Milli Savunma Bakanlığı, Eurofighter için ön anlaşmanın imzalandığını duyurdu. Yapılan açıklamada "Savunma Bakanları bugün ortak bir Mutabakat Zaptı imzalamıştır. Bu belge, ülkeler arasındaki ilişkiyi resmîleştirmekte ve Typhoon konusunda tam kapsamlı bir anlaşmaya bir adım daha yaklaştırmaktadır" denildi. Almanya hükümeti de Türkiye'ye Eurofighter satışını resmi olarak onayladığını bildirdi.
Amerikan WSJ, Türkiye’nin bu hafta içinde Avrupa’dan yaklaşık 40 Eurofighter Typhoon tipi savaş uçağı siparişi için ön anlaşma yapabileceğini yazdı. Alman Spiegel gazetesi de Eurofighter teslimatının önünün açıldığını yazarken haber en çok Yunan basınında yankı uyandırdı.
Milli Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Eurofighter Typhoon savaş uçağı satın alımı konusunda Türkiye ile İngiltere arasında ortak mutabakat zaptı imzalandığı duyuruldu.
Türkiye, bir süredir Eurofighter Typhoon savaş uçaklarını satın almak için görüşmeler yürütüyordu. Almanya, Birleşik Krallık, İtalya ve İspanya’nın oluşturduğu bir konsorsiyum tarafından üretilen uçaklar için hem iktidar hem de muhalefet, bazı temaslarda bulunmuştu. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Britanya Başbakanı Keir Starmer ile telefon görüşmesi gerçekleştirmiş, CHP Genel Başkanı Özgür Özel de 28 Haziran'da Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius'dan Eurofighter konusunda destek sözü almıştı. Türkiye'nin girişimleriyle ilk sonuç, Almanya'da alındı. Almanya Federal Güvenlik Konseyi, Türkiye'nin 40 adet Eurofighter savaş uçağı için yaptığı ön talebi onayladı.
Eurofighter alımı konusunda bir uzlaşmaya da İngiltere ile varıldı. Milli Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada şunlar kaydedildi:
"Türkiye Cumhuriyeti ve Birleşik Krallık Savunma Bakanları; bugün İstanbul’da düzenlenen 17. Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı’nda bir araya gelme fırsatını memnuniyetle karşılamış, Türkiye-Birleşik Krallık ortaklığının gücünü yeniden teyit etmiş, iki ülkenin NATO aracılığıyla yürütülen iş birliği dâhil olmak üzere uzun süredir devam eden savunma iş birliğinin, savunma sanayi ve güvenlik alanındaki gelişen bağlarının önemini vurgulamışlardır. Her iki Bakan da, İttifak’ın ortak caydırıcılığını desteklemek amacıyla bu stratejik ortaklığı derinleştirme taahhüdünde bulunmuştur.
İki ülke, Eurofighter Typhoon ihracatı konusunda kayda değer ilerleme sağlamaya devam etmektedir. Türkiye’nin bir Typhoon kullanıcısı olarak kabul edilmesi, NATO’nun kilit müttefikleri arasında onlarca yıl boyunca gelişen dostluk bağlarını daha da güçlendirecek ve Türkiye’nin gelişmiş muharip hava kabiliyetlerini artırma yolunda önemli bir adım olacaktır. Bu gelişme, Birleşik Krallık-Türkiye ortaklığında, kabiliyet iş birliğini güçlendirme ve iki ülkenin savunma sanayilerini dünya çapında lider ekipmanların karşılıklı alımı yoluyla destekleme anlamında yeni bir dönemin başlangıcını oluşturacaktır.
Savunma Bakanları bugün ortak bir Mutabakat Zaptı imzalamıştır. Bu belge, ülkeler arasındaki ilişkiyi resmîleştirmekte ve Typhoon konusunda tam kapsamlı bir anlaşmaya bir adım daha yaklaştırmaktadır. Her iki Bakan da bu imzayı, Türkiye’nin Typhoon topluluğuna katılımı yönünde olumlu bir adım olarak memnuniyetle karşılamakta ve gerekli düzenlemelerin en kısa sürede sonuçlandırılması yönünde ortak bir hedefi paylaşmaktadır."
Amerikan Wall Street Journal (WSJ) gazetesine konuşan iki kaynak, analistlerin yaklaşık 5.6 milyar dolar değerinde olabileceğini tahmin ettikleri sözleşmenin en fazla 40 jet için olacağını, ancak kesin sayı ve uçak konfigürasyonunun hâlâ müzakere edildiğini bildirdi. Eurofighter, Avrupa’nın en büyük üç savunma şirketi olan BAE Systems, Airbus ve Leonardo tarafından ortaklaşa üretiliyor. Fransa, İngiltere, İtalya ve Almanya ortaklı. Türkiye, Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi aldığı gerekçesiyle Amerikan F-35 savaş uçağı projesinden çıkarılmasının ardından Eurofighter alımı için zemin arıyordu.
ALMANYA OLUR VERDİ
Görüşmeler, Almanya’nın ihracat lisansını onaylama konusundaki isteksizliği nedeniyle ilerlemiyordu. Ancak Almanya’da iktidara gelen Friedrich Merz hükümeti Eurofighter satışı için sonunda onayı verdi. Şansölye Friedrich Merz geçen hafta Londra’da düzenlediği basın toplantısında müzakerecilerin ihracat lisansını mümkün kılacak bir karara yaklaştıklarını söyledi.
YUNAN MEDYASINDA YANKILANDI
Alman Spiegel gazetesi de Eurofighter teslimatının önünün açıldığını yazarken haber en çok Yunan basınında yankı uyandırdı. SKAİ televizyonu, dün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile İngiltere Başbakanı Keir Starmer arasında gerçekleşen telefon görüşmesinde Eurofighter'ların konuşulduğunu iddia etti ve haberinde " Önümüzdeki günlerde Türkiye ile Birleşik Krallık arasında bir ön anlaşma duyabiliriz" ifadelerini kullandı.
İngiliz basınına göre, jetlerin kesin sayısı henüz kesin olarak kararlaştırılmadı. Türkiye 40 jetin tamamını sipariş ederse, sipariş bedelinin yaklaşık 4,75 milyar euro'yu bulabilir. Yunan medyasına göre uçakların teslimatı 20+20 şeklinde yapılabilir.EUROFIGHTER TYPHOON TARİHİ
Peki Eurofighter nasıl ortaya çıktı? Daha önce Panavia Tornado adında ortak bir savaş uçağı üreten Avrupa ülkeleri, o dönemin yeni Sovyet savaş uçaklarına karşı hava üstünlüğü kuracak yeni bir jet üretmeye karar verdi. Yeni uçak ile ilgili çalışmalar Birleşik Kırallık, Almanya, İspanya, italya ve Fransa ortaklığında kurulan bir konsorsiyum ile 1983 yılında başladı. Ancak Fransa, donanma uçağı ya da çok rollü uçak gibi taleplerinin yerine getirilmemesinden dolayı projeden kısa sürede ayrıldı ve kendi projesi Rafale'ı geliştirmeye başladı.
Delta kanatlı olarak geliştirilen uçak ilk uçuşunu 1994 yılında yaptı. 1998 yılında Eurofighter Typhoon adını alan uçağın ilk modeli Trance 1, 2003 yılında seri üretime girdi. Günümüzde uçağın son model Trance 5 vesiyonları üretiliyor. Uçağın üretimine Birleşik Krallık yüzde 33, Almanya yüzde 33, İtalya yüzde 21 ve İspanya yüzde 13 paya sahip durumda. Kullanıcıları arasında Almanya, Avusturya, İngiltere, İspanya, İtalya, Katar, Kuveyt, Umman ve Suudi Arabistan bulunuyor.
AVRUPA MÜHENDİSLİĞİNİN ZİRVESİ
Üstün manevra kabiliyeti ve özellikleri nedeniyle Eurofighter Typhoon 'Avrupa mühendisliğinin zirvesi' olarak görülüyor. F-16'dan biraz daha büyük ama KAAN'dan oldukça küçük olan uçağın boyu 15.9, yüksekliği 5.2 metre. Maksimum kalkış ağırlığı 23.5 ton olan uçak 7.5 ton faydalı yük taşıma kapasitesine sahip. 2 bin 900 km maksimum menzili olan uçak 55 bin feet (16.7 km) maksimum irtifaya çıkabiliyor. Uçağın hızı ise saatte 2 mach (2470 km).
Uçakta 2 adet Eurojet EJ200 motor bulunuyor. Bunun yanında uçakta Captor-E AESA radarı da mevcut. Bu radar ile uçak birden çok hedefi aynı anda tespit edip hedeflerin takibini yapabiliyor. Bu radar, düşman unsurları tarafından zor tespit edilen bir yapıya sahip. Bu durum da uçağın radar izinin daha düşük çıkmasını sağlıyor. Bu yüzden uçak 4.5'uncu nesil olarak geçiyor. Ancak uçak silahlarını kanat altında taşıması gibi nedenlerle tam anlamıyla bir 'stealth' özelliğine sahip değil. Bunun yanında uçakta kaska monteli nişangah gibi özellikler de bulunuyor.
HİPERSONİK METEOR FÜZESİ
Uçağın en önemli silahlarından biri Birleşik Krallık ve Fransa ortak yapımı meteor füzeleri. Saatte 6 bin km ve üzeri gibi hipersonik hızlara erişen bu füze, 300 km menziliyle hava hedeflerine karşı oldukça büyük üstünlük sağlıyor. Hatta Yunanistan'ın Türkiye'nin Meteor füzesi elde etmesine şiddetle karşı çıktığı basında çokça yer aldı. Hatta Yunan basını, Savunma Bakanı Nikos Dendias'ın füzenin Türkiye'ye satışını engellemek için İngiltere'ye gittiğini ancak bir sonuç alamadığını da yazdı. Bunun yanında AMRAAM, ASRAAM ve Sidewinder gibi havadan havaya füzeler uçağın hava muharebelerinde üstünlük kurması sağlıyor.
HAVA YER GÖREVLERİNDE DE ETKİLİ
Sovyetler Birliği'nin 1991'de dağılması ve Avrupa üzerinde olası bir hava savaşı tehlikesinin ortadan kalkması ile uçağın 'hava üstünlüğü kurma' özelliğinin yanında uçağa yeni roller eklenmesi de kararlaştırıldı. Brimstone gibi anti tank füzeleri ile Storm Shadow gibi yer hedeflerine yönelik seyir füzelerinin eklenmesi ile uçak "çok yönlü bir savaş uçağı" kimliğine büründü. Uçağın yeni eklenen silahlarla "hava yer" görevlerinde oldukça büyük etkinlik kazanması da Türkiye'nin uzun yıllar yaşadığı terör sorunu nedeniyle bu uçağın seçilmesinde önemli bir etken oldu. Bunun yanında uçağın NATO standartlarına uygun üretilmesi de yedek parça ve bakımı için Türkiye'ye kolaylık sağlıyor.
TÜRKİYE'NİN EUROFIGHTER TYPHOON SERÜVENİ
Ancak Türkiye'nin Eurofighter Typhoon ile serüveni yeni değil. 1980'lerde Eurofighter konsorsiyumu kurulurken Türkiye gerek bu konsorsiyuma katılmak, gerek Panavia uçaklarından tedarik etmeyi müzakere etmek için Birleşik Krallık ile görüştü. Ancak bu görüşmeler, dönemin İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher'in vetosu ile sonuçsuz kaldı. Bunun yanında Türkiye 2019 yılında haksız olarak çıkarıldığı F-35 projesine 2000'li yılların başında katılmayı değerlendirirken Eurofighter Typhoon alımı da gündeme gelmişti. Ancak o dönem Türkiye tercihini F-35'ten yana kullanmıştı.
KAPASİTE ARTIRILACAK
Eurofighter yılda 14 jet üretebiliyor ve kapasiteyi 20’ye çıkarmaya çalışıyor. Türkiye ile yapılacak olası bir anlaşmanın Eurofighter konsorsiyumunun Katar ve Avusturya gibi diğer ülkelerle kendi anlaşmalarını yapmak için yürüttüğü görüşmeleri hızlandırabileceği belirtildi. Ayrıca Türkiye’nin sipariş vermesi halinde yıllık üretim kapasitesinin 30’a çıkarılması gerekeceği kaydedildi.
İSRAİL’İ KARIŞTIRDI
Türkiye’nin Eurofighter alma olasılığı İsrail’de gündemi hareketlendirdi. Eski İsrail Başbakanı, Yesh Atid Partisi Başkanı Yair Lapid, Netanyahu hükümetine çatarak “Eğer İsrail’in işleyen bir Dışişleri Bakanlığı veya normal bir hükümeti olsaydı, Almanya ve İngiltere’nin Türkiye’ye Eurofighter Typhoon 4.5 uçağı satması için anlaşma yapmasını çoktan engellemiş olurdu. Türkiye, Ortadoğu’nun en büyük ve en güçlü donanmasına sahipken, şimdi İsrail ile hava sahası dengesini sağlamayı kendine hedef koydu. Bu tehlikeli bir durum ve işlevsiz hükümetimiz bu anlaşmanın hiçbir şey yapmadan ilerlemesine izin verdi” diye paylaşımda bulundu. İsrail’in Maariv gazetesi ise Türkiye’nin Eurofighter’lar için “büyük bir anlaşmaya yakın” olduğunu belirtti. Haberde Yunanistan ve İsrail’in, Türk Hava Kuvvetleri’nin güçlenmesinden endişelendiği ifade edildi.
