Ruth Clegg
BBC Sağlık Muhabiri
BBC Türkçe
Bir araştırmada tavsiye edilen günlük adım sayısını şüpheye düşüren bulgular elde edilirken, sık sık üzerinde çalışmamız söylenen diğer bazı sağlık hedeflerine göz atıyoruz.
Bu hafta yayımlanan bir araştırma, günde 10 bin adım atmanın hepimizin inandırıldığı gibi bir sağlık ütopyası olmadığını ortaya koyduğunda sanki toplu bir rahatlama yaşandı.
Sadece 7 bin adıma ulaşmamız gerektiği haberi, bizi hararetli adım saymalarımızı tam anlamıyla durdurmaya yetti.
Peki ya birçoğumuzun üzerine yemin ettiği diğer sağlık hedeflerinden bazıları neler?
Hedefin gerisinde kalsak da uzun, sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürebilir miyiz?
Yaygın olarak atıfta bulunulan sağlıklı yaşam tarzı kriterlerinden birkaçını ele aldık, neden var olduklarına dair bir fikir edinmek için çeşitli uzmanlarla inceledik, sağlık iddialarını araştırdık ve en önemlisi kaçamak için herhangi bir manevra alanı olup olmadığını sorduk.
Uyku, hayatımızın büyük bir bölümünü ayırmamızı gerektirecek kadar önemli mi?
Ne kadar egzersiz yeter?
Peki ya su içmek? Gerçekten ne kadarına ihtiyacımız var?
Günde 6-8 bardak su içmek gerek
İngiltere Sağlık Hizmetleri Kurumu NHS'e göre bir yetişkin günde ortalama altı ila sekiz bardak (1,5-2 litre) su içmeli. Ancak, belki de süslü mataralarınızı sandığımız kadar yanımızda taşımamıza gerek yok.
Edinburgh Üniversitesi'nden böbrek uzmanı Prof. Neil Turner, binlerce yıl bir litre ya da herhangi bir ölçü biriminin ne olduğunu bilmeden yaşadığımızı söylüyor.
"Demek istediğim, farelerin ne kadar içmeleri gerektiğini söyleyen yanıp sönen su şişelerine ihtiyaçları yok. Neden bizim olsun ki?" diyor Turner ve ekliyor:
"Bedenlerimiz her şeyi doğru yapmak üzere kurulmuştur - Acıktığımızda yeriz, nefes almamız gerektiğinde nefes alırız ve susadığımızda içeriz."
Gerçekten bu kadar basit mi?
Prof. Turner'a göre, bu kural büyük çoğunluğumuz için geçerli. Böbrek rahatsızlığı gibi özel durumları olanların ise daha fazla su içmesi gerekebilir.
Turner, sağlıklıysak ve idrarımız koyu renkliyse, yeterince su içmediğimiz için paniğe kapılmamamız gerektiğini, bunun böbreğin işini yaptığı anlamına geldiğini söylüyor. Böbreğin vücudumuzda su depoladığını ve bize vücudumuzun susadığımızı söylemesi gerektiğini anlatıyor.
Performans beslenme uzmanı Dr. Linia Patel ise aynı fikirde değil.
Patel; beden ölçülerimiz, vücut ısımız, alkol alıp almadığımız gibi faktörlere bağlı olarak farklı miktarlarda su içebileceğimizi söylüyor. Ancak günde 1,5 ila 2 litre su içmenin-, özellikle kadınlar için iyi bir hedef olduğunu düşünüyor:
"Kadın sağlığı açısından kesinlikle söyleyebilirim ki, çalıştığım yerde gördüğüm şey susuz kalmakla [ilişkili] birçok semptom. Yorgunluk, kabızlık, beyin sisi, açlık hissi [veya] aşerme olabilir."
Patel# eğer sorun hidrasyonla ilgiliyse, bunun "tutarlı davranırsanız düzeltilmesi kolay bir sorun" olduğunu söylüyor.
İngiltere'de 'Her gece en az 7 saat uyuyun' tavsiyesi
Uykuya geçecek olursak - İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS) ortalama bir yetişkin için her gece yedi ila dokuz saat arasında uyku öneriyor ve bu konuda fazla manevra alanımız da yok.
Uyku bozuklukları uzmanı Prof. Ama Johal, uykunun hayati önem taşıdığını; uyku olmadan yaşamımızdan yılların eksilmeye başladığını söylüyor:
"Kanıtlar ortada. (Yeterli uykunun) Sağlık açısından birçok faydası olduğunu gösteren çok sayıda araştırma var.
"İyi bir gece uykusu - yani en az yedi saatlik kaliteli bir uyku - obezite, diyabet, depresyon riskini azaltır ve son olarak ölüm oranlarını düşürür."
Bu konuda 10 bin İngiliz memur üzerinde yapılan bir araştırmaya işaret ediyor Johal.
Bu araştırmada gecede beş saatten az uyuyanların erken ölüm riski daha yüksek çıkmıştı.
Ancak önerilen minimum süreyi bir saat kısaltıp, gecede altı saatle yetinebilir miyiz?
Prof Johal "Hayır. Sınırı düşürdüğümüz anda, insanların daha az süre uyumanın normal olduğunu düşünme riski var" diyor.
Peki ya şekerleme?
"Vücutlarımız gün içinde şekerlemelere çok farklı tepkiler veriyor ve sonuçta gece boyunca kaçırdığımız saatleri gün içinde uyuyarak telafi etmeye çalışırsak, geceleri uykuya dalmakta zorlanırız" diyor Johal.
Ancak aramızdaki şekerlemeciler için her şey bitmiş değil. Gün içinde kısa bir şekerlemenin beyni genç tutabileceğini ve hatta bir gece önceki yetersiz veya bozuk uykuyu telafi edebileceğini gösteren çalışmalar var.
Prof. Johal, önerilen miktarı uyumakta zorlananlara, haftada birkaç gece iyi uykuyu hedeflemelerini ve uykunun öneminin daha fazla farkında olmalarını öneriyor.
Emily Thornton ve Lucy Hird yürüyüş tutkunu olmalarına rağmen, uyumakta güçlük çekiyorlar.
Emily ve Lucy, Manchester'da yaşayan ve yürüyüş yapmayı çok seven iki kadın.
İkisi de anksiyeteleri nedeniyle uyuklamakta zorlanıyorlar.
Ancak gecede yedi saat uyku hedefinin "üzerinde çalıştıkları" bir şey olduğunu söylüyorlar.
Haftada 150 dakika egzersiz ve iki kuvvet antrenmanı seansı hedefi gerçekçi mi?
Fakat Emily ve Lucy egzersiz söz konusu olduğunda kesinlikle doğru yoldalar.
Yürüyüş grupları sayesinde, sadece ruh sağlıklarını iyileştirmekle kalmadıklarını, aynı zamanda diğer birçok kadınla buluşmalarını sağlayan bir yürüyüş sevgisi bulduklarını söylüyorlar.
Tüm sağlık kriterlerine uymaya çalışmadıklarını, çünkü "hayatın yollarına çıktığını" söylüyorlar. Ancak günde 7 bin adım atıyorlar ve hafta sonları uzun, düşük tempolu yürüyüşler yapıyorlar.
NHS haftada 150 dakika egzersiz ve iki kuvvet antrenmanı seansı yapılmasını öneriyor. Bu hedef çoğu kişi için ulaşılabilir mi?
Seçkin sporcuları eğiten bir spor beslenme uzmanı olan Dr. Sinead Roberts, meseleye pragmatik yaklaşıyor.
Orta düzeyde kuvvet antrenmanı ve fiziksel aktivite kas kütlesini korumanın yanı sıra sakatlanmalara karşı direnç ve bağışıklık sistemimizi desteklemek için hayati önem taşısa da, önerileri hayatınıza uyacak şekilde uyarlamanız gerektiğini söylüyor.
"Kurallar aptalların itaati ve bilge insanların rehberliği içindir" diyor Roberts ve ekliyor:
"Hiçbir şey yapmayan arkadaşlarım var ve bu gerçekten belli oluyor, '80 yaşında biri gibi yürüyorsun!
"Ancak haftada bir kuvvet seansı ve orta düzeyde egzersiz yapıyorsanız, bu kesinlikle iyi bir şeydir. Yapabiliyorsanız daha fazlasını yapmaya çalışın."
Bir otoyol benzetmesi yapıyor Roberts:
"Sağlıklı kalmak için ne kadar çok şey yapabilirsek yol o kadar genişler. Bu da bazen yoldan tamamen çıkmadan rotamızdan çıkabileceğimiz anlamına gelir.
"Tüm bu kriterler birbiriyle bağlantılı. Sadece sağlıklı bir şey yapıp, diğerlerini göz ardı edemezsiniz. Aynı şekilde, hepsini başarmak için kendinize çok fazla baskı yapmanıza da gerek yok."
Bu tutum, bazı sağlık kriterlerini memnuniyetle "aştıklarını" söyleyen Emily ve Lucy ile örtüşüyor:
"Örneğin, beş dakika meditasyon yapabiliriz [Ki bu hiç yoktan iyidir], ancak önerilen hedefe ulaşamadığımız için stres yapmayız."
10 dakika bilinçli farkındalık tavsiyesi
NHS, Every Mind Matters kampanyası aracılığıyla günde 10 dakika bilinçli farkındalık tavsiye ediyor.
Temel olarak, geleceğe kafa yormak veya geçmişi düşünmek yerine, dikkatinizi ana veriyor, içimizde ve dışımızda neler olup bittiğini fark ediyor, düşüncelerimizin yargılamadan geçip gitmesine izin veriyoruz.
Bazı çalışmalar, bilinçli farkındalık gibi faaliyetlerin olumlu bir etkiye sahip olabileceğini ve ayrıca beynin yapısını değiştirmeye yardımcı olabileceğini öne sürüyor.
