,23 oldu.
Reuters'ın 26 Eylül'de yaptığı ankete göre, Eylül'de aylık enflasyonun eğitim ve gıda fiyatlarındaki artışların etkisiyle %2,6 olması bekleniyordu.
Anadolu Ajansı (AA) Finans'ın 26 ekonomistin katılımıyla gerçekleştirdiği ankete göre ise, Eylül ayında aylık enflasyonun %2,47 olacağı tahmin ediliyordu.
Ekonomistler nasıl yorumladı?
Topkapı Üniversitesi Rektörü Prof. Emre Alkin "Merkez Bankası Yönetimlerinin kontrollerinde olmayan meselelerle alakalı kesin görüş belirtmesinin 'iddialı' olmak değil, sadece 'iddiacı' olmak anlamına geldiğini bir kez daha tecrübe ettik. Gerçeklerle değil modellerle yaşamaya devam etsinler" dedi.
Finansal analist Tunç Şatıroğlu, enflasyonun beklenti üstü gelmesinin "genişlemeci para politikasının doğal sonucu" olduğunu söyledi.
Anadolu Yatırım Genel Müdürü Dr. Nuri Sevgen "Bu verilere göre TCMB faiz indirimine bu ay devam etmez gibi" dedi.
Bluebay Varlık Yönetimi'nden Tim Ash, Eylül'de yüksek gelen enflasyonun, Merkez Bankası'nın neden faiz indirimini erken ve yüksek oranda yaptığını sorgulattığını yazdı ve kredibilitesi sarsılan Merkez Bankası'nın bundan sonra daha şahin bir politika izlemesi gerektiğini ekledi.
A1 Capital Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Baki Atılal, yıl sonu enflasyon tahminini %31,15-33,52 aralığında açıklarken "Bu da hem 2025 hem 2026 için revizyon gerekli demek. Üstelik bu yıl elektrik ve doğalgaz zammı da yok" dedi, Merkez Bankası'nın faiz indirimlerinde yıl sonuna kadar 150 baz puan ile devam edebileceğini söyledi ve "Asgari ücret artışı da minimum %20" diyerek yıl sonu tahminin paylaştı.
Ekonomist ve BirGün gazetesi yazarı Güldem Atabay, "Enflasyonda katılık dönemi, patinaj dönemi başladı. 2025 sonu %30 altı imkansız, 2026 sonu %16 zaten imkansız" ifadelerini kullandı.
İktisatçı Mustafa Sönmez, Eylül'de yıllık bazda fiyat artışının en yüksek olduğu kalemlerin %80 ile taze meyve, %71 ile eğitim ve %69 ile kira olduğuna dikkat çekerken "Gıda ve konut fiyatlarındaki artışa teslim bir iktidar var" dedi.
Ekonomi gazetesi yazarı Alaattin Aktaş, "Ağustos sonunda yüzde 32,95'e gerileyen yıllık artış eylül sonunda yüzde 33,29'a çıktı. Bu dezenflasyon sürecinin kesintiye uğraması demek" ifadelerini kullandı.
Faiz indirimleri devam ediyor
TCMB Eylül ayında politika faizini 250 baz puan indirerek %40,5'e çekti.
Mart ayından beri yapılan ilk faiz indirimi beklentilerin üzerinde gerçekleşti.
19 Mart'ta İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne operasyon ile başlayan süreçte Türk lirası dolar karşısında rekor düşük seviyeye gerilemişti.
Bunun üzerine tekrar artırılan faiz Temmuz ayından itibaren tekrar düşürülmeye başlandı.
Amerikan yatırım bankası Morgan Stanley, enflasyon verilerinin yakından takip edileceğini ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) son zamanlarda gıda ve hizmetlerle ilgili enflasyonist baskılara dikkat çektiğini belirtmişti.
Ağustos ayında enflasyon beklentilerin üzerinde seyretmişti.
TÜİK, Ağustos ayında enflasyonu %2,04; yıllık enflasyonu ise %32,95 olarak açıklamıştı.
Akademisyenlerden oluşan Enflasyon Araştırma Grubu ENAG'a göreyse Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Ağustos ayında %3,23 artarken yıllık enflasyon %65,49 oldu.
Enflasyon, fiyatlar genel düzeyindeki yüzdelik artış anlamına geliyor.
TÜFE ise insanların satın aldığı mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimleri ölçüyor.
Merkez Bankası enflasyonun 2025 yılı sonunda %24 seviyesinde gerçekleşeceğini tahmin ediyor.
