İngiltere'de yayımlanan ve uluslararası alanda bilinen bir gazete olan The Guardian, Türkiye'nin Avrupa'nın çöplüğüne dönüştüğünü vurguladığı bir yazıya yer verdi.
"‘Sıfır Atık’ İddiası ve Avrupa’nın Çöplüğü Olma Gerçeği" vurgusu yapılan Alexander Clapp imzalı kapsamlı araştırma içeren habere göre, İngiltere’den Türkiye’ye gönderilen plastik atıkların ardında ölümcül bir sistem işliyor. Yeni podcast serisi Boy Wasted, İstanbul’daki geri dönüşüm tesislerinde Afgan mültecilerin modern kölelik koşullarında çalıştırıldığını ve yüzlercesinin hayatını kaybettiğini ortaya koyuyor.
Gazeteci Adnan Khan’ın saha araştırmaları ve ENDS Report ile De Groene Amsterdammer işbirliğiyle yayımlanan Boy Wasted podcast, geri dönüşüm endüstrisinin görünmeyen insan maliyetine ışık tutuyor. İşçilerin 14–16 saat boyunca güvenliksiz makinelerle çalıştığı, bazı mültecilerin fabrikaların depolarında su ve tuvalet olmadan yaşadığı belirlendi.
İSİG Meclisi’nin yaptığı analiz, Türkiye’de geri dönüşüm sektöründe her ay ortalama iki işçinin pres makineleri, yangın veya kazalar nedeniyle öldüğünü ortaya koydu. Son on yılda ölenlerin sayısı 200’ü geçti. İşverenlerin bu ölümleri “kan parası” adıyla işletme bütçesine dahil ettiği belirtiliyor.
Çin’in 2018’de plastik atık ithalatını yasaklamasının ardından Türkiye, İngiltere’nin başlıca plastik atık ithalatçısı haline geldi. Ancak bu atıkların önemli bir kısmı geri dönüştürülmek yerine yasa dışı tesislerde yakılıyor. Podcast yapımcıları, bu süreci “atık sömürgeciliği” olarak tanımlıyor.
Çevreciler, İngiltere’nin her yıl milyonlarca ton çöp ihraç ederek sorumluluğu başka ülkelere yüklediğini vurguluyor. Yetersiz denetimler nedeniyle, İngiltere limanlarından çıkan yaklaşık 9 milyon konteynerin sadece %0,02’si kontrol edilebiliyor.
Podcast, hem insan hakları hem de çevresel yıkım açısından büyük bir skandalın gözler önünde yaşandığını belirtiyor. Araştırmacılar, mülteci ölümlerine yol açan bu sistemin görmezden gelinmemesi gerektiğini ifade ediyor.
AYRINTILAR ŞÖYLE:
‘Suç ve ölümlerle dolu bozuk bir sistem’ – İngiltere’nin çöpü Türkiye’de mülteci kanıyla geri dönüyor.
🔹 Yeni podcast Boy Wasted, İngiltere’den Türkiye’ye gönderilen plastik atıkların ardındaki karanlık gerçeği açığa çıkarıyor. İstanbul’daki geri dönüşüm tesislerinde Afgan mülteciler modern kölelik koşullarında çalıştırılıyor.
🔹 Araştırmaya göre, son 10 yılda 200’den fazla işçi (çoğu mülteci) geri dönüşüm fabrikalarında pres makinesi, yangın veya patlamalar sonucu öldü. Aylık ortalama 2 ölüm kaydediliyor. ️
🔹 Çalışma koşulları dehşet verici: İşçiler 14–16 saat çalışıyor, bazıları fabrikaların depolarında kalıyor. Güvenlik önlemleri yok, işverenler ölüm tazminatını “işletme bütçesi”ne dâhil ediyor.
🔹 Çin’in 2018’de plastik atık ithalatını yasaklaması sonrası Türkiye, İngiltere’nin en büyük “çöp ihracat” noktası oldu. Ancak binlerce ton atık, geri dönüştürülmek yerine yakılıyor.
🔹 Çevreciler bu süreci “atık sömürgeciliği” olarak adlandırıyor. Yetersiz denetimle, yılda 9 milyon konteynerin yalnızca %0,02’si kontrol ediliyor. Atıklar İstanbul’da yasa dışı tesislere aktarılıyor.
🔹 Podcast, bu düzenin hem insan hayatına hem çevreye ağır bedeller ödettiğini vurguluyor. “Plastik üretmeye devam ettikçe bu ölümlerden biz sorumluyuz,” diyor yapımcılar.
Türkiye’nin ‘Sıfır Atık’ İddiası ve Avrupa’nın Çöplüğü Olma Gerçeği
🔹Çin’in plastik atık ithalatını durdurmasıyla birlikte Avrupa’nın çöpü Türkiye’ye yönlendirildi. Ancak çoğu plastik geri dönüştürülemez durumda ve geriye zehirli atık yığınları kalıyor.
Adana’da Bir Çiftçinin Gözünden Çöp Krizi
🔹2016 yılında Adana yakınlarında çiftçi İzzettin Akman, narenciye bahçesinin yanında bir kamyonun çöp döktüğüne tanık oldu. 🚛🗑️
🔹Çöpler ateşe verildi ve kısa sürede yangın çıktı. Plastik yanarken büyük miktarda zehirli duman saldı. 🔥🌫️
🔹Yangın, 50 dönümlük narenciye bahçesini etkiledi ve ağaçlar bir yıl boyunca meyve vermedi. 🍊❌
🔹Yangının ardından su kaynağına karışan mikroplastikler, ağaçların köklerine kadar nüfuz etti. 🌊🔬
Plastiğin Geri Dönüşüm Miti ve Gerçekler
🔹Plastik üretimi 1940’lardan bu yana hızla arttı ve tüketicilere geri dönüşümün bir çözüm olduğu söylendi. ♻️📢
🔹Ancak çoğu plastik geri dönüştürülemiyor. Kimyasal yapısı nedeniyle farklı plastik türleri bir araya getirildiğinde kullanışlı bir materyal oluşturamıyor. 🧪🚫
🔹Yeni plastik üretmek, eski plastikleri geri dönüştürmekten daha ucuz ve daha kolay. 💰🔄
🔹Plastik atıklar sadece geçici olarak yeniden kullanılıyor, ancak eninde sonunda çöplüklere ya da doğaya karışıyor. 🌍💀
Türkiye’nin ‘Sıfır Atık’ Söylemi ve Gerçekler
🔹2017’de Emine Erdoğan, Türkiye’nin 15 yıl içinde ‘Sıfır Atık’ ülkesi olacağını duyurdu. 📢🇹🇷
🔹Ancak aynı dönemde Türkiye, Avrupa’dan gelen plastik çöplerin en büyük alıcısı haline geldi. 🚢🗑️
🔹2017’de 200.000 ton plastik atık Türkiye’ye ithal edilirken, 2020’de bu miktar 750.000 tona ulaştı. 🚨📈
🔹Türkiye’ye her 6 dakikada bir çöp dolu bir kamyon giriyor. ⏳🚛
Avrupa’nın Çöpü Nereye Gidiyor?
🔹Çin’in çöp ithalatını durdurmasının ardından Avrupa, plastik atıklarını Türkiye, Endonezya, Tunus, Liberya gibi ülkelere göndermeye başladı. 🌍🚢
🔹İngiltere’de çöplerin %50’si yurt dışına ihraç ediliyor ve bunların büyük kısmı Türkiye’ye geliyor. 🇬🇧➡️🇹🇷
🔹Aktivistler, çöpleri takip etmek için GPS kullanarak, Avrupa’daki geri dönüşüm kutularına atılan plastiklerin binlerce kilometre yol alarak Türkiye’ye ulaştığını belgeledi. 📡🗺️
Türkiye’de Çöp Mafyası ve Kaçak Döküm Alanları
🔹Kaçak çöp ithalatı büyük bir sektör haline geldi. Türkiye’ye gelen atıkların büyük kısmı doğaya, nehir kenarlarına veya tarlalara bırakılıyor. 🌾🛑
🔹2022’de Adana’da gece vakti çöplerin bırakıldığı bölgeleri tespit etmek için dronlar kullanılmaya başlandı. 🚁📸
Türkiye’nin Yeni Plastik Üretim Merkezi Olma Planı
🔹2021’de Türkiye, Adana’da devasa bir petrokimya tesisi kurma kararı aldı. 🏭🔥
🔹Yeni tesis, yıllık 3 milyar pound plastik üretecek ve bölgeyi dev bir plastik üretim merkezine çevirecek. ⚠️💀
🔹Türkiye, sadece çöp ithal eden bir ülke olmaktan çıkıp, plastik üretimini artırarak çevresel felaketi derinleştiriyor. ♻️❌
Sonuç: Türkiye ve Küresel Çöp Krizi
🔹Türkiye’nin ‘Sıfır Atık’ politikası bir illüzyon oldu; ülke, Avrupa’nın çöp deposuna dönüştü. 🚨🗑️
🔹Plastik atık sorunu küresel bir kriz ve gelişmiş ülkeler kendi çöplerini ihraç ederek bu yükten kurtulmaya çalışıyor. 🌎⚠️
🔹Çözüm, geri dönüşüm mitini yaymak değil, plastik üretimini azaltmak ve sürdürülebilir çözümler üretmek olmalı. 🌿🔹
