Yeni bir araştırmaya göre, iklim değişikliğiyle ilişkilendirilen orman yangınları, ABD'de binlerce ölüme ve milyarlarca dolarlık ekonomik maliyete neden oldu.
Nature Communications Earth & Environment dergisinde cuma günü yayınlanan makale, 2006'dan 2020'ye kadar iklim değişikliğinin, orman yangınlarından kaynaklanan küçük partiküllere maruziyet nedeniyle yaklaşık 15 bin ölümde rol oynadığını gösterdi.
Veriler ayrıca, yangınların yaklaşık 160 milyar dolara mal olduğunu da ortaya koydu.
Çalışmaya göre yıllık ölüm sayısı 130 ila 5 bin 100 arasında değişirken, en yüksek ölümler Oregon ve Kaliforniya gibi eyaletlerde görüldü.
Orman yangını dumanından kaynaklanan PM2.5'in sağlık üzerindeki etkisi
Makalenin arkasındaki araştırmacılar, orman yangını dumanından kaynaklanan ince partikül madde (PM2.5) maruziyetle bağlantılı ölümlere odaklandı.
Bu partiküller akciğerlerin derinliklerine yerleşebilir ve kısa süreli maruziyette öksürük ve göz kaşıntısını tetikleyebilir. Ancak uzun vadede mevcut sağlık sorunlarını daha da kötüleştirebilir ve bir dizi kronik ve ölümcül sağlık sorununa yol açabilir.
Çocuklar, hamileler, yaşlılar ve açık havada çalışanlar en savunmasız olanlar arasında. Bu kirleticinin dünya çapında 4 milyon kişinin ölümüne yol açtığı tahmin ediliyor.
Orman yangını dumanından kaynaklanan PM2.5'in diğer kirlilik kaynaklarından daha zehirli olduğuna dair veriler de var.
Çok sayıda araştırma, kömür, petrol ve doğal gazın yakılmasıyla ortaya çıkan insan kaynaklı iklim değişikliğini Kuzey Amerika'daki yangınların artışıyla ilişkilendiriyor.
Küresel ısınma, özellikle Batı'da kuraklığı ve diğer aşırı hava koşullarını artırıyor. Kurak koşullar, yangınlar için yakıt görevi gören bitkilerin nemini emiyor. Daha kuru bitki örtüsü daha yüksek sıcaklıklarla birleştiğinde, bu durum orman yangınlarının ve yaydıkları dumanın sıklığını, kapsamını ve şiddetini artırıyor.
Ölümler nasıl hesaplandı?
Syracuse Üniversitesi'nde coğrafya ve çevre profesörü Jacob Bendix, bulgular karşısında "dehşete düştüğünü" ancak şaşırmadığını söyledi.
"Bu rakamlar gerçekten çok önemli. Bence yanan alanların dışındaki insanların, artan yangınları uzak görme eğilimi var. Bu çalışma, etkilerin ne kadar geniş kapsamlı olduğunu ortaya koyuyor," dedi.
Çalışmanın yazarları ölüm sayısını hesaplamak için modellerden ve mevcut verilerden yararlandı. İlk olarak, yanan alanın ne kadarının iklim değişikliğine atfedilebileceğini anlamaya çalıştılar.
2006'dan 2020'ye kadar orman yangınlarının patlak verdiği gerçek iklim koşullarını (örneğin sıcaklık ve yağmur) analiz ettiler ve bunu iklim değişikliğinin olmadığı bir senaryoyla karşılaştırdılar.
Buradan hareketle, iklim değişikliğine bağlı orman yangınlarından kaynaklanan PM2.5 seviyelerini hesapladılar.
Son olarak da yayınlanmış araştırmalara dayanarak partiküllerin ölümleri nasıl etkilediğine bakarak, PM2.5 ile ilgili ölümlerin sayısını ve bunların ekonomik etkilerini incelediler.
Bu çerçeve, 2006'dan 2020'ye kadar orman yangını-PM2.5 maruziyetiyle ilgili 164 bin ölümün yüzde 10'unun iklim değişikliğine atfedilebileceğini gösterdi.
Uzmanlar ikiye bölündü
Stanford Üniversitesi'nde küresel çevre politikası profesörü Marshall Burke, iklim değişikliğini yanan alanlarla ilişkilendiren kanıtları "kaya gibi sağlam" diye nitelerken, sonraki adımların daha zor olduğunu söyledi.
"Yanan alanla duman arasında bağlantı kurmak daha zordur çünkü rüzgarın tam olarak hangi yönden eseceğini asla bilemezsiniz," diyen Burke, ölüm tahminlerinin genel hava kirliliğine bağlı ölümlerle nasıl karşılaştırılacağını merak ettiğini söyledi. Burke, yine de ekibin yaklaşımının mantıklı ve makul olduğunu belirtti.
Johns Hopkins Üniversitesi iklim ve enerji politikası alanında öğretim görevlisi Patrick Brown ise çalışma hakkında bazı endişeleri olduğunu ifade etti. Brown, çalışmanın iklim dışı faktörlerin orman yangınları üzerindeki gücünü kabul ettiğini, ancak bunlara gereken ağırlığı vermediğini savundu.
