İstanbul merkezli Uluslararası Döner Federasyonu (UDOFED), dönerin yalnızca "Türk usulü" hazırlanması halinde Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde bu adla satılmasına ilişkin tescil başvurusunu geri çekti.
AB Komisyonu Sözcüsü, Perşembe günü yaptığı açıklamada, "Döner'in Geleneksel Özel Ürün Garantisi (TSG) olarak tescili başvurusu 23 Eylül 2025 tarihinde geri çekilmiştir" ifadesini kullandı. Böylece başvuru sürecinin otomatik olarak sona erdiği kaydedildi.
UDOFED'in geri çekme kararının gerekçesi açıklanmazken, AB kulislerinde, olası bir ret kararının önüne geçilmek istendiği yönünde değerlendirmeler yapılıyor. Komisyon ve üye devletler nezdinde Türkiye'den gelen başvuruyu destekleyenlerin yok denecek kadar az olduğu belirtiliyor.
En sert itiraz Almanya'dan gelmişti
Türkiye'nin girişimine en sert itiraz Almanya'dan gelmişti. Dönerin ülkedeki en yaygın hazır yiyeceklerden biri olması ve sektörün güçlü örgütlenmesi nedeniyle Federal Gıda ve Tarım Bakanlığı, Avrupa Türk Döner Üreticileri Derneği ve Almanya Otel ve Restoran Birliği (Dehoga) başvuruya karşı çıktıklarını açıklamıştı.
Etin uzun yıllar boyunca çok ucuz olduğu Almanya'da döner fiyatları senelerce 3-4,5 euro arasında seyretmişti. Son yıllarda ise Almanya'da da et fiyatları yükseldi ve döner 10 euro sınırına dayandı. Dönerin 3 euro olduğu 2018'den bir reklam afişi görülüyor… Fotoğraf: Sascha Steinach/IMAGO
Bavyera Eyalet Başbakanı Hristiyan Sosyal Birlik (CSU) partili Markus Söder ile Yeşiller partisinden eski Gıda ve Tarım Bakanı Cem Özdemirde başvurunun önde gelen karşıtları arasında yer almıştı. Özdemir, Türkiye'den gelen girişimi, "Döner Almanya'ya aittir. Burada nasıl hazırlanıp yenileceğine herkes kendi karar verebilmeli" sözleriyle eleştirmişti.
Tartışmanın Almanya'da neden bu kadar itiraza yol açtığını, Avrupa Türk Döner Üreticileri Derneği'nin internet sayfasındaki veriler de ortaya koyuyor. Dernek, Avrupa çapında günde yaklaşık 400 ton döner üretildiğini ve sektördeki çalışan sayısının da yaklaşık 60 bin olduğunu tahmin ediyor. Almanya'da döner sektörünün yıllık cirosunun yaklaşık 2,4 milyar euro, Avrupa genelinde ise 3,5 milyar euro olduğu tahmin ediliyor.
Türkiye'nin talebi kabul edilse ne olacaktı?
Brüksel'in başvuruyu kabul etmesi halinde, AB genelinde döner adıyla satış yapan işletmelerin yalnızca tarifede belirtilen koşullara uygun üretim yapması, restoranların da Türkiye tarafından belirlenen kriterlere göre üretilen gıdaları döner olarak adlandırması gerekecekti.
Türkiye'den yapılan başvuruda, dönerde dana ve hindi etinin kullanılamayacağı gibi maddeler de yer alıyordu. Ancak Almanya, ülke mevzuatında dönerin bu etlerle birlikte tanımlandığını vurgulayarak başvuruya Brüksel nezdinde itirazda bulunmuştu.
