BBC Türkçe Yayını
Leman dergisinin 26 Haziran sayısında yer alan karikatür nedeniyle çalışanlarına soruşturma açıldı, derginin binası önünde şeriat yanlısı protestolar düzenlendi.
Soruşturma kapsamında derginin yazı işleri müdürü Zafer Aknar, grafikeri Cebrail Okçu, karikatürün sahibi Doğan Pehlivan ve müessese müdürü Ali Yavuz gözaltına alındı.
Karikatürde Muhammed ve Musa isimli iki kişi bombalanan bir şehrin üzerinde "Selamün Aleyküm" ve "Aleyhem Salom" diyerek selamlaşıyor.
Muhafazakar gruplar ve siyasiler karikatürü dini değerleri aşağıladığı gerekçesiyle eleştirdi.
Leman dergisinde Muhammed Peygamber karikatürü gerekçesiyle gözaltılar, protestoculardan 'Yaşasın şeriat' sloganları
Dergiyse karikatürde peygamberlerin tasvir edilmediğini ve "dini değerleri aşağılama amacı asla bulunmadığını" söyledi.
Peki Leman nasıl kuruldu? Nasıl bir yayın politikası izledi?
'Türkiye'nin en eski bağımsız mizah dergisi'
Leman, 1985'te kurulan Limon dergisinden ayrılan bir ekip tarafından kuruldu.
Derginin bugünkü adıyla ilk sayısı 21 Kasım 1991'de yayımlandı.
Çizerler Mehmet Çağçağ ve Tuncay Akgün ortaklığında büyük medya kuruluşlarından bağımsız olarak kurulan Leman, kendinden sonra gelen mizah dergileri için de örnek teşkil etti.
Penguen, Uykusuz, Cafcaf ve Lombak gibi dergiler bu modeli temel alarak yayın hayatlarına başladı.
Leman'ın internet sitesinde derginin duruşu şu ifadelerle tarif ediliyor:
"Sıkıntıların yoğunlaştığı, ve sistematik bir hal aldığı günümüzde de toplumsal eşitlikçi ve muhalif duruşumuzdan taviz vermeden yayınlarımıza devam ediyoruz, aynı zamanda dijital platformlar oluşturuyor ve amatör mizahı destekliyoruz."
Leman kendini "Türkiye'nin en eski bağımsız mizah dergisi" olarak tanımlıyor.
"Muhalefet Defteri Türkiye'de Mizah Dergileri ve Karikatür" isimli kitabın ortak yazarlarından Levent Cantek, Leman dergisini BBC Türkçe'ye anlatırken şöyle diyor:
"Leman'ı hayata karşı muhalif bir duruşu olan yayın olarak görüyorum. Her türden baskıcılığa karşı duran, baskıcı bir öğretmene de, baskıcı bir müdüre de, askere de, otoriter olan her türlü figüre karşı eleştirelliği olan, bunu sadece siyaseten yapmıyor da, muhalif bir kahkaha olarak bir şey söylemeye çalışıyor."
Cantek "Şu anda mevcut rejime karşı da muhalefet ediyorlar. Anti emperytalist şekilde, bazen dogmatik tavırlarına karşı yapıyorlar. Ama genel olarak politik bir duruşları var" diyor.
Dergi, 15 Temmuz 2016 darbe girişiminin ardından çıkardığı "Darbe Özel Sayısı" ile de eleştiri almıştı.
İki elin Türk askerlerini ve protestocuları birbirine karşı sahaya sürdüğü tasvir edilen kapak yüzünden sayının dağıtımı polis tarafından engellendi.
Kapağı protesto etmek isteyen bir kalabalık derginin merkezi önünde toplandı.
Kökü seksenlerin kült mizah dergisi Gırgır'a dayanan Leman, muadillerine göre daha muhalif duruşu, editoryel ve ekonomik bağımsızlığı ve sert sistemsel eleştirileriyle ön plana çıktı.
Leman'dan çıkan isimler 1990'lar ve 2000'lerde Türkiye'de mizahın gidişatına yön verdi ve bağımsız mizah dergilerinin kurulup çoğalmasında öncü rol oynadı.
Eski Leman çizeri olan Cem Yılmaz, ilk kez Leman'ın Beyoğlu'ndaki binasında sahne aldı.
2000'lerden itibaren Leman'ın kadrosunda yaşanan ayrılıklar, yazılı basına olan ilginin azalması ve sosyal medyanın ön plana çıkması gibi faktörlerden dolayı Leman'ın bir noktada yüz bini geçen tirajı giderek azaldı.
Dergi 2018'de ekonomik krizin etkisiyle kağıt fiyatlarının artmasıyla bir süreliğine sayılarının boyutlarını küçülterek baskıya gitti.
Leman bugün bünyesindeki mizah dergilerinin yanı sıra Leman Kültür adı verilen kafeler zinciri ile de Türkiye'nin birçok noktasında varlık göstermeyi sürdürüyor.
Cantek "Dergicilik bittiği için dünyanın en önemli dergileri kapanmak üzereler. Bu Leman'a ve Türkiye'ye özgü bir durum değil" diyor.
KAYNAK: BBC Türkçe
