Bulgaristan'da Z kuşağının önderliğinde başlatılan eylemler hükümetin düşmesiyle sonuçlandı.
Bulgaristan Parlamentosu'nda 227 milletvekilinin katılımıyla dün yapılan oturumda, Başbakan Rosen Jelyazkov hükümetinin istifası oybirliğiyle kabul edildi.
Jelyazkov'un liderliğindeki Bulgaristan'ın Avrupalı Gelişimi İçin Yurttaşlar (GERB), Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP) ve Böyle Bir Halk Var (İTN) partilerinden oluşan üçlü koalisyon hükümeti, yaklaşık 11 ay iktidarda kaldı.
Ancak birkaç haftadır süren hükümet karşıtı eylemlerin son dönemde yoğunlaşmasıyla koalisyon istifa kararı aldı.
Başkent Sofya ve diğer şehirlerde çarşamba günü düzenlenen dev protestolara onbinlerce kişi katıldı.
TikTok ve Instagram gibi sosyal medya platformları üzerinden örgütlenen gençlerin başını çektiği eylemlerde "Z kuşağı geliyor" ve "Z kuşağı yolsuzluğa karşı" yazılı pankartlar taşındı.
Siyasilerin yolsuzluklarından sağlık sistemindeki problemlere ve iyi ücretli işlerin eksikliğine kadar birçok soruna karşı yürüyüşler düzenleyen eylemcilerin çoğu Bulgaristan'ın Avrupa'daki anaakım siyasete daha çok katılmasını istiyor.
Wall Street Journal'ın analizinde, Bulgaristan'daki gösterilerin, Nepal ve Madagaskar'daki hükümetleri yıkan Z kuşağının protesto dalgasının bir parçası olduğuna dikkat çekiliyor.
Eylemcilerden Angel Ignatov, derinleşen yolsuzluğun sonlandırılması için protestolara katıldığını söylüyor:
Benim gibi koca bir nesil var. Ülkemizin bu durumda olmasını istemiyoruz.
Reuters'ın analizinde, Bulgaristan'ın 2007'de katıldığı Avrupa Birliği'ndeki en yoksul ve yozlaşmış ülke olduğu yazılıyor.
1 Ocak'ta euro bölgesine katılacak Balkan ülkesinde Jelyazkov hükümeti, 2026 bütçesini de tepkiler üzerine geri çekmek zorunda kalmıştı. Ülkenin euro cinsinden hazırladığı ilk bütçe, özellikle vergilerin artırılmasını öngördüğü için protestocuları öfkelendirmişti.
Bulgaristan Anayasası'na göre Cumhurbaşkanı Rumen Radev, erken seçim için tarih bildirmeden önce parlamentodaki üç siyasi gruba sırayla hükümet kurma görevi vermek zorunda.
Ancak analizde, bu şekilde yeni bir koalisyon hükümetinin kurulmasına çok düşük ihtimal veriliyor. Böyle bir durumda Radev, geçici bir hükümeti işbaşına getirecek. Erken genel seçimlerinse ilkbaharda yapılabileceği aktarılıyor.
İnsanlar yolsuzluğa karşı sokakta
Gösteriler, protestocuların ülkede oldukça yaygın olan yolsuzluğu gizleme girişimi olarak nitelendirdiği 2026 taslak bütçesi nedeniyle tetiklendi. Hükümet bütçeyi geçen hafta geri çekmiş olsa da toplumsal öfke giderek alevlenmişti.
Geçen hafta Cumhurbaşkanı Rumen Radev, protestoculara destek verdiğini açıklamış ve hükümete istifa ederek erken seçimlere yol açması çağrısında bulunmuştu.
Sofya Euro Bölgesi'nde katılacak
Avrupa Birliği'nin en yoksul ülkesi olan Bulgaristan,1 Ocak'ta Euro Bölgesi'ne katılacak. Hükümetin istifa etmesine rağmen bunun aynen planlandığı gibi gerçekleşmesi bekleniyor. Analistler, Bulgar kurumlarına ve liderlerine duyulan düşük güvenin, ülkenin Euro'yu benimsemeye hazırlandığı süreçte fiyatlar konusundaki toplumsal endişelerle daha da arttığını söylüyor.
Toplumsal araştırma şirketi Market Links'in direktörü Dobromir Jelyazkov, "Bulgar toplumu, ülkenin yönetim modeli karşısında çok geniş bir birlik içinde" değerlendirmesinde bulundu. Uzman, "Bulgar hükümeti ve parlamentosuna duyulan güven düzeyi tarihsel olarak en düşük seviyelere yakın ve bu ülkenin karşı karşıya olduğu ciddi siyasi ve kurumsal krizin bir göstergesi" ifadelerini kullandı.
Bulgaristan, izleme kuruluşu Transparency International’ın Yolsuzluk Algısı Endeksi’nde en düşük sıralamalardan birine sahip. Türkiye’nin komşusu Bulgaristan'da, üç dönem başbakanlık yapan Boyko Borisov hükümetine karşı 2020’de düzenlenen kitlesel yolsuzluk protestolarının ardından, yedi kez erken seçime gidildi.
KAYNAKLAR: Independent Türkçe, Reuters, Wall Street Journal, AA
Derleyen: Yasin Sofuoğlu
